De komende maanden valt in het Allard Pierson meer te leren over de allereerste musicals van Nederlandse bodem; de zeven samenwerkingen tussen Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink. In de expositie Zeur niet! plaatst gastconservator Sanne Thierens met het team van Allard Pierson elk van deze musicals in de context van het pionierswerk dat rondom deze producties werd verricht.
Thierens bracht vorig jaar al het boek Mjoeziekul uit, gebaseerd op haar proefschrift over de Schmidt & Bannink musicals. Niet de enige aanleiding voor de expositie in het Allard Pierson, wel de leidraad van de tentoonstelling. Elke musical heeft een eigen kamer, voorzien van muziek, videomateriaal en een analyse van de maatschappijkritiek die Schmidt in haar voorstellingen stak.
Moeilijk als het is om theatervoorstellingen nadat het doek is gevallen weer tot leven te roepen, weet de tentoonstelling de pracht en praal van die eerste musicals mooi tastbaar te maken. Vooral van de meest iconische Schmidt-Bannink producties Heerlijk Duurt het Langst, En nu naar bed, Foxtrot en Madam is veel te zien en te horen; in overeenstemming met wat deze producties losmaakten bij publiek en media.
Allard Pierson kon hiervoor onder andere putten uit de rijke collectie van het voormalige Theater Instituut Nederland. Sinds 2019 heeft de organisatie naast deze ook die van Muziek Centrum Nederland onder haar hoede. In deze eerste tentoonstelling die gebruikmaakt van de nieuwe aanwinsten prijken verschillende opnames, kostuums, maquettes en scènefoto’s in speels vormgegeven ruimtes, waarin je je uren kan vermaken.
Naast het archiefmateriaal zijn voor de echte liefhebbers in elke ruimte ook speciaal afgenomen interviews te zien. Met ‘eerste triple threat performer’ Willem Nijholt bijvoorbeeld, of mensen als kostuumontwerper Jan Beutener. Zij delen smakelijke verhalen over de uitbranders van choreograaf Paddy Stone en de productionele en budgettaire stunts die producent John de Crane uithaalde om zijn musicals te laten schitteren zoals die op West End en Broadway. Deze zijn binnenkort ook nog online terug te kijken.
Bij elkaar weten deze stukken ook goed de spannende situatie over te brengen waar deze makers zich bij elke productie weer in begaven – want hoe goed het eindproduct ook werd ontvangen, aan veel van de shows werd tot een week voor de première nog verschrikkelijk getwijfeld en geschaafd. En een mislukte show kon een faillissement betekenen.
Ook is er aandacht voor de enorme professionaliseringsslag sinds die precaire tijden. Aan het woord komen ook makers van nu. Verschillende musicalopleidingen zorgen ervoor dat Willem Nijholt lang niet meer de énige triple threat is, subsidie voor musicalmakers maakt experimenteren mogelijk. De benoeming van Millie Taylor als bijzonder hoogleraar musical in 2020 was de andere aanleiding voor de expositie: de triomfantelijke bevestiging van musical als serieus theatergenre.
Zeur niet – de musicals van Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink: 8 april tot en met 30 oktober 2022 in het Allard Pierson, Oude Turfmarkt 127, Amsterdam. Foto: Kostuum uit Foxtrot.
