Tijdens Boslab Theaterfestival leiden verschillende routes in het Amsterdamse Bos langs drie voorstellingen waarbij het bos, de velden of de vijvers het decor vormen. De volledig Engelstalige blauwe route voert langs indringende voorstellingen uit verschillende disciplines – storytelling, dans en  performancetheater – die uiteindelijk verbonden blijken door één rode draad: de liefde.

We beginnen met een kleine groep met de voorstelling Layla & Majnun van Sia Cyrroes, op een intiem plekje midden in het bos. Tussen takken en boombladeren liggen beschreven papieren blaadjes op de grond. Dan klinken er ineens melancholieke klanken uit een ver land, en komt er een stem uit een boom. Cyrroes, in een wit pak met een roze voile jas eronder, laat zien dat de liefde een thema is van alle tijden en uit alle landen.

Met zijn storytelling is hij hard op weg om de Kader Abdolah van het theater te worden. Beiden ontsluiten de rijkdom van de Perzische en Arabische literatuur, die in eerdere eeuwen ook al zijn weg vond naar Europa via onder anderen Dante, Cervantes en Goethe. Dit keer verhaalt hij over Layla en Majnun, een liefdeskoppel uit Arabische vertellingen uit de zevende eeuw.

‘Ken je Majnun?’, vraagt hij het publiek, als hij uit de boom is geklommen. Sommigen knikken, de meesten schudden ontkennend hun hoofd. Dan begint Cyrroes te vertellen over deze voorloper van Romeo, die verliefd wordt op Layla, het meisje dat hij kent uit zijn kindertijd. Maar haar vader wil dat ze met iemand anders trouwt. Majnun is ontroostbaar en vlucht de woestijn in. Jaren later brengt de wind een van zijn gedichten bij Layla, die sterft aan een gebroken hart.

Het is al mooi dat Cyrroes, bij televisiepubliek wellicht bekend als Ramin uit Spangas, ons laat kennismaken met verhalen uit de Arabische wereld en Iran, het land van zijn ouders. Maar daar blijft het niet bij. De geboren Zeeuw verweeft de vertellingen net als de oude Perzische verhalenvertellers met eigentijdse elementen en een eigen moraal. En hier is de moraal dat moraal is opgelegd door de machthebbers. Hun wetten worden blindelings gevolgd door mensen die minder bedeeld zijn, uit angst dat alternatieven nog slechter voor hen uitpakken. Maar door de moraal die het systeem oplegt, kan de echte liefde niet tot bloei komen.

‘Ik heb geen moraal’, zegt Majnun tegen de vader van Layla. ‘Als je zegt dat je moraal hebt, denk je dat je beter bent dan anderen.’ Door alle regels opgelegd door godsdienst, geld en status wordt het leven van veel mensen verknald. Majnun kan zijn geliefde niet trouwen en wordt verstoten uit zijn gemeenschap. Omdat hij zijn lot niet kan aanvaarden, wordt hij voor gek versleten. De vraag is echter wie echt waanzinnig is: de mensen die de regels blindelings volgen en anderen die ervan afwijken verketteren, of de mensen die hun hart volgen, alle regels en conventies ten spijt?

De locatie wringt misschien wat met het verhaal, dat nog beter op zijn plek geweest was in een duinpan op het Oerolfestival. Je moet veel verbeelding hebben om Layla in haar tent te zien zitten of Majnun tegen een warme steen in de woestijn. Maar Cyrroes is zo’n goede rasverteller dat je het hele bos uiteindelijk toch vergeet.

Het bos speelt wel een echte hoofdrol in Crisis of Comfort, de dansvoorstelling van Gaja Caruso en Rosie Reith. Tussen de hoge bomen staat een groot wit gevaarte. Een van de vrouwen zit erop, de andere ligt op het grote witte kleed dat vanaf het bed als een lange bruidsluier uitwaaiert over de grond. Ze kijken elkaar fel en indringend aan. Al snel verandert het witte gevaarte in een groot verend bed dat een oase is in een poel van modder. Symbolischer kan het bijna niet.

Terwijl de soundscape van Rik van den Heuvel door het bos dreunt, liggen de vrouwen naast elkaar in bed. Op het tikken van de soundscape vertellen ze welke gedachten in een gedeeld bed kunnen opkomen, van de angst om winden te laten of er slecht uit te zien bij het wakker worden, tot het besef dat je de was niet in de droger hebt gedaan of de gedachte dat je blij bent dat je geen vluchteling bent.

Dan verdwijnen de vrouwen onder de sluier en ontstaat er een prachtig bewegingsspel waarbij het witte doek op en neer golft. Uiteindelijk kruipen ze weer tevoorschijn, alsof ze opnieuw worden geboren. Maar ze raken ook weer van elkaar vervreemd en kruipen (onder)zoekend door de modder. Dan vinden ze elkaar weer en raken ze verstrengeld in een tedere paringsdans. Ook hier staat de boze wereld met zijn regels en moraal weer tegenover de liefde en tederheid die verbindt en alles verzacht.

De laatste voorstelling is een stuk verderop aan de vijver, die inmiddels verlicht wordt door de bijna volle maan. Bij de tribune aan de rand van het meer krijgt iedereen een koptelefoon op en verdwijnt in de wereld van Dream Baby Scream van The Midnight Specials (Just van Bommel, Laila Claessen en Lieke van der Vegt). We horen een nieuwsbericht over de tragische dood van een zangeres als op het meer een boot verschijnt, gehuld in rook. Er staan drie figuren op, getooid met witte showpluimen. Een magnifiek beeld.

Dan stappen ze van de boot af, alle drie gehuld in glitterjurken en op hoge hakken. De show gaat beginnen. Je hoort de camera’s klikken. Lachen, draaien, jurk omhoog, keer op keer weer om de camera’s te pleasen. Ze doen het aanvankelijk met plezier. Ze stralen kracht uit en zingen de sterren van de hemel. ‘Fame, I’m gonna live forever, do you remember my name.’

Maar al snel slaat de sleur toe, en uiteindelijk de uitputting en de leegte. De ene showgirl verschijnt vrijwel naakt en raaskalt over pillen voor de pijn, de andere staat kotsend voor het publiek. Alleen Van Bommel blijft maar herhalen: smile, look left, look right, smile. The show must go on! Maar de andere twee doen niet meer mee. Ze kruipen in een hoekje, slaan de armen om elkaar heen, vinden troost en vriendschap bij elkaar. Een vertederend en hoopgevend beeld.

Hoewel dit trio tapt uit een heel ander vaatje dan Cyrroes, Caruso en Reith, is de moraal van het verhaal vergelijkbaar. Status, carrière en conventies doen er niet toe, uiteindelijk telt er maar een ding in het leven: liefhebben en geliefd worden.

Lees hier onze verslagen van de andere routes op Boslab 2023.

Foto’s Sjoerd Derine