Afgelopen week overleed Jean-Claude Carrière op 89- jarige leeftijd in zijn appartement in Parijs. De Franse schrijver werkte tientallen jaren samen met de Britse regisseur Peter Brook, onder meer bij diens negen uur durende theaterepos Mahabharata. In Nederland regisseerde Pierre Audi meerdere van zijn libretto’s.

Carrière groeide in de jaren dertig van de vorige eeuw op in het Zuiden van Frankrijk, in een gezin van wijnboeren. Na de Tweede Wereldoorlog vertrok hij naar Parijs, waar hij naast zijn werk in een café, verhalen verzon en opschreef. In 1957 kwam zijn debuutroman Lézard uit, waarna talrijke boeken volgden zoals Please, Mr. Einstein, The Power of Buddhism (een samenwerking met de Dalai Lama) en Désordre. Onder het pseudoniem Benoît Becker schreef hij zelfs horrorboeken.

De meeste bekendheid verwierf Carrière echter met zijn filmscenario’s, die vaak samen met de regisseurs tot stand kwamen. Hij werkte voor de grootse filmmakers uit zijn tijd, zoals Jaques Tati, Philip Kaufman, Jacques Deray, Luis Buñuel, Pierre Étaix en Volker Schlondorff. Film by the Sea reikte in 2010 een Lifetime Achievement Award aan hem uit. In 2014 volgde een Oscar voor zijn hele oeuvre.

In het theater werkte Carrière intensief samen met Peter Brook. In 1979 bewerkten ze samen het mystieke gedicht The Conference of the Birds van de Perzische dichter Farid ad-Din Attar. Een paar jaar later creëerden ze samen de muziektheaterproductie La tragédie de Carmen, die in 1984 ook in Theater Carré te zien was.

Hun meest legendarische theaterproductie is ongetwijfeld De Mahabharata, een bewerking van het gelijknamige 100.000 verzen tellende en duizenden jaren oude Indiase oorlogsepos. Carrière nam ruim 10 jaar de tijd om tot een bevredigende theaterversie te komen, die in 1985 als een negen uur durende marathon met ruim twintig acteurs en muzikanten op het theaterfestival van Avignon in première ging. In 2015 waagden ze zich samen aan nog een fragment uit het epos. Deze Battlefield werd een veel soberdere voorstelling voor vier acteurs en een muzikant.  De voorstelling was in 2018 te zien in Internationaal Theater Amsterdam tijdens festival Brandhaarden, waar Brook toen centrale gast was.

De teksten van Carrière werden ook door Nederlandse regisseurs opgepikt. Nilo Berrocal Vargas en Rufus Collins regisseerden Carrières De conferentie van de vogels (vertaald door Mitta van der Maat) in 1993 bij De Nieuw Amsterdam. In 2012 voerden zowel Opera Studio Nederland (regie Pierre Audi) als Opera Trionfo (regie Lodewijk de Boer) een eigen La tragédie de Carmen op.

Ook Carrières toneelstuk L’aide-mémoire werd hier meermaals gespeeld, onder meer door Toneelgroep Theater (regie Elise Hoomans) in 1969 en Toneelschuur producties (regie Jules Noyons) in 1993. Het RO Theater speelde in 1999 zijn La terrasse in regie van Catherine ten Bruggencate.

Ten Bruggencate speelde ook mee in de opera Wagner Dream (2007), waarvoor Carrière een libretto schreef over de laatste dag in het leven Richard Wagner. Pierre Audi regisseerde de grootschalige coproductie van De Nederlandse Opera, Grand Théâtre de la Ville de Luxembourg, Ircam-Centre Pompidou en het Holland Festival. Later maakte Audi ook nog een nieuwe Britse versie bij de Welsh National Opera.

Foto: Peter Brook en Jean-Claude Carrière