In een brief aan de Raad voor Cultuur vragen acht reflectieplatforms, waaronder Theaterkrant, aandacht voor de penibele situatie van websites en tijdschriften die reflecteren op kunst en cultuur. Ze roepen daarbij op om de reflectiefunctie te borgen bij de inrichting van het nieuwe cultuurbestel vanaf 2029.
‘In een samenleving die zichzelf serieus neemt, zijn reflectie en debat van essentieel belang’, schrijven Theaterkrant, Mister Motley, Metropolis M, De Reactor, Schokkend Nieuws, Archis/VOLUME, Hard//hoofd en Tubelight in een gezamenlijke brief aan de Raad voor Cultuur. ‘Maken, ideeontwikkeling, (theoretische) beschouwing en verbeelding zijn een ecosysteem. Het een houdt het ander in stand, het voedt elkaar.’
Door een gebrek aan structurele middelen wordt het voor de platforms echter steeds moeilijker om hun taak te vervullen. Ze kunnen niet voldoen aan de normen van de fair practice code voor hun medewerkers (veelal freelancers) en hebben weinig tot geen ruimte voor talentontwikkeling, begeleiding en intervisie. De combinatie van deze matige betaling en beperkte begeleiding maakt ook het vergroten van de diversiteit van de schrijverspoules buitengewoon uitdagend en redacteuren en uitgevers zijn veel tijd kwijt met het werven van projectgelden.
Tot 2013 werd reflectie nog als overheidstaak gezien. Enkele tijdschriften kregen structurele subsidie en de sectorinstituten hadden als opdracht om reflectie te faciliteren. De bezuinigingen van 2011/2013 maakten hieraan een einde. De klap werd versterkt door het verbod dat staatssecretaris Zijlstra de fondsen oplegde om tijdschriften te subsidiëren. Toen dat verbod door minister Bussemaker werd opgeheven, was het voor een aantal platforms te laat. Ook daarna is de financiële ondersteuning niet meer teruggebracht op het niveau van voor Zijlstra. Hoewel elk fonds eigen regels hanteert, is structurele ondersteuning van reflectieplatforms uitzonderlijk. Over het algemeen vallen wat genoemd wordt ‘reguliere activiteiten’ buiten de ondersteuning, terwijl die juist de basis vormen bij de verschillende platforms.
Theaterkrant wordt op dit moment in de lucht gehouden door advertenties, abonnementen en lidmaatschappen van instellingen uit de sector. Het Fonds Podiumkunsten geeft jaarlijks een bescheiden subsidie, maar heeft aangegeven die per 2025 te stoppen.
Foto: Dolly Brown – LIFE – a love letter to Merce Cunningham van Gandini Juggling
De situatie is volstrekt onduidelijk. Is er nu wel of geen derde wereldoorlog aan de gang, is de pandemie nu wel of niet afgelopen? Martijn Kardol heeft geen idee meer. In een krachtig openingslied zingt hij nog onbekommerd: ‘De overheid helpt ons naar betere tijden, dus laten we feesten en zuipen en vrijen, het komt ook wel goed met een Jantje van Leiden.’ (meer…)
In de maand april zal de Theaterencyclopedie in het teken staan van het project Vondel was een Vrouw. Daarmee besteedt het online platform aandacht aan verschillende vrouwelijke toneelschrijfsters uit de 17e en 18e eeuw, zoals Catharina Questiers en Lucretia van Merken. Het project is een samenwerking met Theater Kwast, dat sinds september 2020 stukken van deze vergeten schrijfsters afstoft. (meer…)
Nationale Opera & Ballet heeft een nieuwe educatieruimte geopend; de Odeonzaal. Bij de opening werd een raad van jonge ambassadeurs geïnstalleerd en gepleit voor een verplicht eindexamen kunst. De Odeonzaal bevindt zich in een voormalige opslagruimte van Nationale Opera & Ballet en is opnieuw ontworpen en ingericht door architect Diederik Dam en interieurontwerper Richard Hutten. De […]
Belangrijke brief.
Ik onderschrijf hem volledig.
Geeft Fonds Podiumkunsten ook een reden om in 2025 te stoppen met subsidiering?
Dag Henk, er is bij het FPK ongemak over het subsidiëren van journalistieke organisaties. De journalistieke onafhankelijkheid zou niet beperkt moeten worden door de subsidierelatie. Nu is dat bij ons zeker niet het geval, maar je ziet dat ook de andere cultuurfondsen afzien van het ondersteunen van platforms voor kritiek en reflectie. Daarnaast was er nooit een formele regeling voor reflectie, dat hoort immers niet bij de taken van het fonds. Binnen die beperkingen hebben ze steeds mogelijkheden gezocht om ons te blijven ondersteunen en is ook steeds duidelijk geweest dat de ondersteuning niet structureel was.
Ik vind ook zelf – zie de brief – dat de functie reflectie thuishoort in de basisinfrastructuur, omdat het een sectortaak is. Maar goed, dat gaat allemaal heel penibel worden de komende periode.
Simon van den Berg
hoofdredacteur