Ten oorlog van Tom Lanoye en Luk Perceval is verkozen tot het ‘best speelbare Nederlandstalige toneelstuk’. Dat blijkt uit de enquête van het project In reprise, dat als doel heeft om Nederlands toneelrepertoire weer op de planken te krijgen. Leedvermaak van Judith Herzberg staat als nummer twee op de lijst, met hetzelfde aantal stemmen als Lucifer van Vondel.
In reprise, een initiatief van neerlandicus Bart Ramakers (Rijksuniversiteit Groningen), theaterwetenschapper Rob van der Zalm (Universiteit van Amsterdam) en René van Stipriaan (Stichting Digitale Werken), werd in oktober gelanceerd tijdens het 50-jarig jubileum van de vakgroep Theaterwetenschap van de UvA in een doelbewuste poging tot canonvorming.
Deelnemers aan de enquête kozen hun persoonlijke top tien uit een lijst van honderd geselecteerde teksten uit de gehele Nederlandse theatergeschiedenis. Dit resulteerde in een shortlist van de vijfentwintig ‘best speelbare Nederlandstalige toneelstukken.’ In totaal deden 224 mensen mee aan de enquête, het merendeel fervente theaterbezoekers, maar ook een flink aantal neerlandici.
Tijdens de presentatie leidde de lijst meteen tot lichte controverse. Is Ten oorlog niet gewoon een bewerking en is de tekst niet te zeer verbonden met de legendarische voorstelling uit 1997? Emeritus Hoogleraar Theaterwetenschap Wiebe Hoogendoorn stelde voor om de nummer één van de lijst te schrappen, “anders moeten we concluderen dat Shakespeare de beste schrijver van Nederland is.”
Eerder op de middag zette Van der Zalm het vervolg van het project uiteen: er komt een website met de integrale toneelteksten, foto’s, secundaire teksten en bronnenmateriaal. De site wordt opgezet in samenwerking met Bijzondere Collecties van de Amsterdamse Universiteitsbibliotheek en de uitgevers van De Nieuwe Toneelbibliotheek. Zo hopen de inititatiefnemers het repertoire toegankelijk te maken en daarnaast theatermakers te enthousiasmeren om de stukken op te voeren. In de zomer van 2016 organiseren de UvA en de Rijksuniversiteit Groningen een conferentie over het Nederlands theaterrepertoire.
Een kort debat werd gewijd aan de vraag waarom Nederlandse theaterteksten zo weinig worden hernomen? Acteur en regisseur Hans Croiset opperde dat theatermakers, inclusief hijzelf, altijd op zoek zijn naar iets nieuws en daarom niet snel kiezen voor een bestaande theatertekst. Ook zou er veel angst zijn dat het publiek niet warm loopt voor Nederlands repertoire. Dramaturg Karim Ameur van het Nationale Toneel bracht nog een interessant punt in: “de theaterwereld en de literaire wereld denken anders over authenticiteit. Neerlandici duiken dieper in het bronnenmateriaal om dichterbij een stuk te komen, theatermakers kijken naar hun eigen beweegredenen.”
De aanwezigen waren het erover eens dat het probleem niet ligt bij het onderwijs. Op alle theaterscholen wordt de canon onderwezen en blijken studenten enthousiast over oude Nederlandse stukken.
Foto Ten oorlog – Blauwe Maandag Compagnie/Luc Perceval: Maria Ryckeboer
