Scapino Ballet Rotterdam gaat vandaag niet op. Het zou de première dansen van The Square in regie van choreograaf en artistiek directeur Ed Wubbe, maar als gevolg van de coronamaatregelen is de hele tournee van de voorstelling verplaatst. In plaats van recensies te publiceren, geeft Theaterkrant dagelijks het woord aan een betrokkene bij een voorstelling die op die dag in première zou gaan. Wubbe: ‘Zichzelf fit houden, dat kunnen de dansers wel. Maar een veel essentiëler deel van het dansen, het samenzijn, elkaar inspireren, dat moeten ze nu missen.’

Het toneel als ontmoetingsplek, dat was het uitgangspunt van The Square van Scapino Ballet. Artistiek directeur Ed Wubbe wilde in deze reeks steeds vier makers – drie choreografen uit verschillende dansstijlen en een kunstenaar uit een andere discipline – samen een vernieuwende voorstelling laten maken. In de eerste editie zou Justin de Jager het uit de breakdance afkomstige threading combineren met moderne dans. In komische, absurdistische bewegingen zouden we de hand herkennen van Antonin Comestaz, terwijl Alba Carbonell haar vloeiende, gracieuze stijl zou laten zien. Spoken-wordartiest en muzikant Unorthadox zou de choreografen uitdagen en het geheel ontregelen. Maar nu het theater allesbehalve een ontmoetingsplek is, zal hun samenwerking moeten wachten.

Dat is jammer, want het resultaat mocht er zijn, aldus Wubbe. ‘The Square is eigenlijk een voortzetting van Twools, een avond waarop we korte werken van gevestigde en minder bekende makers achter elkaar lieten zien. Het viel me op dat de choreografen zich op zo’n avond toch vooral bezighielden met het stuk dat ze zelf gemaakt hadden. Ze waren weinig met elkaar in dialoog. Daarom bedacht ik voor The Square een dubbele opdracht: de makers moeten een autonoom deel maken, maar zijn samen ook verantwoordelijk voor de volledige avond. De stukken worden dus niet zomaar achter elkaar vertoond, maar ook de overgangen ertussen zijn deel van de show. Zo wil ik de choreografen uitdagen om risico’s te nemen, compromissen te sluiten en keuzes te maken die niet voor de hand liggen.’

Afgaande op deel 1 van The Square lijkt zijn concept te werken, zegt Wubbe. ‘We hadden de montageweek nog niet gehad, dus het was allemaal nog niet helemaal bij elkaar gekomen, maar de makers waren veel met elkaar in gesprek en werkten op originele manieren samen. Zo heeft Unorthadox muziek gemaakt bij delen van de choreografie. Ik wilde een grillige, onvoorspelbare avond creëren en dat leek te zijn gelukt. Ik had zoiets niet eerder gezien.’ Vooralsnog is het idee om deel 1 van The Square door te laten gaan op de data waarop deel 2 gepland stond, volgend jaar in maart.

Wubbe was onderweg naar Sittard, waar zijn gezelschap barokspektakel Pearl zou gaan spelen, toen bekend werd dat de voorstelling niet door zou gaan. Vlak voor Sittard keerde de bus om en op de terugweg heerste vooral ongeloof. ‘Iedereen was in shock. Pas de volgende dag, toen we samenkwamen en ik meedeelde dat we een tijd dicht zouden blijven, drong echt door wat dit voor ons betekende.’ Behalve de tournee van Pearl, moest ook die van Opera Melancholica worden afgebroken, een samenwerking met Opera2day en het New European Ensemble. Naast The Square werd ook de première van 3D International, met GöteborgsOperans Danskompani en Staatstheater Mainz, afgezegd. Over het 75-jarig jubileum van Scapino, dat dit jaar uitgebreid gevierd zou worden, is het management druk in (online) overleg. ‘We hopen dat we onze jubileumproductie in oktober wel kunnen laten doorgaan, maar we weten gewoon niet hoe het gaat lopen, dus zijn we tegelijk plan A, B en C aan het bedenken. We kijken nog naar allerlei opties, van verschuiven tot eventuele digitale oplossingen.’

De dansstudio’s zijn voorlopig leeg, maar Scapino biedt wel online fysiotherapie en danslessen aan. ‘Zichzelf fit houden, dat kunnen de dansers wel, daar maak ik me geen zorgen over. Maar een veel essentiëler deel van het dansen, het samenzijn, elkaar inspireren, dat moeten ze nu missen. Daarnaast maak ik me zorgen over alle op zzp-basis werkende choreografen. Zonder projecten hebben zij geen inkomen. Ikzelf heb voorlopig het geluk dat ik een vaste aanstelling heb, maar zo veel vet op de botten hebben we ook weer niet. Als dit nog zes maanden duurt, zijn straks alle culturele instellingen failliet.’

Of deze periode ook een bron is van inspiratie voor een nieuwe voorstelling? ‘Niet direct, nee. Het is een les in loslaten en je overgeven, dat wel. En misschien zet het ons aan het denken over waar we als mensheid mee bezig zijn. Het milieu, de haperende gezondheidszorg, de instabiele werkmarkt. Wie weet kunnen we deze periode gebruiken om de systeemfouten eruit te halen.’

Voor zijn gezelschap, dat net was uitgebreid en ‘in een goede flow zat’, en voor de hele culturele sector, die ‘net weer een beetje was opgekrabbeld’, hoopt Wubbe dat het theaterbezoek na de crisis een boost zal krijgen. ‘Je ziet nu al dat mensen ernaar hunkeren. Wij streamen elke week een van onze oude voorstellingen, en die worden enorm goed ontvangen. De vele reacties zijn hartverwarmend.’ Ook wat betreft The Square is er een lichtpuntje te bedenken ‘De makers hebben nu veel tijd om op hun werk te reflecteren, dus wie weet is het volgend jaar nóg beter.’

Foto: Ed Wubbe, Rob Becker