In een uitgebreide reconstructie van NRC blijkt dat ITA intern heeft laten weten dat medewerkers die zich schuldig hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag, niet geschorst of ontslagen zullen worden. De krant is in het bezit van een geluidsopname van een ingelaste personeelsbijeenkomst op 9 juli, waarin de resultaten van twee recente onderzoeken naar sociale veiligheid worden gedeeld. (meer…)
Bij theaterproductiehuis Likeminds is sprake van langdurig grensoverschrijdend gedrag door de algemeen directeur. Dat schrijft NRC die hierover met (oud)-medewerkers sprak. De krant stelt ook vragen bij de financiën van de Amsterdamse ontwikkelplek voor jonge theatermakers.
Dertien (oud-)medewerkers beschuldigen de directeur en oprichter van Likeminds, Jarrod Francisco, in NRC van vandaag van grensoverschrijdend gedrag. De medewerkers verklaren – veelal anoniem uit angst voor gevolgen voor hun carrière – dat hij een ’toxische invloed’ heeft, liegt en manipuleert. Hij zou zich ook flirterig gedragen en medewerkers ongevraagd aanraken. Actrices met wie hij langere seksuele relaties aanging werden voorgetrokken binnen het gezelschap. De meldingen beslaan een periode van dertien jaar.
De krant sprak de medewerkers naar aanleiding van een rapport van Bureau Bezemer & Schubad over het sociale werkklimaat van het gezelschap, waarvan deze zomer een samenvatting gepubliceerd werd op de website van Likeminds. De Raad van Toezicht had het bureau om een onderzoek gevraagd na signalen van (vertrekkende) medewerkers.
Een deel van de klachten die vandaag in NRC staan, werd al beschreven in het rapport van Bureau Bezemer & Schubad. De samenvatting meldt dat er ten aanzien van de sociale veiligheid bij Likeminds ‘verbeterpunten’ zijn. ‘Er is bij een deel van de respondenten zorg over verbale agressie, intense en directe vormen van communicatie en door sommige respondenten als homofoob ervaren opmerkingen. Ook zouden er seksueel getinte grappen worden gemaakt die men als ongewenst beschouwt.’
‘Een klein aantal respondenten’ is volgens het rapport bezorgd over ‘de onduidelijkheid die ontstaat wanneer er liefdesrelaties tussen binnen Likeminds werkzame of aan Likeminds verbonden personen ontstaan. Hierbij worden er door een klein aantal respondenten vermoedens geuit van misbruik van positie, voortrekken en het zich hierdoor ‘achtergesteld’ voelen’.
Opvallend is dat het rapport milder over het gezelschap oordeelt dan de medewerkers die NRC citeert. De psychologische veiligheid binnen het gezelschap beoordelen de deelnemers aan het onderzoek gemiddeld met een 7,9 (schaal 1-10). Daarnaast benoemt het rapport meermaals dat de ervaringen van de gesproken werknemers erg uiteen lopen. ‘Sommige respondenten voelen zich dusdanig behandeld door Likeminds dat zij zich hierdoor ernstig beschadigd voelen. Aan de andere kant van de schaal heeft de onderzoeker respondenten gesproken die Likeminds als een warm bad ervaren, prettiger dan ze ooit gehad hebben.’
Het roept vragen op over de werkwijze van het onderzoeksbureau, dat destijds bij Toneelgroep Oostpool concludeerde dat er ‘geen intentioneel machtsmisbruik door Marcus Azzini’ plaatsvond en enkele nieuwe meldingen daarvan negeerde. Ook nu sprak NRC 9 kritische oud-medewerkers van Likeminds die in eerste instantie niet geïnformeerd werden over het onderzoek bij hun werkgever. Vier van hen kwamen volgens de krant pas op de lijst met te interviewen medewerkers te staan nadat ze protest hadden aangetekend.
Naast het grensoverschrijdend gedrag van de directeur schrijft NRC ook over ‘grote gebreken’ in de financiële huishouding en verslaglegging van het gezelschap. Onder meer het salaris van de directeur zou in de jaarstukken onduidelijk worden opgevoerd en oud-medewerkers zouden veelal zwaar onderbetaald worden.
De Raad van Toezicht schrijft vandaag in een statement op de website van Likeminds ‘zeer aangeslagen’ te zijn ‘door het feit dat een dergelijk aantal (oud)medewerkers en betrokkenen van Likeminds deze ervaringen heeft gehad’ en dat de omvang hiervan niet eerder door hen is gesignaleerd. De Raad zegt zich te gaan beraden op de toekomst en in gesprek te gaan met medewerkers, makers en stakeholders.
