Vanochtend begon in de Philharmonie Haarlem het jaarlijkse Congres Podiumkunsten, georganiseerd door onder meer de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD). Theatermaker Lucas De Man (Stichting Nieuwe Helden, Kunstuur) had in de openingsspeech een duidelijke boodschap voor zijn collega’s. ‘Wij zijn zo hard nodig nu! Dit zijn onze hoogdagen. Het komt goed met ons MAAR DAN moeten we durven Professioneel Schijt te hebben.’ De theatersector mag zich van de theatermaker niet laat doen door angst, ‘zogenaamde regels’, of ‘hoe het hoort commissies die elke wereldje heeft’. 

Lucas De Man:

Dames en heren
YESSSSS
Het is een heerlijke tijd, voor ons, podiumkunstmensen.
EINDELIJK, na zoveel jaren van in de marge te hebben gewerkt, hobbyisten te zijn genoemd,
steeds een zelfde publiek te hebben bediend is het EINDELIJK weer tijd voor de voorpagina.
De kunstenaar weer in het midden IN de maatschappij en wordt er GEROEPEN, ja zelfs GESCHREEUWD om onze aanwezigheid.
Tenminste als we goed luisteren.
En als de kunstenaar en allen die rond hem staan hun nieuwe rol durven op te nemen.
De rol van het veroorzaken van ont-moetingen.
Wij, kunstenaars, kunsthuisleiders en kunstkaderaars, wij houden ons als enigen in deze samenleving, professioneel bezig met het creëren en vertellen van verhalen die mensen een ont-moeting bieden met zichzelf, met de ander en met de stad.
Ik doe deze nog een keer. Wij houden ons als enigen in deze samenleving, professioneel bezig met het creëren en vertellen van verhalen die mensen een ont-moeting bieden met zichzelf, met de ander en met de stad.
Met ont-moeting bedoel ik, in de meest existentiële zin van het woord: een moment van niet moeten.
Ware kunst creëert een moment van niet moeten tussen ik en mijzelf, ik en de ander, ik en de wereld.
EN het belang daarvan is niet te onderschatten.
De wereld is chaotischer dan ooit omdat niemand enig idee heeft wat waar is en wat niet. Ik heb het hier niet alleen over fake news, ik heb het over het LEVEN
Wat hoort en wat niet? Geen idee?
Hoe moet het hoe niet? Geen idee?
Waarom zijn we hier? PRRRRRT
Er is geen waarheid, er is geen 1 juiste weg en dat weten we allemaal
Resultaat: ANGST
Mensen die het gevoel hebben, ik word niet gezien, ik word niet gehoord, ik weet het niet en klamp mij dus vast aan losse waarheden.
Maar dat is het mooie en noodzakelijke van ons beroep, dames en enkele heren.
Wij bieden immers verhalen waarin mensen zich kunnen herkennen zonder dat we een waarheid pretenderen omdat die toch niet bestaat. Wij maken verhalen die mensen een ont-moeting bieden met zichzelf, met de ander en met de stad.
YES,
LANG LEVE WIJ
HOERAAA
Wij zijn zo hard nodig nu! Dit zijn onze hoogdagen. Het komt goed met ons
MAAR DAN moeten we durven Professioneel Schijt te hebben.
Professioneel Schijt.
Ik herhaal het en Ik leg uit
Het gaat mij niet om Gewoon schijt hebben. Gewoon schijt hebben dat is puberteit, ‘ik hoor nergens bij, niemand houdt van me’’ dus ik schop maar wat. NEE Daar heb ik het niet over.
Professioneel schijt hebben betekent dat je je niet laat doen door je angst, of door de zogenaamde regels, of ‘hoe het hoort commissies’ die elke wereldje heeft. Ook dat van ons.
Laat ons eerlijk zijn, de podiumwereld is soms conservatiever dan een 80 jarige bible belt inwoner op zondag.
Maar wij zijn creatieven, wij worden betaald (soms toch) om professioneel schijt te hebben, om onze angst recht in de ogen te kijken en te zeggen fuck you angst, er is geen waarheid, niemand weet het en ik heb een wens, meer nog, een drang om ont-moetingen te veroorzaken dus ik ga dat doen. Ja!
PUNT uit.
Ik ben niet bang voor jou Angst. Ik volg mijn gevoel. Want ik heb Professioneel schijt.
En een van de plekken of toch partners waarmee ik samen professioneel schijt wil hebben om die ontmoetingen te veroorzaken is de schouwburg.
Een plek waar je jezelf, de ander, de wereld mag tegenkomen in de meest essentiële betekenis van het woord. Een plek die verbindt en niet oordeelt, die geeft zonder terug te willen.
