Tijdens het Paradisodebat op 31 augustus presenteerde de Akademie van Kunsten (AvK) haar plannen. In een mission statement noemde voorzitter Barbara Visser drie doelen die de Akademie zichzelf heeft gesteld: de schoonheid van onderzoek en experiment laten zien, de dialoog tussen kunst en het publiek onder de aandacht brengen en de focus in het kunstonderwijs verleggen naar persoonlijke ontwikkeling.

Gijs Scholten van Aschat, bestuurslid van de AvK, opende het Paradisodebat met opvallend actuele fragmenten uit Een kunstenaar in zijn tijd van Albert Camus uit 1954. Op de vraag waar kunst over zou moeten gaan pleitte Camus voor ‘een oefening zonder grote gevolgen’. Barbara Visser sloot hierop aan: ‘We leven in een tijd waarin alles meetbaar moet zijn en de uitkomst op voorhand bekend dient te zijn, uit angst voor het onbeheersbare.’ De AvK wil het plezier en de opgave van het maakproces zichtbaar maken. Hiertoe zal elk lid van de Akademie jaarlijks een voorstel doen voor uitwisseling met een andere discipline.

Ook vindt de AvK dat het duiden van kunst net zo belangrijk is als het maken van kunst. ‘Er wordt nauwelijks onderkend hoe moeilijk het is om die vertaalslag te maken,’ zei Visser. De AvK gaat informele publieke momenten organiseren voor een breed publiek, show & tell, waarin leden van de Akademie hun werk laten zien en erover vertellen. ‘Zonder kunst te simplificeren,’ aldus Scholten van Aschat. Als derde doel wil de AvK dat het kunstonderwijs zich gaat richten op persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen, in plaats van op ‘fröbelen op vrijdagmiddag of het knippen van de cultuurkaart,’ aldus Visser. De focus moet op verbeelding komen te liggen.

Visser noemde de ambitie van de Akademie het veranderen van de ‘mindset’ over kunst. Het defensieve model is voorbij, evenals vragen naar het potentieel van kunst. ‘Willen we avontuur of alleen het idee van avontuur?’ De volledige speech van Visser lees je hier.

Schrijfster en filosofe Joke Hermsen pleitte voor het loslaten van het Thorbecke-principe, de opvatting dat de politiek zich niet inhoudelijk met de kunsten moet bemoeien. ‘Dit leidt tot wederzijds wantrouwen en afkeer.’ Ze benadrukte dat kunst onontbeerlijk is in deze maatschappij van instant media. Het zorgt voor een moment van hapering tussen de alsmaar stromende beelden in deze digitale samenleving. Die media vragen niks aan ons, waardoor we afgestompt kunnen raken. Kunst slaat de vaste grond onder ons vandaan en laat ons in actie komen.’

In de Amsterdamse poptempel waren behalve kunstenaars ook de nieuwe cultuurwethouders van de grote gemeenten en de cultuurwoordvoerders uit de Tweede Kamer aanwezig. Jacques Monasch van de PvdA pleitte voor een midterm Paradisodebat om het gesprek tussen de kunsten en de politiek gaande te houden. De Akademie van Kunsten bood spontaan aan de organisatie daarvan in handen te nemen en ook de directeur van Paradiso stemde meteen in.

Volgens Hermsen heeft de kunst de politiek nodig als beschermer. Dit leidde tot uiteenlopende reacties van de aanwezige politici. Mona Keizer (CDA) vroeg zich tot enige hilariteit van de zaal af of zij als politicus dan ook een mening zou moeten geven over de pindakaasvloer van Wim Schippers. ‘Na afloop van de politieke debatten hebben wij het heus wel over inhoudelijke aspecten van de kunst,’ voegde zei daaraan toe. Waarop Joke Hermsen reageerde met op te merken dat het nu juist interessant zou zijn als politici die gesprekken in het openbaar zouden voeren. Arno Rutte (VVD) vond dat de kunstenaar die in alle vrijheid kunst wil maken niet bij de overheid moet aankloppen. Volgens Jasper van Dijk (SP) is kunst een non-issue in de politiek en volgens oud-CDA-politica Marieke van der Werf moeten kunstenaars zich meer verplaatsen in de politiek. Hermsen pleitte voor meer visie op kunst onder politici, waarop Visser benadrukte dat er een groot verschil is tussen bemoeienis en een visie hebben. Ook Melle Daamen, directeur van de Stadsschouwburg Amsterdam, vroeg om meer gesprekken tussen kunstenaars en politici.

Met de opening van het culturele seizoen werd met het Paradisodebat tevens het gesprek tussen kunst en politiek geopend.