Achter de piano, in het spotlicht, zingt Lindy Zimmer hun ‘I Want’ song, hét type musicalnummer dat de ambities en verlangens van de hoofdpersoon duidelijk maakt. Met Dance With My Shadow opent Zimmer een presentatie van een musical in wording, gebaseerd op het kinderboek My Shadow is Pink, mijn schaduw is roze. Het is de eerste keer dat dit lied, samen met drie andere, voor publiek gezongen wordt. De musical bevindt zich nog midden in het schrijfproces, een onaf product dat nog alle ruimte krijgt om verder te ontwikkelen. Maar aan originaliteit en zelfverzekerdheid op het podium ontbreekt het Zimmer (in 2020 afgestudeerd aan het ArtEZ Conservatorium in Arnhem) in ieder geval niet.

Op 19 maart organiseerde MusicalMakers in DeLaMar West Open Studio, een avond waarop de ontwikkelinstelling talenten een publiek biedt voor hun eerste musicalmateriaal. Daarmee geeft het een kijkje in de keuken van schrijvers en componisten, iets wat in Nederland maar heel weinig gebeurt. En dat publiek is gul, precies zoals artistiek directeur Stephen Liebman het probeert te bewerkstellingen. De makers ontvangen luid applaus, een lach en onverdeelde aandacht. De kwetsbaarheid waarmee de makers zichzelf presenteren op het podium verdient al bewondering op zich.

De avond is opgedeeld in twee delen, de zogenoemde eerste en tweede akte. In de eerste akte presenteren tekstschrijvers Julia Berendse en Max Roijé en componisten Ezra van Nassauw en Avishai Darash hun werk. De makers hebben uiteenlopend materiaal gecreëerd, bestaande uit bewerkingen van kinderverhalen, spoken word, een hartverscheurend lied over complicaties tijdens een bevalling en twee nummers die als het ware in dialoog staan (‘Ik hou van je’ tegenover ‘Ga niet bij me weg’).

In de tweede akte staat materiaal centraal dat al binnen een groter concept van de makers past. Liedjesschrijver Jan Groenteman en regisseur Kiki Jaski werken aan een musical genaamd Cirkels, die op dit moment al op scholen speelt. Zimmer is ook in de tweede akte aan de beurt. Om de muziek van de schrijvers en componisten tot uitvoering te brengen of een extra stem te zijn, zijn er negen zeer sterke zangers aanwezig, zowel beginnend in het vak als meer ervaren.

Waar de ontwikkeling van een nieuwe musical in New York of Londen zich over een aantal jaar kan verspreiden, krijgen Nederlandse makers over het algemeen veel korter de tijd. Een try-out is hier vaak het eerste vertoningsmoment. MusicalMakers wil het maakproces van een musical zorgvuldiger indelen en ruimte scheppen voor experiment. ‘Op het moment dat je iets spannends wil maken of iets nieuws, is het denk ik vooral goed om je ideeën te ontwikkelen in een veilige omgeving en het daarna te testen voor publiek,’ stelt Liebman. ‘Bij de Open Studio wordt een inleiding gegeven en er wordt gezegd dat het werk in ontwikkeling is. Kijk naar de ideeën, luister naar de noodzaak van de verteller, luister naar de kwaliteit van de componist. Maar ga niet zitten nadenken over of dit de volgende Les Misérables is. Ga eerst eens nadenken over wat de volgende stap voor de maker is en of het de goede kant op gaat.’ Volgens Liebman is het goed om makers hun eigen publiek te laten opbouwen, omdat ze op die manier minder afhankelijk zijn van wat producenten en schouwburgen willen.

Voor hem is het zeer belangrijk geweest dat makers zich veilig voelen tijdens het schrijven en tonen van hun werk. ‘Musical is in Nederland voornamelijk producent-gedreven en dus snap ik wel dat schrijvers en componisten bang zijn, want iedere misstap voelt alsof het je laatste kan zijn. Ik ben eigenlijk voornamelijk bezig geweest met een situatie creëren waarin mensen het aandurven om in een vroeg stadium zich te tonen aan publiek.’

Voor Zimmer zorgde MusicalMakers vooral voor een mogelijkheid om diep in het schrijfproces te duiken. ‘Toen een jaar geleden het idee voor deze musical ontstond, was het concept en materiaal dat ik toen had, heel anders dan wat ik nu heb. Ik heb bij MusicalMakers de kans gekregen mijn idee verder uit te diepen. Wat voor nummers wil ik schrijven? Wat zou kunnen passen? Ik laat nu zien wat het ongeveer zal worden. Het is zowel voor mij fijn – ik heb tijd gehad om net wat meer te landen in mijn ideeën en concept – als voor het publiek, want zij hebben een beter beeld van wat ze van mij kunnen verwachten.’ Op die manier is het dus een presentatie van iemands idee en van diegene als maker.

Wat Open Studio eveneens probeert te zijn is een ontmoetingsplek tussen allerlei verschillende mensen in het theaterveld. ‘Ik denk dat het wat dat betreft een heel mooi concept is, omdat er een brug wordt geslagen tussen jonge makers of makers zonder naamsbekendheid en producenten of theatergezelschappen voor wie dat soort voorstellingen eventueel een match zouden kunnen zijn’, zegt Zimmer. ‘Het is een soort stap tussen het allereerste idee en een try-out waarin alles al helemaal gemaakt en af is.’

Na afloop nodigt Liebman iedereen uit om in de foyer in gesprek te gaan en ervaringen te delen. Bezoekers kunnen hun feedback ook sturen via een QR-code. Ongedwongen. Toegankelijk. Dit is wat musical allemaal kan zijn, als ongeschreven ondertitel van Open Studio. Volgens Liebman is dit ‘een eerste greepje van al het schrijf- en compositietalent dat er in Nederland rondloopt’. Het is nog niet duidelijk of zijn opvolger Ulrike Buerger-Bruijs avonden als deze zal blijven organiseren.

Foto: Olivia Witmond