Omdat het gezelschap meer dan alleen toneel maakt, heet Toneelgroep Oostpool vanaf vandaag Theater Oostpool. Daarbij lanceert het gezelschap een nieuwe huisstijl van ontwerper Sallali Vaverka en een nieuwe positionering. ‘Theater Oostpool schudt je wakker.’ (meer…)
Sinds 15 december zijn alle theaters in verband met de coronamaatregelen opnieuw gesloten voor publiek. Repeteren mag nog wel, maar in plaats van te gaan try-outen en in première te gaan, gaat een voorstelling nu vanuit de repetitieruimte rechtstreeks ‘de ijskast’ in. Regisseur Charli Chung: ‘We hebben nu de mensen in de zaal nodig om de voorstelling af te maken.’
Corona of niet, Charli Chung is er niet het type naar om niks te doen. ‘Ik ben een drukke jongen, ik heb werk nodig om niet verveeld te raken.’ En dus maakte hij dit najaar de voorstelling Liefdesziek en ging hij aansluitend rechtstreeks de repetities in van De Profundis | Uit de diepte roep ik. Maar na drie vergeefse pogingen om met De Profundis in première te gaan moest Toneelgroep Oostpool vorige week concluderen dat er niets anders op zat dan de voorstelling voorlopig in de ijskast te zetten.
Samen met toneelschrijver Bart van den Donker bewerkte Chung de tekst van Oscar Wilde tot een toneelmonoloog voor drie performers: Ludwig Bindervoet, Ariah Lester en Ivan Montis. In november zijn ze begonnen met de repetities. Vanaf half december stond de montageperiode in Huis Oostpool gepland, en na de kerstvakantie zou de voorstelling na een aantal try-outs op 8 januari in première gaan.
Dat door die planning een streep moest, werd half december al duidelijk. Toen bleek dat de theaters vanwege het toenemende aantal coronabesmettingen opnieuw dicht moesten. En dus werd de première nog voor de kerst een paar weken vooruitgeschoven: naar 27 januari. Toen op 12 januari bekend werd dat ook dan de theaters nog dicht zouden zijn, werd de première verzet naar 16 februari. Maar naar aanleiding van de persconferentie van afgelopen dinsdag werd ook die datum definitief geannuleerd.
Chung liet zich overigens niet uit het veld slaan door het voortdurende geschuif met premièredata. ‘Ik heb me eigenlijk helemaal afgesloten voor het feit dat we misschien überhaupt niet in première zouden gaan. Enerzijds misschien naïef, maar dat heb je ook nodig om je team gemotiveerd te houden. Dus toen de première voor het eerst verzet werd, dacht ik alleen maar: gratis extra tijd! Laten we dat gebruiken om de voorstelling naar een hoger plan te trekken.’
Voor een beweeglijke en impulsieve regisseur, was het schakelen om een voorstelling te regisseren in coronatijd, waarin afstand tot elkaar de norm is. ‘Ik ben een drukke regisseur. Een soort voetbalcoach: ik spring vaak ineens op en ren dan de vloer op. Ik hou ervan om dingen te illustreren, ik gebruik mijn handen en mijn armen volop.’
Door de corona-uitbraak is hij dus min of meer noodgedwongen een rustigere regisseur geworden. ‘Tijdens de repetities van Liefdesziek dit najaar, rende ik soms spontaan de vloer op en dan deinsden de spelers echt achteruit. Nu blijf ik vaker op mijn plek zitten.’ Of dat een vooruitgang is? ‘Ik weet het niet. Het is altijd beter zoveel mogelijk met woorden teweeg te brengen bij je acteurs, maar ik hou ook heel erg van dat samenspel, van het illustreren.’
Die extra repetitieweken waren aanvankelijk fijn, maar uiteindelijk kun je niet eindeloos met elkaar blijven repeteren. ‘We zijn gekomen tot het punt waarop wij wilden dat het kwam. Nu hebben we echt mensen in de zaal nodig om het af te maken. Try-outen is de battle met het publiek, dan kom je erachter of je nog wezenlijke dingen moet veranderen, of dat de voorstelling nog grotere risico’s nodig heeft.’ Lachend: ‘De performers zeiden op een gegeven moment: “We zijn het zat om die voorstelling alleen voor jou te spelen, Charli.”’
Als lid van de interim artistieke leiding van Toneelgroep Oostpool, voelt hij zich ook medeverantwoordelijk voor andere geplande voorstellingen van het gezelschap en de medewerkers daarvan. ‘Ik schrok toen ik die nieuwe routekaart zag. Er staan allerlei projecten op de rol die nu waarschijnlijk niet door kunnen gaan. Wat dat betreft, voel ik me soms net Rutte: je bent voortdurend tegen mensen aan het zeggen dat ze thuis moeten blijven en niet aan het werk mogen, terwijl ze daar zo naar verlangen.’
