In zijn woonplaats Amsterdam is programmeur, dramaturg en festivalleider Arthur Sonnen overleden. Dat meldt zijn familie op sociale media. Sonnen was jarenlang de theaterprogrammeur van het Holland Festival en oprichter van het Nederlands-Vlaams Theaterfestival.
Arthur Sonnen werd in 1946 geboren in Maastricht. Hij studeerde Nederlands in Amsterdam en was eind jaren ’60 een van de eerste studenten Theaterwetenschap. Hij raakte betrokken bij Aktie Tomaat en bij het studententoneel, waar hij mede-organisator was van Stutofes (Studenten Toneel Festival). In 1979 werd hij theaterprogrammeur van het Holland Festival, onder de toen eveneens nieuwe directeur Frans de Ruiter. Voor het festival haalt hij voorstellingen van onder anderen Heiner Müller, George Tabori en Ariane Mnouchkine naar Nederland.
In 1986 was hij initiatiefnemer van het Nederlands-Vlaams Theaterfestival, een van het Berlijnse Theatertreffen afgekeken festivalformule, waarvoor jaarlijks de tien meest belangwekkende voorstellingen uit Nederland en Vlaanderen werden uitgenodigd en waar zo stand van zaken over het toneel kon worden opgemaakt. Dankzij Sonnens inspanningen vond er ieder jaar uitgebreide verslaglegging plaats van de jurykeuzes en de gesprekken op het festival. In 2004 werd de subsidie van het festival ingetrokken en moest Sonnen vertrekken. Het festival kreeg een herstart, maar tot Sonnens grote spijt werden daarbij de Nederlandse en Vlaamse edities gesplitst.
In de jaren erna werkte Sonnen voor een aantal internationale organisaties, zoals de SICA (Stichting Internationale Culturele Activiteiten) en
Arthur Sonnen is 78 jaar geworden.
foto Bert Nienhuis
In de ochtend van 12 maart is actrice en theatermaker Marianne Seine onverwachts in haar slaap overleden. Seine speelde en regisseerde bij Dogtroep, The Lunatics en Theatergezelschap Vis à Vis, dat ze mede-oprichtte. (meer…)
Op 31 maart is Hans Focking overleden in zijn woonplaats Antwerpen. Focking was onder meer theatermaker, impresario, zakelijk leider en programmeur. Samen met choreograaf Ton Wiggers richtte hij in 1971 het gezelschap Studio L.P. op, de voorloper van Introdans. Focking is 76 jaar geworden. (meer…)
De Vlaamse acteur Arthur Boni is op 24 december op 88-jarige leeftijd overleden. Boni speelde vele rollen in bekende Nederlandse tv-series, maar ook bij de belangrijkste theatergezelschappen van zijn tijd. Hij was ruim twintig jaar verbonden aan Toneelgroep Theater. (meer…)
In het aprilnummer van Theatermaker behandelt Joost Ramaer het fenomeen van de fusies tussen gezelschap en schouwburg zoals zich dat in Den Haag, Rotterdam en Amsterdam voordoet. Voor dat samengaan worden artistieke argumenten, managementoverwegingen en financiële voordelen aangevoerd, maar volgens Arthur Sonnen wordt een belangrijk argument overgeslagen. ‘Deze fusieprocessen zijn geen innovatieve opwellingen van besturen […]
Arthur Sonnen, oprichter van het Theaterfestival, plotseling overleden. Ik kan het nog moeilijk bevatten.
Twee weken geleden mocht ik nog een kop thee met hem drinken in De Balie, inmiddels een kleine traditie die we samen hadden. We spraken een paar woorden ‘Mestreechs’ samen, de taal van de stad waar hij in 1946 geboren was. Hij zat vol levenslust aan het tafeltje. Die ochtend had hij nog Nederlandse les gegeven aan Oekraïense kinderen, die avond ging hij naar Elgar en Sjostakovitsj luisteren in het Concertgebouw. Hij gaf aan gelukkig te zijn. Een kleine troost bij een groot gemis.
Het Nederlands Theater Festival én Het TheaterFestival in Vlaanderen bouwen voort op Arthur’s grote liefde voor het toneel in al haar facetten.
Voor wie meer wil weten over hoe het allemaal begon. Arthur vertelde:
“Het Theaterfestival ben ik begonnen als onderdeel van Amsterdam Culturele hoofdstad. De ideeën ervoor kwamen voort uit een gesprek met Hugo de Greef in Stockholm bij een IETM meeting. Daarbij werd meteen gesproken over een tweesteden festival (in Nederland én Vlaanderen). Ik zou alvast in Amsterdam beginnen en Hugo zou zich later aansluiten. De inhoudelijke ideeën kwamen tot stand in gesprekken met Tom Blokdijk. Vooral over de inhoud waarover de jury moest praten. Het hele ontwerp voor het festival heb ik in een week geschreven in een huisje van een vriend op de Veluwe.”