Een plek waar wij het niet-weten kunnen delen.
En ik weet dat er hier directeuren en afdelingshoofden en medewerkers zitten die zijn uitgeblust, vastgeroest, angstig, kleinzerig, onwetend, laf, passief, visieloos, enkel in it for the money and the fame, net als bij de kunstenaars heb je die. Maar tot hen spreek ik nu niet.
Ik spreek tot zij die willen zoeken, vechten, botsen, struikelen en weer opstaan om de volgende stap te zetten.
Een stap waarbij een schouwburg niet alleen een hoop bakstenen is waar je leuke voorstellingen kan kijken, maar een huis waar alle organisaties, verenigingen en bedrijven uit de stad hun ont-moeting kunnen vinden.
Een huis dat niet enkel ontvangt, maar ook initieert. Waarbij samenwerking niet alleen een modewoord is, maar een filosofie.
Een huis dat ook buiten de muren gaat, de stad in, soms als partner, soms als initiator maar steeds als veroorzaker van die ont-moeting. Een huis waar mensen verbonden en betrokken worden. Waar een kunstenaar niet enkel een voorstelling aan het publiek toont, maar ook zijn zoeken met hen deelt.
Een huis waar de publiciteitsdienst zich niet beperkt tot een leuk boekje en veel posters en flyers maar mensen heeft die actief langsgaan bij organisaties, burgers en bedrijven die inhoudelijk passen bij bepaalde voorstellingen of projecten.
Een huis dat de hele dag en soms tot diep in de nacht open is voor elke speler van de creatieve industrie van die stad.
Waar die mensen in elke hoek van het gebouw kunnen vergaderen, werken en hun ideeën delen en dit eens in de zoveel tijd komen presenteren aan het bedrijfsleven en andere partners uit de stad.
Een huis dat een online community beheert en ook online projecten doet waarvan sommige 24H 7/7 doorgaan.
Een huis dat maand of jaarthema’s kiest en daarrond projecten op zet in de hele stad waar wetenschappers, filosofen, politici, bedrijven, sociale organisaties, lokale media, kunstenaars en anderen aan deel kunnen nemen.
Een huis waar verschillende groepen, samengesteld uit de gemeenschap, een deel van het programma mogen kiezen.
Waar op het dak een moestuin wordt aangelegd, waar de gemeenteraad 2 keer per jaar een open sessie organiseert met publieksparticipatie, waar de jongeren hun…
EN NEE u hoeft het niet alleen te doen.
De makers en kunstenaars hebben ook een verantwoordelijkheid meer dan ooit, om met u mee te zoeken, mee te praten, mee te denken, en vooral mee te doen zowel met creëren als met het verbinden.
En het zal per gemeente, per schouwburg, per directeur, per kunstenaar, per publiek verschillen wat er wel werkt en wat niet.
Het zal keihard zijn en sommigen zullen het niet overleven en zullen hun schouwburg omgebouwd zien worden tot een HEMA met seniorenflats errond. Anderen zullen vasthouden aan wat was en geen stap durven zetten maar het is tijd om te springen.
Dames en heren, er ligt een enorme maar prachtige taak op ons te wachten. Eindelijk!
De taak midden in de samenleving te gaan staan en onze rol als veroorzaker en huis van ont-moetingen volwaardig in te vullen en uit te dragen.
En onthoud: NIEMAND WEET HET, dames en heren, NIEMAND. Dus weten we niet waar we zullen uitkomen. En toch moeten wij, kunstenaars, kunsthuisleiders en kunstkaderaars durven springen. En misschien zullen we keihard tegen de grond kwakken, maar zolang we gesprongen hebben met alles wat in ons zit, kunnen wij tenminste zeggen dat we tussen de sprong en de val, gevlogen hebben.
Ik wens u een fijne dag.
Nu zullen er sommigen zijn die denken, Maar Lucas, Heb jij deze speech niet al eens gegeven, ik bedoel, exact deze speech, 4 jaar geleden op het VSCD Congres toen nog in Assen?
En dan zeg ik ja, dat klopt, wat fijn dat je het nog weet.
Maar waarom denken die mensen dan, waarom diezelfde speech Lucas?
Omdat zeg ik dan
Dit een prachtig voorbeeld is van Professioneel schijt hebben.
We kunnen praten wat we willen, maar we moeten doen, durven doen.
Wat heeft u gedaan in die afgelopen vier jaar?
En wat gaat u doen de komende 4?
Het is aan ons, wij zijn nodig, meer dan ooit maar dan moeten we durven,
Ik zie u over 4 jaar weer.
Dank u.