Internationaal Theater Amsterdam verbreekt alle banden met Ivo van Hove. Dat betekent onder meer dat er een streep gaat door de productie die ITA volgend jaar onder regie van Van Hove op de Ruhrtriennale zou brengen. Ook stapt de volledige Raad van Toezicht op. (meer…)
Ondanks zijn vertrek, houdt ITA de regies van Ivo van Hove op het repertoire. Ze zijn eigendom van het Amsterdamse stadsgezelschap en regieassistenten kunnen die met het ensemble hernemen. Dat zegt huidig artistiek directeur Eline Arbo vandaag in een interview met de Volkskrant. Ze neemt daarin ook nadrukkelijk afstand van haar voorganger.
In juli bleek uit twee onafhankelijke onderzoeken dat er bij ITA onder het artistiek leiderschap van Van Hove jarenlang sprake was van een onveilige werksfeer. Hij legde vorig jaar al abrupt zijn functie als artistiek directeur neer, maar bleef betrokken als gastregisseur en adviseur. Gisteren werden ook die banden verbroken.
In de Volkskrant reageert Arbo vandaag voor het eerst uitgebreid op de kwestie en benadrukt daarbij geen verlengstuk te zijn van haar voorganger. ‘Ik heb heel andere ideeën, andere thema’s en een andere manier van leidinggeven.’ Het was volgens haar ook de Raad van Toezicht die haar vorig jaar aanstelde als opvolger en niet Van Hove die het stokje aan haar doorgaf. Bij het besluit dat Van Hove bij ITA geen nieuwe regies meer komt maken, zegt ze opluchting te voelen. ‘We kunnen nu een punt zetten achter het verleden en naar voren kijken. Dat geeft lucht’.
Het lijkt Arbo overigens wel interessant om Van Hoves oude regies te hernemen, wat dus mag omdat ze eigendom van ITA zijn. ‘In het theater zijn altijd oude teksten gebruikt, toen andere dingen in de maatschappij speelden. Dat houd je tegen de huidige samenleving aan: waar komen we vandaan, waar staan we. Ik zou het interessant vinden om in een contextprogramma bij oude regies van Ivo hierover ook een gesprek te voeren.’
Ook met alle acteurs zegt Arbo verder te gaan, ondanks meldingen van mentaal en fysiek misbruik. De artistiek directeur verwijst naar een van de onderzoeken dat concludeerde dat alles gebeurde binnen een onveilige werkcultuur, waarin acteurs werden gevraagd om bijna grenzeloos te spelen. ‘Ze werden die kant op geduwd en daar zijn dingen bij misgegaan.’ Arbeidsrechtelijk blijkt er ook geen voldoende grondslag te zijn voor ontslag of schorsing.
Foto Eline Arbo: Fabian Calis
De heren van Hove en Versweyfeld hadden voor hun aantreden bij TGA al een reputatie om u tegen te zeggen.
‘Ze werden die kant op geduwd en daar zijn dingen bij misgegaan.’
Hoe krijg je het uit je strot, mensen hebben geen macht, ze krijgen macht.
Zeker van dit soort opportunisten.
Zolang deze opportunisten deel uit blijven maken van de organisatie zal er niets veranderen.
Iedereen had kunnen zeggen, zo willen we niet met elkaar werken.
Zeker de acteurs, maar ja, ieder voor zich, eigen carrière eerst.
En dat is de reden waarom de kunsten in Nederland zo makkelijk om zeep te helpen zijn, iedereen voor zich.
Arbeidsrechtelijk blijkt er ook geen voldoende grondslag te zijn voor ontslag of schorsing.
Dan pest je deze mensen gewoon je pand uit, geen glansrollen meer.
WC’s schrobben? Zijn deze verderfelijke ego’s zo weg.
Belachelijk. Banden breken met Ivo wegens zijn werkwijze, maar zijn door-en-door mysogeen, racistisch en conservatieve voorstellingen op het repertoire houden? Er is nauwelijks een verschil tussen werkwijze, inhoud en wereldbeeld. Als huis sta je achter de verhalen die je vertelt. Als er een nieuw hoofdstuk wilt aanbreken, en ITA naar “de toekomst” wilt kijken, en daarin zich als inclusief en vooruitstrevend wilt positioneren (wat voor ITA sowieso een enorme uitdaging zal zijn), moet het de sociaal gewelddadigheid van Ivo’s wereldbeeld op alle niveaus van het bedrijf zien te verwijderen, niet alleen op het zakelijk niveau. Elk voorstelling is een wereldbeeld en elk speelbeurt verspreidt dat wereldbeeld over het publiek. Het gaat zo veel verder en zo veel dieper dan alleen een werkwijze.
En daarnaast – alle banden breken met Ivo, maar een premiere op de Ruhrtriennale? De cronyism van de kapitalistische grote zaal regie circuit is zo prominent als ooit.
Correctie op de bijdrage van Teleurgestelde regisseur.
De ITA première op de Ruhrtriennale van 2025 is volgens de berichtgeving ook geschrapt.
Les in ‘saving your ass’. Meer is het niet.
En de verbazing is ook zo nep, iedereen wist het, de verhalen gaan al 20 jaar lang rond. Toneelgroep Amsterdam was in de tijd van Rijnders al verrot.