De rest is geschiedenis…
Arthur zou de bevlogen directeur van het Theaterfestival blijven tot en met 2004. Zijn opvolger en mijn directe voorganger Jeffrey Meulman heeft na een korte onderbreking het Nederlands Theater Festival met elan verder gebracht vanaf 2006. Het zijn grote schouders waar wij nu op mogen staan.
Veel sterkte gewenst aan Arthur’s naasten en dierbaren.
Ik ga hem missen.
Ik heb Arthur de afgelopen tien jaar mogen kennen. Zo bevlogen, vol hoop en moed voor de jonge maker en het veld. Hij heeft vele kansen gecreëerd en zich altijd hard gemaakt voor méér (internationale) samenwerking, en méér trots op dit mooie vak. Dank Arthur, je hebt veel voor me betekent. En ik vermoed ook voor vele anderen.
De eerste keer dat ik bij je thuis langskwam, kwam ik net van de boot vanaf Engeland. “Ah, Sinbad de zeeman!” riep je karakteristiek toen je de deur opende. Vele anekdotes en verhalen volgde. Jij ademde de theatergeschiedenis. Wat een plezier om even op hetzelfde schip gevaren te mogen hebben.
Ergens eind jaren tachtig / begin jaren negentig hoorde ik als (kunstminnende) twintiger een radio-interview met Arthur Sonnen. Ik hoorde hem toen zeggen – ik parafraseer: ‘Ik ga naar het theater, en denk dan altijd: vanavond kan het wonder gebeuren.’ Dat vond en vind ik een volledig juiste denkhouding en was voor mij, toen en nu, een prachtig credo en ondersteunend inzicht.
Arthur Sonnen is een van de weinigen mensen met wie ik een echte corrrespontie heb gehad. Toen ik net bij de Amsterdamse Stadsschouwburg kwam werken schreef ik een paper De Schouwburg Ontsloten, waarin ik aangaf wat ik aan het Leidsplein aantrof en wat ik met de Schouwburg aan wilde. Ik had het stuk voor commentaar naar flink wat mensen gestuurd, waaronder Arthur Sonnen, Van hem kreeg ik een buitengewone enthousiaste reactie, voor mij onverwacht omdat ik hem rekende tot de oude conservatieve garde van het theaterestablishment. Daar ligt de kern van een jarenlange polemiek, waarmee wij elkaar trachten te versterken. Met onderwerpen als de rol van de elite (een. Favoriet van ons beiden), het duitse theatersysteem (waar wij het niet over eens waren) en de politieke positie van de grote publieke theaters (nog steeds een actueel onderwerp). We hielpen elkaar ons denken aan te scherpen, hij vanuit Italie, zijn buitenverblijf, en. Ik vanuit Amsterdam. Dat is wat hij wilde, de nieuw generatie steunen, en dat is wat hij voor mij betekende. Solidariteit
“Je moet zeker ook met Arthur Sonnen spreken” was een van de adviezen die ik kreeg in 1992. En dat deed ik en ben ik tot de dag van vandaag blijven doen. Om precies te zijn tot de dag van vorige week dinsdag toen we vol goede moed en dito plannen afscheid namen. Voor even zoals altijd. Voor altijd zoals even later bleek.
In 1992 was ik net aangetreden als directeur van de Toneelacademie Maastricht. Arthus was daar sinds 1974 actief als docent dramaturgie. Bereisd en belezen heeft hij bijna 40 jaar met zijn kennis, inspiratie en betrokkenheid bijgedragen aan de ontwikkeling van zijn studenten.
Hij stond mede aan de basis van de internationale oriëntatie die de academie stap voor stap ontwikkelde.
Architect van de Jekerstudio, de internationale regiestudio, initiatiefnemer van de jaarlijkse reis naar het Theatertreffen in Berlijn en steunpilaar van PLETA, het Platform voor Europese Theater Academies.
Eigenlijk is Arthur een 19e-eeuwer in de 21e eeuw.
Galant en charmant, hij correspondeert het liefst per brief!
In zijn majestueuze eentje omspant hij de hele cultuurgeschiedenis van dat tijdperk. Dat ademt hij en geeft hij door zonder verdwaald te raken in de huidige tijd.
Open voor nieuwe vormen en constructies, stimulerend en ondersteunend bij jong talent, altijd schouwend waar kwaliteit zich aandient en kritisch waar gemakzucht of het grote gelijk de overhand krijgen.
Daarvoor heeft Arthur te veel gezien in het leven en in het theater.
En dat allemaal samengebald in die ene dag, de zaterdag, die hij in zijn geliefde Maastricht was.
Als hij er was. Want Arthur was veel op reis.
Zoals nu, voor goed.
Goede reis Arthur.
Leo Swinkels
oud directeur Toneelacademie Maastricht
Lieve valence en Eduard, Guy, Max en zijn lief, JanJaap, Jacqueline en Koen,
Gecondoleerd met het overlijden van Arthur. Onze condoleances zijn natuurlijk ook gericht aan Thur zijn lief!!
Liefs uit Maastricht