Het langste acrobatenduo ter wereld – Harm van der Laan en Maartje Bonarius – gaat vanavond niet op. Als gevolg van de coronamaatregelen is het jubileumjaar van Circusstad Festival verschoven naar volgende editie; daarmee vervalt de première van hun multidisciplinaire circusvoorstelling Square Two. In plaats van recensies te publiceren laat Theatermaker makers aan het woord die in première zouden gaan. Vandaag de oprichters van Tall Tales Company: ‘We willen toeschouwers via jongleerpatronen anders naar de omgeving laten kijken. Dat wordt nu misschien hun thuisomgeving.’

Nee, het is geen barcode, morsesignaal, wiskundige formule, schat-zoek-hint of oplossing voor een escaperoom: 411-411-31-31-411 is de zogeheten siteswap-notatie voor een bepaald jongleerpatroon. Zo schrijven jongleurs hun worpen op. De 0 staat voor een pauze met lege hand, de 1 voor een snelle worp van de ene naar de andere hand, bij een 3 gooi je in een boog over, enzovoort. En dan heb je ook nog de ‘cascade’ (333), een eenvoudig patroon met 3 ballen, dat voor een leek nog wel te oefenen is. De ‘fountain’ (4) wordt al lastiger, laat staan de cirkelvormige baan in de ‘shower’ (51).

‘Een favoriet 3-ballenpatroon van ons is 423, dat straalt rust en ruimte uit en is bovendien veelzijdig’, vertelt Harm van der Laan (32), jongleur, acrobaat en met Maartje Bonarius (29) oprichter van het Rotterdamse circusgezelschap Tall Tales Company voor objectmanipulatie (lees: jongleren) en (partner)acrobatiek. Samen vormen ze het langste acrobatenduo ter wereld, Harm als fundament (base) en Maartje als flyer. Bonarius: ‘Harm is met zijn 1,91 meter al een grote base maar ik ben met mijn 1,78 meter echt een lange flyer. Voor zover wij weten bestaat er geen grotere flyer op de wereld.’

Ze kennen elkaar van de professionele circusopleiding aan Codarts in Rotterdam, zijn het tweede Nederlandse circusduo dat is toegelaten tot de Nieuwe Makersregeling en hadden met de première van de wandelroute Square Two, vandaag tijdens Circusstad Festival in Rotterdam, een enorm belangrijke ‘bal zullen opgooien’. Van der Laan: ‘Internationale programmeurs zouden komen kijken. Circusartiesten toeren minimaal twee jaar met een voorstelling. Alle buitenlandse festivaloptredens voor deze zomer zijn afgezegd. De lockdown komt voor ons op een verschrikkelijk ongunstig moment. Wij verdienen in de zomer ook ons inkomen voor de winter.’

Ze zijn zeker een opname aan het voorbereiden. En broeden met Circusstad Festival op alternatieve mogelijkheden. ‘Maar Square Two is een belevenis die je ter plekke moet ervaren. We willen toeschouwers via jongleerpatronen anders naar de omgeving laten kijken. Op iedere stop in de route verandert het perspectief, soms zie je iets van boven, dan op een dak, een galerij of in een kelder. En het eindigt met een drankje in een expositie.’

Die kleine, meereizende tentoonstelling betreft geometrische sculpturen van beeldhouwer, performancekunstenaar en graficus Don Satijn (67). Hij baseert zijn abstracte kunstwerken op universele harmonische principes, zoals de gulden snede, het magische vierkant, herhalende patronen en oneindige getallenreeksen. ‘Die fascinatie delen wij als jongleurs. Er zit zo veel schoonheid en emotie in abstractie. Waarom roepen bepaalde patronen ontroering op? Dat onderzoeken we ook met onze Square-voorstellingen’, vertelt Van der Laan, die behalve een circusopleiding ook een bachelor psychologie op zak heeft. Bonarius: ‘We zagen toevallig een kunstwerk van hem op een feestje. Vroegen van wie dat was. Bleek Don er zelf ook te zijn.’ Zo ontstond een verrassende samenwerking tussen de jonglerende acrobaten en de musicerende kunstenaar.

In Square One onderzochten ze hoe ze emoties, vorm en inhoud tijdens een route op locatie konden vangen met herhalende patronen en rekenkundige modellen. In Square Two komt daar nog een muzikale soundscape op koptelefoons bij. Bonarius: ‘We wilden daarmee net met collega-jongleur Joris de Jong gaan repeteren, toen we moesten stoppen.’ Van der Laan: ‘We hadden in Maison des Jonglages in Frankrijk aan ons onderzoek gewerkt, daarna tijdens een residentie in Engeland. Toen we van de boot afkwamen, waren hier de schappen leeg.’ Bonarius: ‘Don zit in quarantaine in zijn studio in een Frans dorp.’

En dan staat ook nog de acht meter hoge behuizing van de door hen opgerichte Circus Studio Rotterdam onder druk, de enige plek in Nederland waar professionele circusartiesten dagelijks op niveau kunnen trainen. En waar bovendien amateuracrobatiek wordt gedoceerd en buurtkinderen circuslessen krijgen. ‘Waarschijnlijk moeten we dit antikraakpand binnen een jaar verlaten. De gemeente heeft nog geen alternatief, helaas.’

Toch klinken beiden vanuit hun appartement in Rotterdam even vrolijk als levendig. Bonarius, die uit een inventief rondreizend Nijmeegs circusgezin stamt en al op haar zesde met eenwieler en stilzittende bordercollie optrad: ‘We proberen nu online jongleerworkshops en een coronaproof-versie van Square Two te ontwikkelen, voor laptop of iPad. Hopelijk kunnen we mensen anders naar hun thuisomgeving laten kijken.’ Van der Laan: ‘Onze voorstelling gaat ook over de codificering van de maatschappij. Codes en algoritmes zijn tegenwoordig overal. Dankzij priemgetallen kunnen we online veilig aankopen doen. We realiseren het ons niet altijd, maar onze identiteit wordt vaak gereduceerd tot reeksen getallen zoals sofinummers en DigiD-codes. Met die corona-app wordt dit alleen maar actueler. Wij cijferen ons steeds meer weg. Wij willen dat inzichtelijk maken door aandacht te vragen voor de natuurlijke harmonie en esthetiek van geordende getallen.’ Toch maar weer even in thuis-isolement die jongleerballetjes van het stof tevoorschijn toveren. ‘Als je jongleert, groeien ook je hersenen!’, belooft Van der Laan. ‘Althans het deel aan de achterzijde, bedoeld voor oog-hand-coördinatie.’

Foto: Links Harm van der Laan, midden Maartje Bonarius en rechts Joris de Jong. Megin Zondervan