Nu theaters na twee onrustige coronajaren de deuren weer hebben geopend, kunnen we voorzichtig vooruitkijken. Dat doen we in Zorg & hoop na corona met uiteenlopende theaterwerkers voor en achter de schermen. Vandaag: Moniek Merkx, die vorig jaar afscheid nam als artistiek leider bij Maas theater en dans en nu als freelance-regisseur werkt. (meer…)
‘We moeten meer durven zijn en worden dan onze achtergrond, verleden, kleur, gender of leeftijd.’ In haar Staat van het Jeugdtheater deelde jeugdtheaterregisseur Moniek Merkx gisteren haar irritatie over de nadruk op identiteit in het huidige cultuurbeleid. De artistiek leider van Maas theater en dans wil in haar voorstellingen ‘een mentaliteit laten zien en geen identiteit’.
Op de Professionalsmiddag Jeugdpodiumkunsten van Het Nederlands Theater Festival in Theater de Krakeling vertelde Merkx over haar eigen achtergrond, familie en omgeving, en hoe zich aan hen allemaal ontworstelde. ‘Ik wilde steeds meer, anders, mooier, spannender, gevaarlijker, brutaler leven.’ Merkx verbindt zich met wie of wat zij maar wilt en waar mogelijk kiest ze dat zelf. ‘Ik ben geen groep. En dat gun ik iedereen.’
In het theater wil ze dan ook niet het verhaal van de ‘identiteit’ van haar performers vertellen. ‘Ik probeer liever via hen alle rollen, beelden, verhalen voor iedereen beschikbaar te maken.’ Merkx wil in haar voorstellingen ‘grootsere en brutalere werelden’ tonen aan haar publiek. ‘Ik wil ze de kans geven alles te zijn, weg te vliegen, op te staan, te durven, te tonen dat ‘de wereld veel groter is dan ze zeggen’.’
Merkx zei in haar speech zeker belang te hechten aan ‘representatie van alle kleuren, soorten en maten op het podium’ en daar ook zeer bewust mee bezig te zijn bij het casten. Maar daarbij denkt ze meestal niet vanuit personages. ‘Dan kies ik gewoon een gemixt ensemble van mensen die niet op rollen worden gecast maar op persoonlijkheden, op eigenheid. En dan ben ik veel minder bezig met representatie van een groep, want in feite vind ik dat gewoon verdacht.’
Merkx wil in haar voorstellingen ‘een mentaliteit laten zien en geen identiteit’. Zelf verbindt ze zich het liefst aan haar theaterfamilie. Ze eindigde haar speech met een huwelijksaanzoek aan hen en een ‘familiemodeshow’.
Lees hier de volledige Staat van het jeugdtheater 2019. Foto de theaterfamilie van Moniek Merkx: Jean van Lingen
Voelt regisseuse zich bedreigd?
Komt krampachtig en enigszins kleinzielig over om af te geven op theater waarin de identiteit centraal staat. Zeker nu het aan de hand is. En dat in Rotterdam nota bene..dat belooft wat de komende jaren. In elk geval een gat dat door anderen, hopelijk jonge frisse makers die de actualiteit niet schuwen, kan gaan worden opgevuld.
Misschien nog een keer goed die staat lezen, Jerry, en dan reageren. Wellicht zie je dan in dat je vragen en twijfelpunten al door deze staat worden beantwoord.
Zo Jerry, wat een kort door de bocht reactie en met zo weinig respect voor de staat van dienst van deze maker. Ik neem aan dat je nu alleen reageert op dit artikel en niet op de staat zelf!? Heb je ooit werk van Merkx gezien? in de staat geeft ze nergens af op andere theatermakers maar heeft ze het vooral over wat haar eigen drijfveren zijn. Wat haar als maker interesseert en irriteert. het kan dat je daar geen aansluiting bij vindt of het er niet mee eens bent maar een beetje artistieke vrijheid mag toch wel, of moeten we het nu allemaal over hetzelfde gaan hebben? Omdat het beleid het daar op aan stuurt? Omdat het actueel is!? Krijg je dan een veel kleurig theaterlandschap? En waar komt dat actualiteits-dogma toch vandaan? Wat is nu actueel dan? En wat is nu dan niet actueel? Ik persoonlijk verlang erg naar theater -of in bredere zin kunst- dat nergens relevant is of politiek of actueel of verhalend omdat ik denk dat dit meer over de wereld verteld. Maar dat is mijn behoefte, daarmee trek ik het belang van andersoortig werk niet in twijfel. En dat doet Merkx met haar staat ook niet in mijn optiek.
Leven en laten leven.
En een dialoog aangaan, niet zomaar iets over de schutting gooien, zeker niet als het zo kwetsend en rottig geformuleerd wordt.