‘De mens is een zwijn voor de medemens.’ Als ober in een twijfelachtig etablissement kan Nicoline Raatgever de walging voor haar gasten nauwelijks verhullen – ze onderneemt er overigens ook geen enkele poging toe. De ontmaskering van fatsoen en waardigheid staat centraal in drie voorstellingen die donderdag op de Parade in Eindhoven het mistroostige weer trotseerden.

De Theatertroep comprimeerde voor een nieuwe Vaudeville op de Parade Le Dieu du carnage van Yasmina Reza tot een heerlijk uit de hand gelopen slapsticksketch. Ze verplaatsten de handeling naar een restaurant dat onsmakelijke stokvismenus’s en stoomzakvis uitserveert, maar hielden het centrale drama intact: twee stellen komen bijeen om een uit de hand gelopen ruzie tussen hun kinderen te beslechten. Dat lukt, zacht gezegd, niet. Gewapend met hooguit wat halfslachtige pogingen tot fatsoen of diplomatie, een flinke voorraad gebrek aan interesse en een teveel aan zelfingenomenheid, is de hele exercitie al bij voorbaat gedoemd te mislukken.

De ouders gebruiken het conflict van hun vierjarige kinderen (de een sloeg de ander met een stok alle tanden uit haar mond – maar, om te relativeren: het waren natuurlijk wel maar melktandjes) als excuus om elkaar verbaal (en later ook niet alleen maar verbaal) aan te vallen. Beledigingen over de kinderen zelf kunnen nog wel worden geïncasseerd of weggelachen, maar o wee als je iets zegt over de opvoeding van de ouders: het is een van de grootste taboes onder de zelfverklaard progressieve en aan de buitenkant zo ruimdenkende hippe ouder van nu.

Patrick Duijtshoff, Elisabeth ten Have, Rosa Asbreuk en Timo Huijzendveld spelen de twee koppels met schaamteloos plezier, volop kleine details en met véél nadruk op hun onhebbelijkheden. Ronduit hilarisch is de hoekige bijdrage van Raatgever, de ober die zich in weerwil van haar taakomschrijving geen moment bekommert om etiquette en fatsoensnormen – en daarmee misschien niet de leukste ober is die je aan tafel kunt krijgen, maar wel de meest eerlijke van het stel is. De Theatertroep brengt een heerlijke theatrale destructie van redelijkheid en diplomatie, in een scène die in volle vaart en onafwendbaar afstevent op een slagveld.

Van restaurant naar bruiloft – ook zo’n setting waar beheerst fatsoen verwacht wordt, terwijl er ondertussen altijd van alles broeit en borrelt. In The Wedding van mimetheatercollectief Het Paradijs krijgen de driften en impulsen die tijdens een trouwceremonie zo keurig in bedwang moeten worden gehouden, ruim baan in het aansluitende bruiloftsfeest. Dat alles in de inmiddels kenmerkende, filmische beeldtaal van deze jonge makers, die op een pulserende soundscape naar hartenlust scènes terugspoelen, versnellen en vertragen.

In een dampende dans- en baltssequentie worden de gasten op het feest steeds geiler, handtastelijker, zelfverzekerder, vervelender, kortom: eenzamer. Bedwelmd door een cocktail van sangria en desillusie, neemt het feest steeds grimmigere vormen aan – tot een laveloos decorumverlies de norm is. The Wedding is een fascinerende beeldende voorstelling, die in het middenstuk iets te veel op herhaling leunt. Niettemin ontstaan daar ineens onverwacht mooie beelden: bijvoorbeeld als iemand een metershoge bruidstaart op zijn schouders de feestzaal in draagt, als Atlas met de wereld – een onhoudbare last.

Prachtig is het einde, als vanuit alle lelijkheid toch ineens iets moois en poëtisch ontstaat. Een onbewaakt moment, een bruid die even bij aan het komen is, een sigaretje deelt, een aards, verstild en eerlijk ogenblik. Collectief Het Paradijs heeft alle hoop voor de mens nog niet verloren.

Rundfunk maakt ten slotte met Schnabbel de ontmaskering van fatsoen en waardigheid op de Parade tot een trilogie. Publiek krijgt precies wat het wil: een spervuur aan korte sketches, snel, grappig en vaak nietsontziend grof. Tom van Kalmthout en Yannick van de Velde leggen een goed oog voor herkenbaar intermenselijk onvermogen aan de dag in een dialoog waarin niets gebeurt, en die toch in een fatale fuik van conflict en ergernis belandt. Het is een van de sterkste scènes die voorbijkomt in dit mini-programma, waarin materiaal voor hun nieuwe avondvullende show Schau wordt getest.

Rundfunk toont de spartelende mens, die vastzit in een ‘oneindige kringloop van verdriet in stompzinnigheid’ – en eigenlijk geldt dat ook voor Collectief Het Paradijs en de Theatertroep. Zwijnen zijn we, zwijnen in een zweefmolen, om precies te zijn, daar op de Eindhovense Parade.

Foto: Erik van ’t Hof

Meer Parade? Lees: Parade van start met zegevierende arbeiders, vijftigers en Brabanders