Het Holland Festival presenteert in 2019 een selectie uit de 29-uur durende operacyclus LICHT van Karlheinz Stockhausen. Het festival brengt dan samen met De Nationale Opera, het Koninklijk Conservatorium en de Stockhausen – Stiftung für Musik 21 uur muziek uit de cyclus, in een mise-en-espace van Pierre Audi in de Amsterdamse Gashouder.
Karlheinz Stockhausen (1928 – 2007) wordt gezien als een van de belangrijkste, opvallendste en meest vernieuwende naoorlogse componisten. Zijn Licht is volgens Audi ‘het meest radicale en utopische project in de hele geschiedenis van het muziektheater’. De cyclus bestaat uit zeven avondvullende opera’s die Stockhausen tussen 1977 en 2003 componeerde. Het stuk – voor dansers, acteurs, zangsolisten, koor, instrumentale solisten, orkest en/of band – is gebaseerd op de zeven dagen van de week, een tijdseenheid die is ontleend aan het eerste bijbelboek ‘Genesis’.
In samenwerking met de erven Stockhausen is nu een concept uitgewerkt dat het volledige palet aan uitdrukkingsmiddelen van Stockhausen zou bevatten. Daarvoor worden uit alle zeven opera’s substantiële onderdelen gebruikt. In totaal moet er 16 uur live- en 5 uur elektronische muziek klinken, verspreid over drie dagen.
Pierre Audi, regisseur en artistiek directeur De Nationale Opera, kijkt uit naar het project. ‘Toen ik op mijn 12e concerten bijwoonde met muziek van Stockhausen, was mijn passie voor hedendaagse muziek en opera voor eens en voor altijd gewekt. Ik verheug mij er geweldig op dat ik mij ten dienste mag stellen van dit fantastische project, als de culminatie van dertig jaar werk in Amsterdam en als een hoogtepunt tussen de vele baanbrekende projecten die De Nederlandse Opera heeft kunnen coproduceren, in het bijzonder samen met het Holland Festival.’
Stockhausen en Holland Festival
Stockhausen heeft tijdens zijn leven altijd een bijzondere band met het Holland Festival gehad. Zijn werk werd er vaak gespeeld of ging er zelfs in premiere. Ook enkele dagen uit de cyclus LICHT zijn er al integraal uitgevoerd, zoals het Helikopter-Streichquartett. Het Arditti String Quartet voerde dit deel uit in vier helikopters in het luchtruim boven de Amsterdamse Westergasfabriek en het westelijke havengebied op het Holland Festival van 1995.
Tegelijkertijd zorgde de muziek van Stockhausen voor de nodige commotie in Amsterdam. Op het festival van 1969 werd een uitvoering van zijn subtiele klankstuk Stimmung na een kwartier verstoord door een daverend applaus. In 1990 voelde de componist zich miskend omdat zijn muziek door het festival niet was geprogrammeerd in ‘Neues vom Tage’, een presentatie van nieuwe Duitse muziek.
Masteropleiding aus LICHT
Het Koninklijk Conservatorium in Den Haag start in september 2017 met een tweejarige master om musici op te leiden in de uitvoeringspraktijk van aus LICHT. Die muziek gaat ‘van buitenaardse klankexplosies tot een zaal gevuld met verspreid opgestelde koren en ensembles. Van een monsterlijk orkest tot verstilde duetten en hartverscheurende solo’s’, volgens Renee Jonker, een van de vormgevers van de masteropleiding. ‘Allesomvattende elektronische klanken worden geprojecteerd met de nieuwste technieken. En naast het machtige geluid van helikopterwieken gemengd met de klanken van een strijkkwartet klinkt de klare zang van zeven jongenssopranen.’
In de aanloop naar aus LICHT in 2019 zullen er verschillende previews zijn in het Opera Forward Festival van De Nationale Opera en het Holland Festival (2017 en 2018).
Foto: Partituur Licht, Stockhausen – Stiftung für Musik
Het Holland Festival opent dit jaar met de muziektheatervoorstelling The Head & The Load van de Zuid-Afrikaanse kunstenaar William Kentridge in Theater Amsterdam. Samen met de Congolese choreograaf Faustin Linyekula is hij associated artist van het festival, dat veel van hun werk en aan hun gerelateerd werk zal tonen. (meer…)
De programmering van het Holland Festival kent dit jaar een relatief groot aandeel Nederlands toneel, met een speciale focus op acteurscollectief Wunderbaum, dat een wrap up van hun vierjarige project The New Forest geeft. De 69e editie van het Amsterdamse festival, dit jaar van 4 tot en met 26 juni, telt 12 wereldpremières en 41 Nederlandse premières. Op het […]
De programmering van de zevenenzestigste editie van het Holland Festival is bekendgemaakt. De laatste editie waarbij Pierre Audi als artistiek directeur betrokken is moet een staalkaart tonen van makers, ideeën en voorkeuren die hij de afgelopen tien jaar presenteerde. Het programma, dat zowel toneel, opera, muziek(theater), dans en film bevat, bestaat uit 56 producties en […]
De 66ste editie van het Holland Festival heeft in 26 dagen 112 voorstellingen getoond. Het festival programmeerde als gevolg van de overheidsbezuinigingen veertien voorstellingen minder dan in 2012 en trok ruim 69.500 bezoekers. Met een gemiddelde zaalbezetting van 82 procent trok het festival vollere zalen dan in vorige edities. Het festival richtte de focus dit jaar […]
PETITIE http://www.petities24.com/geen_stockhausen
======
GEEN “AUS LICHT” VAN KARLHEINZ STOCKHAUSEN
In 2019 wordt in Amsterdam onder de naam “Aus Licht” een selectie uit het werk LICHT van Karlheinz Stockhausen uitgevoerd. Het megaproject is een samenwerking van De Nationale Opera, het Holland Festival en het Koninklijk Conservatorium Den Haag. De Nationale Opera verklaarde er trots op te zijn een van de belangrijkste producenten te mogen zijn bij het realiseren van dit project.