Foto: Hedayatullah Amid
Aan een bepaalde definitie van ‘onafhankelijk’ zal het onderzoek vast voldoen. Maar alleen al omwille van de prijs, heeft de betalende opdrachtgever een vinger in de pap over de onderzoeksopzet en -omvang, die nogal bepalend zijn voor de uitslag. Waar de organisatie zelf opdrachtgever is van een onderzoek dat door een particulier onderzoeksbureau wordt uitgevoerd, ligt (de schijn van) belangenverstrengeling zodanig op de loer, dat het uiteindelijke rapport (terecht of onterecht) een makkelijke schietschijf wordt. Leidt dat nu tot een oplossing? Prima als een particulier onderzoeksbureau het onderzoek doet, maar men zou eigenlijk iets moeten verzinnen wat maakt dat de organisatie zelf nooit de directe opdrachtgever is.
Er gingen al lang verhalen rond van mensen die daar weg gingen omdat het daar niet goed zou zijn – bijna als een soort sekte. En nog mensen onderbetalen ook terwijl hij zelf tonnen verdiende. Dan de nog zittende collega’s: wisten zij er dan niks van af? Likeminds maakt toch juist voorstelling over dit soort problematiek!?
@N. Zeer goed punt. In een gesprek op Facebook kwam ik erachter dat die mogelijkheid al bestaat: vanaf 1 januari 2022 heeft de NAPK een aparte stichting/klachtencommissie in het leven geroepen voor klachten vanuit de organisaties van haar leden (zie: https://socialeveiligheidpodiumkunsten.nl/klachtenregeling/). Aangezien het onderzoek dat Likeminds liet uitvoeren in het najaar van 2022 begon, ligt de conclusie voor de hand dat Likeminds willens en wetens geen gebruik heeft gemaakt van de écht onafhankelijke optie, en de resultaten in eigen hand wilde houden. De vraag is dus: hoe zorgen we ervoor dat dat niet meer gebeurt?
Je kan als melder helaas niet terecht bij het NAPK. Zij komen alleen in actie als het aangesloten gezelschap hen vraagt om een onderzoek.
waarisdenoodknop@gmail.com
Met de ontwikkeling die je noemt (Martijn), is in ieder geval weer een stap gezet. Wellicht beweegt het toe naar een soort van centraal meldpunt dat zelfstandig opdrachten tot onderzoek kan geven binnen de organisaties die zich aansluiten. Als daarmee de doorzichtige aanpak van Oostpool en Likeminds daardoor steeds breder wordt opgemerkt, wil je als organisatie ook bij zo’n meldpunt aangesloten zijn. Maar een gedachte…maar dat zou voor alle partijen een goeie ontwikkeling zijn.
Martijn=Marijn ;)
En dat terwijl ze de eerste productiehuis zijn die Marcus Azzini, goeie vriend van de directeurs, weer aan het werk heeft gegeven… Wat een verrassing!!
@Barbara: Volgens mij klopt dat niet. Op de website waarnaar ik linkte staat vermeld:
‘— Hoe dien je een klacht in?
De klacht wordt schriftelijk door de klager ingediend bij de organisatie waar het vermeend ongewenst gedrag plaatsvond, of rechtstreeks bij de klachtencommissie van de Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten. In het eerste geval zorgt de organisatie ervoor dat de klacht binnen twee werkdagen bij de klachtencommissie wordt ingediend. De klager ontvangt in beide gevallen een ontvangstbevestiging.’
Mensen met een klacht kunnen zich dus ook rechtstreeks tot de commissie richten, lijkt het?
Ja, hoor, laten we de oude Marcus Azini uit de kast trekken en erop los slaan. Wat een verrassing! Heel inhoudelijk. Hoera Theaterkrant.
Wat een ongekend pijnlijk verhaal. Ik schaam me dood voor onze sector. Groeipijnen? Totale flauwekul. Alle spelers (instellingen en personen) zijn gepokt en gemazeld met een grote ervaring. Dit is vrees ik hoe we als sector momenteel in elkaar steken. Persoonlijke relaties, politiek opportunisme en ouderwets machtsdenken.
We knuffelen, drinken wijn, kijken weg en zijn een klef zooitje. Bah.
Likeminds zou er goed aan doen om volledig te incasseren. Ik bid echt dat ze over de relaties en de toxische werkvloer niet gaan ontkennen, vooral voor de melders en andere slachtoffers zou dat vreselijk zijn.
Bovenal gênant want Jarrod’s uiteenlopende relaties met makers en collega’s uit het veld zijn toch ook een soort public secret. Zoals er uiteraard wel meer zijn in het veld.
@Marijn Lems: Dat klopt. Mensen met een klacht kunnen ook terecht bij de Stichting Sociale Veiligheid. Wel is medewerking van de organisatie waar de klacht over gaat nodig om de klacht te kunnen onderzoeken.
Hulde aan de heroine Liet Lenshoek die zo moedig/kwetsbaar durft te zijn. Ik hoop dat ze het goed maakt. Knap en belangrijk staaltje journalistiek ook van mevrouw Terborg.
