Opmerkelijke benoeming bij de Brakke Grond in Amsterdam. Woensdag maakte Het Parool bekend dat vooraanstaand Vlaams Belanger Dimitri Hoegaerts is toegetreden tot de raad van bestuur van het Vlaams Cultuurhuis. Zijn partij pleit onder meer voor minder subsidie voor de ‘culturele elite’. 

Hoegaerts is gemeenteraadslid in Brasschaat. Naast de Brakke Grond is hij ook net toegetreden tot de raad van bestuur van het Vlaams Audiovisueel Fonds. Hij vervangt daar de Vlaams protestzanger, scenarioschrijver en Vlaamsgezind politiek activist Jef Elbers, wiens kandidatuur maandag werd teruggetrokken na ophef over homofobe uitspraken. Eerder zetelde Hoegaerts onder meer in de raad van bestuur van de VRT (Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie).

In zijn partijprogramma doet het Vlaams Belang vergaande voorstellen voor meer ‘behoud van eigen culturele tradities’ bij culturele instellingen. Ze moeten ‘prioritair’ inzetten op Vlaamse producties. In de subsidievoorwaarden voor koren en orkesten willen ze vastleggen dat ze ook aandacht moeten besteden aan werken uit het Nederlandse taalgebied. ‘Cultuursubsidies mogen niet dienen voor de zelfbediening van een zelfverklaarde cultuurelite die zich bezig houdt met experimentele projecten waar slechts zijzelf in geïnteresseerd is, maar moeten kunst stimuleren die de interesse wekt van brede lagen van de bevolking. Cultuursubsidies mogen niet misbruikt worden voor links activisme.’

Naast Hoegaerts is ook Frieda Brepoels toegetreden tot het bestuur. Zij is gemeenteraadslid in Bilzen voor de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA), eveneens een Vlaams-nationalistische partij.  Zij zetelt al in bestuursraden van zowel een gemeentebedrijf, een Vlaams ziekenhuis, een klimaatbedrijf, een afvalbedrijf en een windmolenbedrijf. Nieuwe voorzitter wordt classicus en publicist Luc Devoldere, die geen specifieke politieke kleur lijkt uit te dragen.

Vertegenwoordigers Vlaams-nationalistische partijen in het bestuur van een Amsterdams podium?
Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond is een Vlaamse instelling en wordt gefinancierd door de Vlaamse overheid. Het cultuurhuis werd door Vlaanderen opgericht om in Nederland de culturele identiteit en kunsten te promoten en de Vlaams-Nederlandse samenwerking te bevorderen. Daarnaast ging op 28 januari 1974 een nieuwe Vlaamse wet van kracht, het zogenaamde Cultuurpact, die culturele instellingen die zijn opgericht door of ressorteren onder de Vlaamse overheid verplicht om ‘politieke strekkingen bij de overheid evenredig te vertegenwoordigen in de beheers- of bestuursorganen’. De wet moet verzekeren dat openbare culturele instellingen geen gebruikers discrimineren om ideologische, filosofische of politieke redenen. Na de verkiezingen van 2019 veranderde het Vlaams Parlement drastisch. De N-VA is nu de grootste partij met 35 zetels, gevolgd door Vlaams Belang met 23.

Vlaams-nationalistische golf over de Vlaamse cultuurwereld?
Als gevolg van de verkiezingsuitslag van 2019 en het Cultuurpact werd er al snel gespeculeerd over een verrechtsing van de Vlaamse cultuurwereld. Er zetelen nu inderdaad meer vertegenwoordigers van Vlaams Nationalistsche partijen in besturen. Naast de benoemingen in de Brakke Grond, werd vorige week bijvoorbeeld ook vooraanstaand N-VA’r Philippe Muyters voorgedragen bij het Vlaams-Nederlands huis deBuren.

Toch zal hun invloed beperkt blijven. De meeste Vlaamse culturele organisaties worden niet alléén door de Vlaamse overheid gesubsidieerd, en die overheid mag dan niet alle vertegenwoordigers in de raden van bestuur afleveren. Bij verscheidene Brusselse organisaties besturen de Franstaligen mee en in de grote theaters NTGent, Toneelhuis en KVS zijn ook de steden Gent, Antwerpen en Brussel betrokken.

Bovendien is de raad van bestuur maar één raderwerk in een grotere machine. De raad kan het de operationele leiding moeilijk maken, maar ze kan niet zomaar de hele strategie omgooien. De bestuursleden gaan vooral over het organisatorische en het zakelijke aspect van de organisatie, en veel minder over het programma. Ze kunnen niet beslissen alleen nog Vlaamse liederen of toneelstukken op te voeren.

Hoe staat het met de afspiegeling?
Ondanks het decreet is onder meer het Vlaams Belang nog lang niet in alle raden van bestuur vertegenwoordigd. De partij diende om die rede recent nog een voorstel in tot een wijziging van het cultuurpact voor een snellere weerspiegeling van het politieke evenwicht in de raden. In de cultuurpactwetgeving wordt geen specifieke termijn genoemd. Het Vlaams Belang wil dat instellingen na de nieuwe samenstelling van het Vlaams Parlement slechts drie maanden de tijd krijgen om hun raden van bestuur evenredig samen te stellen. Een aantal instellingen maken dat in hun statuten nu nog onmogelijk, bijvoorbeeld door bestuursleden een termijn van vijf jaart te geven. Het voorstel van de partij werd afgelopen woensdag weggestemd.