Theatercafé De Richel moet in augustus 2024 vertrekken uit Frascati 4 in de Amsterdamse Nes. Frascati wil het pand volledig vrijmaken en daarna ‘de sleutels letterlijk uit handen geven aan een verbond van makers’. Café-uitbater De Theatertroep is op zoek naar een nieuwe locatie.

‘We willen onze vrije ruimtes maximaal en radicaal beschikbaar stellen aan makers. Van de zaal tot de oude foyer, van de werkruimtes tot het café, van de kelder tot het trappenhuis’, zegt artistiek directeur Mark Timmer. Het theater zegt daarmee te reageren op een grote vraag van jonge makers aan plek om te werken en om zelf programma’s te creëren. ‘Het is belangrijk dat ze in het centrum van de stad een gedeelde plek hebben, waar ze onder eigen voorwaarden kunnen schrijven, onderzoeken, vergaderen, ontmoeten, debatteren en workshops organiseren.’ Werktitel voor het nieuwe Frascati 4 is Het Verbond, ‘er wordt nog gezocht naar een meer aansprekende naam voor internationale makers’.

De nieuwe plannen passen volgens het theater ‘in de beweging die Frascati volgt om zich nog meer als makershuis te ontwikkelen met een veel grotere rol voor kunstenaars in de organisatie en de ontwikkeling van het programma’. Jacobine Oudijk is gevraagd als kwartiermaker om de overgang te ondersteunen. Ze voert momenteel veel gesprekken met makers, waaruit blijkt dat die zich vooral willen gaan richten op het delen van werkprocessen en onderzoek. Een mooie pilot zag Oudijk onlangs bij afstudeerfestival ENTER. ‘Dat festival nam al organisch het hele pand over, met een film in de oude opslag, een openbaar werklab in de zaal en een lezing in de foyer.’

Boekhandel Sternheim vertrok al eerder uit Frascati 4 en het freelance schrijverscollectief Het Hoofdbureau kreeg onderdak bij Frascati 1. Per eind augustus 2024 beëindigt Frascati het huurcontract van Café De Richel. Het café werd in februari 2014 opgericht door het toen nog jonge theatercollectief De Theatertroep als een ‘hang-out voor jonge kunstenaars en theaterstudenten’. Als naam koos het collectief een synoniem voor ‘engelenbak’, verwijzend naar het voormalig amateurtheater dat jarenlang in het pand was gevestigd.

De Theatertroep mocht bij wijze van proef eerst een half jaar het café runnen zonder huur te betalen. Daarna tekende de groep een officieel – maar voordelig – huurcontract van vijf jaar, dat daarna nog een keer met vijf jaar verlengd werd. Het theatercafé werd een begrip, een belangrijke soos voor studenten en theatermakers, met veel culturele programmering en zo goedkoop mogelijk bier. ‘Het is een merk in de stad geworden’, zegt theatertroeper Patrick Duijtshoff.

Ook zakelijk werd het een succes, een geroemd voorbeeld van cultureel ondernemerschap. Van de winst, tot 20.000 euro per jaar, maakte de groep voorstellingen. In het begin stonden de leden, met veel horeca-ervaring, zelf achter de bar. Daarna stuurden ze ingehuurde studenten aan. De locatie was meteen ook een handige repetitieruimte. Duijtshoff: ‘Die eigen plek in de stad is op zoveel manieren belangrijk geweest voor ons.’

‘Ze hebben er een fantastische plek van gemaakt’, zegt ook Frascati-directeur Mark Timmer. ‘Wij willen nu een andere beweging mogelijk maken, maar dat doet niets af aan wat ze bereikt hebben. Niets dan lof daarover.’

De Theatertroep zegt Frascati erg dankbaar te zijn voor alle steun van de afgelopen jaren, maar deze beslissing toch te betreuren. ‘Het was erg schrikken.’ De groep wil heel graag door met het theatercollectief-cafémodel en is hard op zoek naar een nieuwe locatie in Amsterdam. ‘We hebben hoop. Na de coronacrisis zijn er veel panden vrijgekomen. Geïnteresseerde eigenaars kunnen zich bij ons melden.’