Er worden nu een heleboel voorstellingen gemaakt, die net als De Profundis allemaal pas later uit kunnen komen. Wat misschien betekent dat de voorstellingen die dán gemaakt worden, ook weer later uitkomen. Schuift het probleem zich op die manier niet op? ‘Ik kan me voorstellen dat er korte speellijsten zullen komen en voorstellingen vaker langer op één plek blijven. Als alle voorstellingen straks nog tweeënhalve maand op tournee gaan wordt het wel heel druk. Wij willen deze voorstelling zeker nog een leven geven, maar je kan je wel afvragen hoe groot dat leven dan moet zijn.’
Hij heeft zich ook al helemaal verzoend met de kans dat er voorlopig maar dertig toeschouwers in de zaal mogen zitten. ‘Een jaar geleden zouden we daar woest over geworden zijn, nu verlang ik er enorm naar. Uiteindelijk moeten we natuurlijk weer terug naar volle zalen, maar die dertig man heeft ook een meerwaarde: een voorstelling wordt intiemer, en op een bepaalde manier misschien zelfs eerlijker. Je kan niet terugvallen op een zaal die lacht, ademt en reageert, op mensen die de stilte voor je opvangen. De voorstelling moet het echt zelf doen.’
Sinds de corona-uitbraak is zijn werk eenzamer en verstilder geworden, denkt hij. ‘Dat is echt een reactie op de tijd: als de wereld stiller wordt, beweegt mijn werk automatisch mee. Kunst is toch ook een soort therapie voor de maker, al weet je vaak op het moment zelf niet wat je precies aan het verwerken bent.’
Voorlopig blijft Chung achter met een gevoel dat er nog iets ingelost moet worden. ‘Ik heb mezelf nog nooit zo leeg en onverzadigd gevoeld na een repetitieproces. Het maken van een voorstelling alleen is niet voldoende, ik heb het publiek en dat applaus echt nodig. Ik mis de catharsis.’
Klik hier voor meer informatie en (indien beschikbaar) actuele speelinformatie. Repetitiefoto: Wiel Coopmans
Ik begrijp serieus niet dat jonge talentvolle makers zoals Charli Chung zich nog inlaten met Oostpool zolang het bestuur er nog zit.
‘De Profundis is de lange brief die Oscar Wilde na zijn veroordeling wegens sodomie en zijn echtscheiding van zijn vrouw Constance vanuit de gevangenis naar zijn vriend Lord Alfred Douglas schreef.’ Jammer dat Azzini het niet meer zal regisseren.
Dat krijg je er van als je een mening formuleert zonder jezelf zorgvuldig te informeren. De Profundis is een regie van Charli Chung en niet van Marcus Azzini. Daarbij moet me van het hart dat de hetze tegen Oostpool nogal potsierlijk aan het worden is. Ik ben erg benieuwd hoe de Theaterkrant haar rol daarin beziet.
Zit dat bestuur er nog steeds?
Dag Lucas, u lijkt een beetje geraakt. Til er niet te zwaar aan.
Mijn comment was ironisch. Ik was benieuwd waar het over gaat, zocht het op en kwam via Wikipedia bij een samenvatting terecht. Ik zag paralellen met het verleden van Oostpool.
Mijn comment is geen hetze, maar een opinie. Als die breder gedeeld is, is dat nog steeds geen hetze. U mag daar ook weer iets van vinden. Oostpool mag daar ook iets van vinden. En ik weet zeker dat Theaterkrant dat allemaal in de commentsectie plaatst. Dat lijkt mij het goed functioneren van een open klimaat, waarin je dingen mag uiten. Als we elkander gaan diskwalificeren, bereiken we het tegenonvergestelde.
Ik ben het met Lucas eens.
Want het is erg jammer dat de comments onder dit interview enkel ongenuanceerd over de zaak Azzini gaan. Vooral omdat het niet toepassing op het onderwerp van het artikel zelf. Voor mij smaakt dat naar blaming en shaming. Ik vind het ook respectloos, in dit geval naar Charli Chung.
Een tendens die ik in toenemende mate in de comments hier tegen kom, niet alleen in zaak Oostpool. Onder het mom van ‘open klimaat’, ‘mijn mening’ en ‘opinie’, worden er hier met regelmatig ongenuanceerde opmerkingen onder artikelen geplaatst. Jammer, dat is de tijdgeest zeker.
Begrijp me goed; ik wil de zaak Azzini totaal niet bagatelliseren. Zeer moedig van de melders die dit aan het licht hebben gebracht. Verdrietig en pijnlijk ook dat het zoveel moeite heeft gekost. En het falende bestuur is natuurlijk helemaal schrijnend. Maar het heeft ook iets bloot gelegd waar de theatersector al langer mee worstelt, en waar de hele sector zichzelf eens mee in spiegel mag kijken.
