Gisteravond vergaderde de Utrechtse gemeenteraad met wethouder voor Cultuur Frits Lintmeijer (GroenLinks) over de financiële situatie van De Utrechtse Spelen (DUS), dat over de afgelopen twee seizoenen een verlies heeft geleden van tenminste 1,2 en mogelijk 2,1 miljoen euro. Een vraag die centraal stond was waar het geld voor het herstelplan vandaan moet komen en wat de consequenties zijn voor de andere instellingen in het Utrechtse theaterveld.

Zonder overleg heeft de wethouder DUS direct twee ton gegeven, nodig om de huidige producties Veel gedoe om niks en Rain Man overeind te houden. Dit bedrag is afkomstig uit het lopende budget van 2012 en zal op de totale gemeentebegroting voor cultuur van 26 miljoen euro moeten worden gevonden. Lintmeijer kon niet zeggen ten koste van wie de steun aan DUS gaat, omdat je nooit weet wat er in de loop van het jaar aan voorstellen binnenkomt.

Bovendien is er geld vrijgekomen nadat jeugdoperagezelschap Yo! Opera dit voorjaar ophield te bestaan. Wel geeft de wethouder aan dat hij van plan is meer flexibiliteit in te bouwen in de begroting van 2013-2016 om dergelijke situaties beter te kunnen opvangen. De renteloze lening van zeven ton (plus een ton van de provincie Utrecht) is een voorziening die wordt verrekend met de beoogde subsidie voor 2013-2016 en gaat dus niet ten koste van de budgetten voor 2013-2016 en van de projectsubsidies, mits de lening kan worden terugbetaald. Er wordt momenteel gewerkt aan een quickscan waarmee door externe toetsing een risico-analyse voor de haalbaarheid van het herstelplan voor DUS wordt gemaakt.

DUS krijgt hiermee sneller duidelijkheid over zijn subsidie dan andere Utrechtse aanvragers. Die moeten immers wachten tot de gemeente op 24 september haar ‘Subsidievoorstellen 2013-2014’ openbaar maakt en op 8 november de subsidiebesluiten presenteert. Tot die tijd leven alle Utrechtse gezelschappen die een positief advies van de gemeente Utrecht kregen nog in onzekerheid over de hoogte van het al dan niet toegekende bedrag.

Uit overleg met het Rijk is voortgekomen dat DUS als voorwaarde voor het herstelplan zowel bij het Rijk als bij de gemeente een nieuwe subsidieaanvraag moet indienen, met aangepaste plannen op kleinere schaal. Indien de Raad voor Cultuur of de Utrechtse adviescommissie een negatief advies geeft gaat de stekker er alsnog uit. Mocht DUS failliet gaan dan komt de subsidie van OCW vrij (vier keer 1,5 miljoen in de periode 2013-2016). De wethouder is in overleg met het Rijk of het geld in elk geval voor de regio Midden-Nederland bestemd mag blijven. Er zijn nog geen deadlines vastgesteld door de gemeente en het Rijk, maar definitieve besluiten zullen dit najaar moeten zijn genomen, aldus Lintmeijer.

Bovendien wilden de meeste raadsleden duidelijkheid over de personele consequenties voor de organisatie van het gezelschap. DUS heeft de actieve informatieplicht verzaakt, wat ‘zorgelijk en laakbaar’ is, zei Lintmeijer. Met het herstelplan wordt geëist dat DUS met voorstellen komt voor de versterking van het bestuur en de Raad van Toezicht, mogelijk met personele aanvullingen of wisselingen. Ook rees binnen de gemeenteraad de vraag of het Raad van Toezicht-model niet tot een te grote afstand heeft geleid. De wethouder gaf aan dit zeker te zullen onderzoeken en hier stringente maatregelen aan te koppelen. Ook zal worden gekeken of er meer alarmsignalen moeten worden ingebouwd bij grote gesubsidieerde gezelschappen.

De wethouder sprak gisteravond tevens de ambitie uit om een conferentie te organiseren over wat de gemeente verstaat onder cultureel ondernemerschap. Hij zal hiervoor het Utrechtse culturele veld, waaruit velen bij de vergadering aanwezig waren, uitnodigen.

Inmiddels is uit het subsidiebesluit 2013-2016 dat staatssecretaris voor Cultuur Halbe Zijlstra op Prinsjesdag heeft gepubliceerd duidelijk geworden dat de rijkssubsidie voor DUS is aangehouden. Maandag heeft DUS een gesprek op het ministerie over de toekomst.

(Veel gedoe om niks – De Utrechtse Spelen foto: Sanne Peper)