Om de werkdruk te verlagen, schrapt Internationaal Theater Amsterdam komend voorjaar een aantal voorstellingen. Dat maakte het stadstheater gisteravond laat bekend op zijn website. De aanpassingen van de programmering vinden plaats bij zowel het ITA-ensemble als bij voorstellingen van gastgezelschappen, op het vlak van educatie en bij de verhuuractiviteiten. 

Alles samen gaat het om totaal 15 procent van de totaal geplande activiteiten. Van het eigen ensemble annuleert de directie onder meer de landelijke tournee van De uren, de productie De Toverberg en de livestream van Het jaar van de kreeft.

Door deze ingrepen verwacht Internationaal Theater Amsterdam (ITA) de overige planning van producties en programmering in het lopende seizoen te waarborgen. ‘We creëren ruimte om het werk goed te blijven doen’, schrijft de directie. ‘ITA hecht grote waarde aan een kwalitatief hoogstaande programmering. Daarvoor is de duurzame inzetbaarheid van personeel de allerbelangrijkste randvoorwaarde.’

ITA kampt op dit moment met grote tekorten in het personeelsbestand. Er staan momenteel 16 vacatures open, met name voor technische functies. Afgelopen april werd de megaproductie De Toverberg zelfs stilgelegd toen overbelasting dreigde bij het personeel. Het was voor ITA het signaal om een technische commissie in te stellen en een onafhankelijke deskundige in te schakelen. Een aantal aanbevelingen uit dit traject zijn volgens het gezelschap inmiddels ingevoerd. Zo zijn werkroosters aangepast, wordt er meer voorbereidingstijd uitgetrokken per productie en krijgen technici de mogelijkheid om een proefbouw uit te voeren op andere locaties.

Meerdere theaters geven vandaag aan zich te herkennen in het verhaal van ITA. De krapte op de arbeidsmarkt is in de hele sector enorm. Veel medewerkers verlieten tijdens de pandemie de sector en keerden niet terug. Alleen al voor technici heeft Theater Rotterdam zeven vacatures openstaan, Het Nationale Theater in Den Haag vier. Daarnaast is de kring van freelancers waaruit ze regelmatig gezamenlijk putten veel kleiner worden.  

Walter Ligthart, algemeen directeur van Theater Rotterdam, laat weten dat zijn organisatie aan het eind van vorig seizoen al 10 procent van de geplande programmering, ongeveer 50 speeldagen, schrapte. De instelling greep vooral in bij gastprogrammering om de eigen producties nog zoveel mogelijk ruimte te kunnen bieden. Daarnaast keek het theater opnieuw naar bouw- en pauzetijden van zijn medewerkers. 

Het Nationale Theater probeert de schouwburg twee dagen per week leeg te maken. ‘Onze toegewijde mensen zijn ook heel moe’, reageert directeur Cees Debets. ‘We hebben het uiterste van iedereen gevraagd en moeten nu ingrijpen. We willen meer rust en ruimte creëren, zodat iedereen kan herbronnen.’

Dat proces zorgt voor pijnlijke beslissingen, aldus Debets. ‘We voelen ook een verantwoordelijkheid voor een gezonde sector als geheel. Annuleringen hebben voor jonge en beginnende makers veel nadelige gevolgen. Die hebben publiek nodig om zich artistiek te kunnen ontwikkelen en speelbeurten om subsidie te ontvangen. De fondsen hebben allemaal aangegeven nu coulant te zijn, maar ze beoordelen toch op basis van prestaties. Daarnaast wordt het vertrouwen van het publiek geschonden, dat we net willen terugwinnen.’ Ook de directie van ITA benadrukt dat haar besluit ‘niet lichtzinnig’ is genomen. ‘Het raakt medewerkers, gastspelers, kaartkopers, podia en gastgezelschappen.’

Van onderlinge concurrentie is volgens de drie grote BIS-gezelschappen nog geen sprake. ITA, Het Nationale Theater en Theater Rotterdam zijn met elkaar in overleg om onder meer een betere aansluiting te vinden bij de opleidingen. Ze willen studenten eerder en gezamenlijk technische stages aanbieden en daarvoor ook studenten buiten het kunstonderwijs, zoals MBO elektrotechniek, gezamenlijk enthousiasmeren.

Foto: Dim Balsem, De uren van Internationaal Theater Amsterdam