Hoe verder nu het ITS is weggevallen? Een groep studenten van de Toneelacademie Maastricht nam vorig jaar het heft in eigen handen met een eigen Festival Gemaakt, toen nog noodgedwongen online. Afgelopen weekend was de eerste live editie. Het ambitieuze festival presenteerde dertig afstudeerproducties van de Toneelacademie Maastricht, naast een aantal films en installaties. Er volgt nog een tournee langs verschillende steden. Theaterkrant doet verslag van het makersprogramma. Deel 3: regie binnen een regie.

Hollywood
Een regie binnen een regie, dat lijkt een trend. Het is ook een oplossing als je stuk veel weg heeft van een platte soap. Het slimme concept van One from the Heart is van Just van Bommel, afstuderend aan de performance opleiding. Film of theater? Van Bommel gaat aan de haal met beide en laat zich inspireren door de Hollywood-industrie. Vanaf de zijlijn regisseert hij zijn acteurs, via de microfoon (zijn publiek ook overigens). Op de set spelen ze niet alleen, maar bedienen ze ook het licht. Ook costumière, scenograaf en visagiste Sara Schoon is zichtbaar aanwezig.

Een jong echtpaar worstelt met hun relatie. In een lekkere flow van steeds veranderende sets wordt het dunne verhaaltje vet uitgespeeld. De regisseur is relaxed, maar soms moet een scène echt opnieuw. Met een knipoog naar het amusement laat Van Bommel zijn publiek ‘met strakke hand’ voelen hoe wij leven in deze selfmade wereld waar het nooit genoeg is. Van Bommel, die met dit werk al aansluiting vond in het professionele circuit, ziet de lol wel van die maakbaarheid en zet het naar zijn hand.

Baasje
Zo is het ook met Talla Dirkzwager (regie-opleiding). Iemand om voor te rennen is een productie die ze creëerde met (een beetje) steun van de Toneelmakerij. De voorstelling is gebaseerd op het boek Tamar van David Grossman en het idee is de voorstelling te spelen in klaslokalen. Mede daarom een eenvoudig, maar multifunctionele decor (Roel Leenders), het staat midden in de zaal en het publiek zit aan weerszijde. We maken kennis met een streetwise meisje, ze heeft haar hoofd kaal laten knippen en is op zoek naar haar broer. In die zoektocht raakt ze haar hond kwijt. De hond wordt gevonden door een jongen, die er alles aan doet haar weer bij zijn oorspronkelijke baasje terug te brengen.

De voorstelling kent een weinig verrassende, vrij verhalende vorm. Het spel van de acteurs (Sara Afiba, Sam Verhaeren) is dragend en muziek is de sleutel naar de beoogde doelgroep. Gitarist Chet Moerland is tevens de aan drugsverslaafde broer van het meisje. Iemand om voor te rennen gaat volgende week in première in Amsterdam, bij de Toneelmakerij.

Ouderen
Trix van Erkel en Mae Rovers studeren af aan de acteursopleiding en hebben zich verenigd in het collectief Meatrix. Ze spraken met bewoners van een verzorgingshuis over hoe zij willen worden herinnerd. In Deze Dagen krijgen twee van deze bewoners een stem; een oude brandweerman en een vrouwelijke rodeo. We horen ze spreken op de geluidsband. Een tekstondertiteling benadrukt hun Limburgse accent. Van Erkel en Rovers spelen de twee ouderen in een reeks komische scènes die hun beslag krijgen in een dramatisch einde dat de overleden vrouw memoreert. Is dit ethisch? Ik vroeg het mij af bij het zien van deze merkwaardige voorstelling, waarin humor in mijn ogen de plank lijkt mis te slaan.

Op de afgrond
Léon de Vrede (regie-opleiding) neemt een bestaande tekst als uitgangspunt van zijn voorstelling en toont een bewerking van The Lonesome West van de Brits, Ierse schrijver Martin McDonagh. Twee broers vliegen elkaar in de haren na de dood van hun vader, die – en daar gaat het allemaal om – wel of niet per ongeluk neergeschoten is. Anderhalf uur lang weet De Vrede zijn publiek op het puntje van de stoel te krijgen in een sobere maar effectieve regie. Hij zet het stuk op een verhoogd podium waardoor spelers – Isha Ferdinandus, Valentijn de Jonge, Bob Ott (allemaal afstuderend aan de acteursopleiding) en Pieter-Bas de Jonge, op en af moeten klimmen en weet ze tot grote hoogte te brengen in hun spel.

‘Zekers’ hoor je ze herhalend zeggen, het woord gaat een eigen leven leiden in dit fysieke en bij tijden banale werk, dat het geweld binnen een armoelijdende familie blootlegt alsmede de moedeloosheid van een dorp dat op ‘de afgrond’ leeft. Lopend door het weelderige Maastricht op een zwoele zomeravond met volle terrasjes zou je haast vergeten dat een deel van Maastricht zich die weelde niet kan permitteren. De Vrede, zelf Maastrichtenaar, maakt zijn punt, ambachtelijk en met veel overtuiging. Doorspekt van hypocriet katholicisme is dit werk helemaal op zijn plek in de CDA-stad.

Wat een festival! Fantastisch gedaan, ook in organisatorische zin. Fijn dat studenten het heft in eigen handen nemen, zo hoort het te gaan. Dit was een greep uit het aanbod in het hoofdprogramma. Een enkel werk dat niet getoond werd in Maastricht, is nog terug te zien tijdens de tournee in Frascati, Theater Kikker, Zaal 3 en Podium Bloos. Voor de volledigheid nog een link naar de recensie van Op een gegeven moment van Cor Langerak, afstuderend aan de regie-opleiding. Het hele aanbod inclusief portretten van de lichting 2022 is terug te vinden op de site van Festival Gemaakt, ontworpen en gebouwd door uitzwaaier Max Gruson! Petje af.

Beeld: affiche Festival Gemaakt