Dat klopt, maar Arbo heeft zelf nu een productie in premiere op de Ruhrtriennale, waar Van Hove intendant is. Het gaat mij daar om; dat grote zaal regisseurs elkaar al jaren producties bij elkaars instellingen cadeau geven; Van Hove bij ITA (niet meer), Arbo bij Ruhrtriennale, Ostermeier bij ITA, Van Hove bij de Schaubühne, Simons bij toen TGA, en zo voort, er zijn zo veel voorbeelden. Het houdt een eliteclub in stand.
Ben je teléurgestelde regisseur of miskend/mislúkt regisseur? Van de regisseurs je die opnoemt kan ik zo minstens drie legendarische producties opnoemen die ze hebben gemaakt voor ze bij een zogenaamde eliteclub gingen horen. Wat is er mis met artistiek leiders die interessante regisseurs uitnodigen voor gastregies bij hun gezelschap? Er worden toch ook makers uitgenodigd die nog niet van die enorme regiekanonnen zijn? Zelfs bij ITA.
Ik vind het interessant en gedurfd dat ITA producties van van Hove blijft spelen. De timing is een beetje onhandig, maar ze moeten toch ergens beginnen met die frisse start. Maar goed, ik ben zo iemand die ook nog steeds naar Michael Jackson luistert.
Het is mij wel duidelijk dat ITA niet echt begrijpt wat er is gebeurd en moet gebeuren en ik denk dat het daarom ook belangrijker dan ooit is om als theaterbezoeker bewust en kritisch te kiezen naar welke voorstelling je wel of niet gaat.
In dat NRC artikel vorige week stond dat Van Hove er met name de laatste jaren nauwelijks meer was, te druk in Londen, NYC, Parijs en waar al niet (wat ik persoonlijk geweldig vond, al die Amerikaanse vrienden die gek op hem waren) maar dat Arbo, net begonnen, eigenlijk precies hetzelfde doet. Nu al.
‘Net als Van Hove is Arbo druk met klussen buiten de deur. Het laatste half jaar, na de premiere van De Wetten, is ze nauwelijks bij ITA geweest’. Zelfs niet bij de bekendmaking van het negatieve subsidiebesluit. Ze stuurde een boodschap vanuit Londen.
Ik vind het echt superrot voor Van Hove.
Geen idee wat hij allemaal fout heeft gedaan, maar als regisseur vond ik hem geweldig. Niet alles, maar erg veel wel. Ook al voor ITA trouwens: ‘Het begeren onder de olmen’. Met Peter van den Begin, eerste keer dat ik hem zag.
En de levende koeien. Wat een lef!
Hoge bomen….
“In het theater zijn altijd oude teksten gebruikt, toen andere dingen in de maatschappij speelden.”
Ik vond Othello van Ivo van Hove onvergetelijk. In 2003 gezien in een van de mooiste historische gebouwen van Amsterdam, die je nog gewoon de Stadsschouwburg mocht noemen.
…ik hoef hem niet per se opnieuw te zien. Maar Othello van Shakespeare daarentegen, hoop ik nog wel een paar keer in het theater te gaan zien.
Er worden hierboven een aantal zaken gezegd die in het Volkskrant-artikel worden uitgelegd.
Ten eerste) Arbo legt daarin uit dat ze ten tijde van de presentatie van het rapport door een begrafenis van de vader van een vriend niet aanwezig kon zijn. Dat had dus niks met werk te maken.
Ten tweede) worden er jaren in het voren afspraken gemaakt over voorstellingen in het buitenland spelen. Daar gaat namelijk nogal wat tijd overheen om het technisch en financieel uitvoerbaar te maken. Dus zomaar even wat afzeggen dupeert meerdere instanties.
Ten derde) is Arbo zelf al langer internationaal bezig, ook een Engelse versie van ‘De jaren’ is niet even geregeld.
Ten vierde) we zijn allemaal hypocriet! Want een groot gedeelte dat van buiten naar binnen keek bij ITA had er z’n rechterarm voor over gehad om met Ivo van Hove samen te werken. Ook ik. Ik heb zelfs stage mogen lopen bij Toneelgroep Amsterdam en ik had een geweldige tijd. Dat die tijd geweldig was gaat niet veranderen. Maar dat er ook heel veel mensen een minderen tijd hebben gehad, weet ik ook. Ook een dierbaar iemand heeft ITA als een trauma ervaren. Maar dat zijn bepaalde mensen die monsters zijn. Wolven in schaapskleren. Of mensen die te hoog op een voetstuk gezet zijn. Door ons. Door mij.
Ten vijfde) vind ik dat er gevaarlijk met twee maten gemeten wordt als we naar Arbo kijken. Ook de reacties hierboven stinken soms wel erg naar misogynie!
Ten zesde) wat eeuwig zonde dat dit allemaal moet gebeuren bij een vak dat zo mooi kan zijn. Wat verschrikkelijk dat er mensen misschien nu nooit meer dat vak onbevangen kunnen uitvoeren door een trauma dat een ander ze gegeven heeft…
Hélène de Vos:
‘Terwijl Eline Arbo samen met de Volkskrant naar de toekomst kijkt en van plan is verder te gaan met “alle acteurs”, is mijn portret na jaren weggehaald op de 6e verdieping bij ITA. 🌼’
WTF?!?