Dit is helaas een van de vele voorbeelden van zogenaamde leiders in de theater sector die de goedhartigheid en innerlijke drang van podium kunstenaars misbruikt ter ere van eigen ego en glorie.
Ergens las ik dat Likeminds de enige in zijn soort was door zogenaamde theater liefhebbers .
Voor Likeminds bestond o.a DNA, Het waterhuis, Young Stage en veel meer stichtingen die zich inzetten voor jong ‘divers’ theater talent.
Is heet de eenkennigheid van de sector, het gebrek aan theater historische kennis of de moedwillige vergeetachtigheid of luiheid?
Hoe kwam het toch dat het zeer succesvolle DNA die menig ‘divers’ talent voortbracht ter ziele ging? Ook daar misbruik van geld en macht door de zogenaamde artistiek leider die zichzelf belangrijker achtte dan al het talent dat zich daar door had kunnen ontwikkelen.
De reactie van bestuur en directie van Likeminds is stuitend. Groeipijnen?
Likeminds bestaat al zeker minstens 10 jaar (?).
Vriendjes politiek, corruptie en machtsmisbruik…
De theater sector die zichzelf zo ontzettend belangrijk vind en moreel superieur …
Spreek je eens uit over bizarre financiële constructies als die van Toneelgroep Maastricht recentelijk of over regisseurs die bij meerdere BIS gezelschappen hun voorstellingen maken.
Wat betekend pluriformiteit dan?
blablablabla en rabarber rabarber
Het doet duidelijk pijn dit.
Groetjes
Overigens dringen wij al jaren aan om analoog aan het Centrum Veilige Sport (CVS) een Centrum Veilige Cultuur op te richten. CVS biedt zowel een meldpunt, klachtencommissie bij misstanden als preventief beleid om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Omdat een dergelijk centrum er nog niet is, heeft NAPK ervoor gekozen een eigen klachtencommissie in te richten, ondergebracht in de Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten.
Ik heb zelf het onderzoekproces bij Oostpool en het gedoe met Bezemer & Schubad van dichtbij mee gemaakt. Ongehoord dat dit bureau in dezelfde situatie, in de zelfde sector, dezelfde steken laat vallen!!
@marijn Lems: die informatie is in mijn ogen minder eenduidig dan je doet voorkomen.
op de hoofdpagina die je noemt, staat onder andere: “De klacht dient schriftelijk door _de werkgever_ te worden ingediend bij de Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten.”
Daar lijkt het dus dat alleen werkgevers kunnen klagen. Had ik niet verwacht maar staat er wel.
als je doorklikt naar het reglement staat er “Degenen die een klacht kunnen aanbrengen bij de commissie zijn medewerkers bij organisaties die lid zijn van de NAPK”. Gelukkig, dus niet alleen de werkgevers. Maar de toelichting laat zien dat _voormalige_ medewerkers niet lijken te worden meegenomen. Wat jammer is, want de ervaring leert inmiddels dat klachten vaak niet direct vorm krijgen maar pas later, soms jaren later.
Ook speelt nog dat de klachtenregeling tamelijk formeel is ingestoken, geen ontvankelijkheid als je niet allerlei persoonlijke details geeft bv. Dat is wellicht een prima vorm voor scherp afgebakende incidenten als dirigent John Eliot Gardiner die een zanger in zijn gezicht slaat, of het hondenpoep-geval van Marco Goecke, maar past wellicht minder goed bij meer sluipende vormen van grensoverschrijdend gedrag, inclusief gaslighting, manipulatie, etc. Allerlei casusbeschrijvingen die ik las, of het nu Ruut W, Marcus A of Matthijs van N was (en legio anderen), zie je dat het vaak veel complexer is, ook jaren later mensen niet met naam en toenaam willen worden genoemd, mensen lang de schuld bij zichzelf zoeken, etc etc.
De manier waarop de klachtenregeling is omschreven komt kortom over als best een forse drempel. En ik weet niet of dat de toegankelijkheid goed doet.
En dan heb ik het niet eens over meldingen over ongewenst financieel of governance gedrag, waar in deze casus ook sprake van is. Daar moet iedereen zich aan houden, maar ik zou niet weten waar een klokkenluider zich zou kunnen melden.
Ok, reactie Mirjam verscheen nadat ik de mijne invoerde…
Mirjam geeft aan “ Wel is medewerking van de organisatie waar de klacht over gaat nodig om de klacht te kunnen onderzoeken.”.
Dat betekent dus dat als je niet bij je eigen organisatie gehoor krijgt , de Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten in de praktijk helaas geen alternatief biedt.
@Ezra Sterk commentaar en goede vragen! Overigens ging na DNA ook MC failliet. Lucian Kembel was daar toen zakelijk directeur en nu RvT lid bij Likeminds.
Je kan het een drempel noemen. Ik heb het ervaren als een betonnen muur.
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/onderzoeken-naar-grensoverschrijdend-gedrag-zijn-nog-slechter-geworden~b6b269d9/