Ondergetekenden hebben ernstige vraagtekens bij dit project. Hun zorgen betreffen de keuze van dit megaproject, de financiële implicaties ervan en de persoon van de componist Karlheinz Stockhausen.
DE KEUZE
Licht bestaat uit 7 opera’s, die op de dagen van de week zouden moeten worden uitgevoerd. Talloze operahuizen hebben al 1 van de 7 opera’s uitgevoerd, en ook in Amsterdam is er weer een selectie gemaakt. Het project is dus niet uniek in de zin dat het volledige werk wordt uitgevoerd, het is slechts een minder onvolledige uitvoering. Wij vragen ons af hoeveel opera- en muziekliefhebbers een plezier gedaan wordt met dit ontoegankelijke werk van Stockhausen, dat weliswaar zijn interessante aspecten heeft, maar het overgrote deel der muziek- en operaliefhebbersliefhebbers muzikaal tegen de haren instrijkt. Deze piepknormuziek is zodanig georganiseerd dat het slechts door het menselijk oor/brein van een aantal muzikaal bevoorrechten, en hen die zich daartoe rekenen, kan worden “begrepen” en gewaardeerd. Om even het geheugen op te frissen: https://youtu.be/bvvuYPXMK_8 Uiteraard is bezoekerskwantiteit geen criterium voor repertoirekeuze, maar zijn er aan dit principe niet ook grenzen gesteld indien er sprake is van een dergelijk kostbaar en veelomvattend project dat slechts een select gezelschap zal aanspreken? (In margine: Veel operaliefhebbers stellen zich bovendien de vraag of het geld niet beter gebruikt had kunnen worden om een hiaat in het beleid van DNO weg te nemen dat al 25 jaar lang een gapend gat is in de programmering, namelijk het structureel verwaarlozen van het verismo-repertoire.)
DE FINANCIËLE IMPLICATIES
Ondergetekenden zouden graag een concreet antwoord ontvangen op de volgende vragen:
1) Welk bedrag is gemoeid bij deze productie? Uit welke “pot” is dit bedrag afkomstig?
2) Is de financiering 100% rond? Indien niet, wat is de stand van zaken?
3) Wat zijn de verliezen c.q. gevolgen bij het niet rondkomen van de financiering?
4) Op hoeveel bezoekers mikt de organisatie?
–
KARLHEINZ STOCKHAUSEN: Aanslagen op de Twin Towers “het grootste kunstwerk dat er is voor de hele kosmos.”
Wij begrijpen dat “Aus Licht” een prestigieus afscheidscadeau is voor de afscheid nemende intendant Pierre Audi, wiens verdiensten boven alle twijfel verheven zijn. Niettemin kunnen wij niet de ogen sluiten voor de politieke realiteit. Wij leven in een hectische tijd waarin al dan niet verijdelde terroristische aanslagen aan de orde van de dag zijn en samenlevingen ontregelen. In hoeverre is het dan wenselijk dat het werk wordt uitgevoerd van Karlheinz Stockhausen die de gruweldaden van 9/11, De Moeder aller Aanslagen met zijn duizenden doden, bestempelde als “het grootste kunstwerk dat er is voor de hele kosmos.” Deze walgelijke uitspraak van Stockhausen was voor Hamburg en Bern indertijd al reden genoeg om de uitvoeringen af te gelasten.
Kan De Nationale Opera, dit overwegende, volhouden “trots” te zijn om de belangrijkste producent van “Aus Licht” te zijn?
Om bovengenoemde redenen, die van muzikaal-inhoudelijke, financieel-technische en morele aard zijn, hebben ondergetekenden ernstig bezwaar tegen de voorgenomen uitvoering van Karl-Heinz Stockhausen.
Wij vragen het Holland Festival, het Koninklijk Conservatorium Den Haag en met name de belangrijkste producent, De Nationale Opera, de voorgenomen uitvoering van Stockhausens “Aus Licht” ernstig te heroverwegen.
Een kunstenaar is geen politicus