Bedenk dat het is voor hen die nu bij Oostpool werken erg moeilijk om deze situatie een plek te geven. Ook zij zijn slachtoffer van de situatie terwijl heel Nederland nu een mening heeft over deze organisatie. Geef hen de ruimte deze situatie te verwerken zonder zich elk moment te hoeven verantwoorden of te verdedigen. En oplossingen te zoeken hoe nu verder.
@Lukas, hetze? 53 Mensen hebben vreselijke ervaringen aangekaart nadat 4 mensen waren afgepoeierd door de zakelijk directeur en de raad van toezicht, nadat eerdere meldingen als incidenten zijn afgedaan door artistiek directeur, zakelijk directeur en raad van toezicht. En daar heeft niemand ooit excuses voor gemaakt. Wat is dit voor victim blaming?
Ik vind Bastiaans woorden mooi en ik zou het ook moeilijk vinden nu als ik bij Oostpool zou werken, maar geen van de mensen die nu bij Oostpool werkt heeft dat tot nu toe uitgesproken. Ze lijken allemaal onverschillig en meningloos. Dat staat haaks op het uitgesproken en provocerende repertoire dat ze hebben. Het enige wat ze doen is doorwerken alsof er niks is gebeurd, sterker nog: ze maken een voorstelling over een man die door homoseksuele handelingen (=sodomie in de tijd van Oscar Wilde) in de gevangenis terecht komt, zonder er verder iets over te zeggen. Terwijl ze er wel bij waren. En dan komen ze weer met een uitgesproken en provocerende voorstelling.
Nee KvT,
Ik vind dat hier de plank mis slaat. En oordeel je hard en ongenuanceerd.
Ik vind nogal wat om te verlangen dat een voorstelling, wat maanden productietijd in beslag neem, zich direct te laten verhouden op een zeer moeilijke interne kwestie.
Weer proef ik behoefde aan openbare boetedoening of veroordeling. Onredelijk lijkt mij, ten eerste vanwege hoe vers deze zaak is, en verwerkingstijd nodig heeft lijkt mij.
Ten tweede “terwijl ze er zelf bij waren”; volgens mij zijn Charli Chung en de andere regisseurs sinds een jaar bij het gezelschap en dus van na tijdperk Azzini en de voormalige zakelijk directeur. Ook wordt er voorbij gegaan aan de mogelijkheid dat ook het huidige personeel te lijden heeft gehad aan de misstanden in het verleden. En ook bij die groep van 53 melders kunnen horen.
Ik denk niet dat mensen een hekel hebben aan Oostpool, integendeel. Helaas is Oostpool in de loop van de tijd symbool geworden voor de verrotte machtsmechanismen in de theaterwereld. En zolang het bestuur daar blijft zitten, zal dat zo blijven, ben ik bang. En zo lang hier mensen blijven roepen dat er een hetze wordt gevoerd, en dat er ongenuanceerde dingen worden gezegd, blijven de patronen in stand.
Ik vind het sneu voor de mensen die nu met hart en ziel bij Oostpool werken, die mooie dingen willen maken en die nu wellicht met Azzini’s erfenis worden geconfronteerd.
Ik ben het ook eens met diegenen die benadrukken dat het ‘uiteindelijk’ niet om 1 persoon of 1 gezelschap gaat, maar dat het een sectorbreed (en breder) probleem is dat moet worden aangepakt. Er moet ‘verder gekeken’ worden en iedereen moet in de spiegel kijken.
Om dat mogelijk te maken moet echter wel een eerst goede afhechting plaatsvinden van wat er is gebeurd bij dit gezelschap. Dat is een noodzakelijk begin, om daar ruimte voor te maken. Dat is in de eerste plaats nu een taak en verantwoordelijkheid van Oostpool zelf. En niet primair van mensen die nu op fora allergisch op Oostpool reageren of op elkaar en die opgeroepen worden tot ‘nuance’.
Voor de duidelijkheid: Oostpool is een publieke instelling met een jaarlijkse miljoenensubsidie, waarover al discussie bestaat of die terecht verkregen is en van haar mag dus echt wel wat worden verwacht!
Laten we de instelling beoordelen op grond van haar handelen, de haar gegeven status en met de ‘nuance’ van de maatstaaf die daarbij hoort. Heeft Oostpool nu echt gezorgd voor een goede afhechting van wat jarenlang zich daar heeft afgespeeld? Heeft ze daarmee een goed begin gecreëerd voor grotere, sectorbrede veranderingen?
Do some critical research: the answer is no.
Sommige media berichten dat Azzini ‘ontslagen’ is, maar ‘ergens weggaan’ is niet hetzelfde als ‘ontslagen worden’. Oostpool rept niet over ontslag. Om maar 1 voorbeeldje te noemen…
En zo laat Oostpool nog meer vragen open over haar afhandeling. Dat is op zichzelf al schadelijk. Dan kan men ook niet verwachten dat de ‘Oostpoolallergie’ zomaar verdwijnt. Het staat een verandering op een grotere schaal in de weg.