Een rechtbank in Moskou heeft huisarrest opgelegd aan Kirill Serebrennikov. De bekendste theater-, film- en tv-regisseur van Rusland werd dinsdag in Sint-Petersburg aangehouden op verdenking van fraude. Onderzoek naar zogenaamde verduistering is in Rusland een wijdverspreid middel om tegenstanders het zwijgen op te leggen.

Volgens justitie zou Serebrennikov geld verduisterd hebben bij het Gogol Center, het theater in Moskou waarvan hij artistiek directeur is. Hij zou er tussen 2011 en 2014 68 miljoen roebel (bijna 1 miljoen euro) achterovergedrukt hebben. Het huisarrest geldt tot 19 oktober. Tot die dag mag de regisseur geen theaters bezoeken of telefoon gebruiken.

Serebrennikov weigerde begin dit jaar zijn meest recente toneelvoorstelling te laten selecteren voor het Russische theaterfestival, een activiteit van het Russische Ministerie van Cultuur. Het lijkt er inmiddels op dat de regisseur die weigering en meer in het algemeen zijn protesten tegen de Russische politiek (lees: Poetin) plus de toenemende invloed van de Russisch Orthodoxe Kerk op culturele zaken moet bekopen met een verhevigde aandacht van de autoriteiten voor zijn werk.

Het Russische Openbaar Ministerie bracht voorbije lente de eerste beschuldigingen naar buiten van misbruik van subsidiegelden. Het theater zou ten onrechte beweren eind 2012 de voorstelling A Midsummer Night’s Dream te hebben opgevoerd. Nadat Serebrennikovs appartement in mei was doorzocht, werd in juni voormalig zakelijk leider Aleksei Malabrodsky opgepakt en voor de rechter geleid, verdacht van het op grote schaal verduisteren van overheidsgeld.

Serebrennikov vroeg via Facebook mensen die de voorstelling hadden gezien daarvan getuigenis af te leggen, waaraan in ruime mate gehoor werd gegeven. Verder liet Serebrennikov honderd affiches van de voorstelling bij het Openbaar Ministerie bezorgen plus de recensie van John Freedman, een uit Amerika afkomstige en in Moskou gevestigde theatercriticus die de productie een blik ‘into the dark recesses underlying Shakespeare’s play’ noemde. Het maakte allemaal geen indruk op de officier van justitie die, geheel in de geest van de klassieke Russische propaganda, zou hebben gereageerd met de opmerking dat iedereen kan schrijven en drukken wat hij wil.

Een volgende tegenslag kreeg Serebrennikov te verwerken toen het Bolsjoi Theater begin juli de wereldpremière van de balletvoorstelling Nureyev afgelastte. Rudolf Nureyev was niet alleen een legendarische balletdanser, hij was ook een van de eerste kunstenaars die de Sovjet-Unie ontvluchtte. En hij was homoseksueel. En hoewel er geen officiële verklaring voor de afgelasting werd gegeven, kwam naar buiten dat het expliciet tonen van Nureyevs seksuele geaardheid de reden was voor de afgelasting. In een toespraak tot de cast zei Serebrennikov dat de voorstelling in de ‘huidige tijdgeest helaas niet kon worden getoond maar in de toekomst zeker zou worden uitgebracht en dan een langdurig succes tegemoet kon zien’.

Half augustus werd bekend dat Serebrennikov de European Theatre Award krijgt toegekend.