Het Ensemble Nieuwe Theaterwerkers lanceert een nieuw landelijk afstudeerfestival: ENTER. Op het festival kan een nieuwe lichting ’theaterwerkers’ elkaar, medestudenten en het veld ontmoeten via hun werk. In juni vindt een korte piloteditie plaats in Amsterdam, daarna strijkt het festival jaarlijks in een andere stad neer.

ENTER springt in het gat dat voormalige afstudeerfestival ITS achterliet, nadat het twee jaar geleden moest stoppen omdat het zijn meerjarige subsidie verloor. Datzelfde jaar werd het Ensemble Nieuwe Theaterwerkers (ENT) opgericht, een netwerk van studenten en pas-afgestudeerden die behoefte hadden aan meer onderlinge ontmoetingen en gesprekken. Een nieuw afstudeerfestival was niet meteen de opzet, maar de behoefte en het belang bleken groot. ‘In de afgelopen jaren is meermaals aan ENT gevraagd of we een nieuw landelijk afstudeerfestival konden opzetten: zowel vanuit scholen, als vanuit instellingen en de studenten zelf’, vertelt Bregt van Deursen, oprichter van ENT en – samen met Evelien Kanters en Emma van den Elshout – een van de drie coördinatoren van het nieuwe festival.

Net als op het ITS kan tijdens ENTER een nieuwe lichting afstudeerders zich aan elkaar, medestudenten en het veld tonen. Maar er zijn ook verschillen. Op ITS werd volgens ENT vooral veel getoond, maar weinig uitgewisseld. Dat laatste wil het ensemble nu proberen centraal te stellen. Kern van ENTER wordt de ontmoeting, ‘via of omkaderd door een aantal werken’.

Dat werk kan op ENTER de vorm hebben van een voorstelling, maar ook van een essay, contextprogramma, lesopzet, lichtinstallatie, album, scenografie, maquette, speech, gedicht of een boekpresentatie. Op die manier wil ENTER alle nieuwkomers in een theater gerelateerde functie representeren, van schrijvers tot regisseurs, van producenten tot artist educators. ENT spreekt ook consequent van ’theaterwerkers’ in plaats van ’theatermakers’, en van ‘afstudeerwerk’ in plaats van ‘afstudeervoorstellingen’.

‘We vinden het belangrijk dat iedereen die werkzaam is in dit veld zich gezien en gehoord kan voelen’, zegt Van Deursen. ‘Dat is natuurlijk niet alleen omdat dat fijn is als je afstudeert, maar ook omdat dat een kanteling in het veld is die we graag zien – en de nieuwe generatie theaterwerkers misschien al wel heeft ingezet. De vorm sluit niet alleen aan bij hoe we een veilig en gelijkwaardig festival neerzetten, maar draagt ook bij aan een veilige en gelijkwaardige sector.’

Wat ENT betreft wordt het nieuwe festival vooral een doorsnede van een lichting, die het publiek inzicht geeft in waar de nieuwe generatie mee bezig is. ‘Een ijkpunt in de tijd’, noemt Van Deursen het. ‘Doel is dat zelfs als je eigen werk niet te zien is, je je toch vertegenwoordigd voelt op het festival, bijvoorbeeld omdat dezelfde thema’s aan bod komen in een talk of een ander werk.’

De programmering van het festival zal samengesteld worden door een programmateam van drie nieuwe theaterwerkers, waarvoor net een vacature is opengezet. Ze zullen volgens Van Deursen voornamelijk geselecteerd worden op de diversiteit van het team: genderidentiteit, culturele achtergrond, opleiding en stad. Afstudeerders kunnen zich aanmelden met hun werk, én met onderwerpen waar ze zich in het afstudeerjaar mee bezig hebben gehouden.

Prijzen, een belangrijk onderdeel van het voormalige ITS, zullen op ENTER niet meer uitgereikt worden. ‘Als afstudeerder zit je in een kwetsbare fase, dan zou het wel heel zonde zijn om een competitiegevoel te genereren. Bij afstudeerwerk staat ook meer het leerproces centraal, dan de output. Het kan zijn dat je niet het allerbeste werk gemaakt hebt, maar wel heel veel geleerd’, verdedigt Van Deursen.

De eerste editie van ENTER is van 21 tot en met 24 juni in alle zalen van Frascati en de Brakke Grond in Amsterdam. Deze editie is een pilot. ‘Hier willen we het gesprek organiseren over hoe het festival er de komende jaren uit gaat zien. Daarvoor nodigen we iedereen heel expliciet uit’, zegt Van Deursen. Op termijn spreekt ENTER de wens uit om een 7-daags festival te worden, om zo met meer toonmomenten meer afstudeerders zichtbaar te maken.

In 2024 zal het festival te gast zijn in Den Haag (Het Nationaal Theater) en daarna staan Utrecht en Arnhem op het verlanglijstje van de organisatie. ‘ENT vind het ook belangrijk om middels ENTER te laten zien dat Amsterdam niet het centrum van de (culturele) wereld is en ook andere plekken een fantastisch podium hebben om te gebruiken, werk te tonen en elkaar te ontmoeten.’

Foto: Studenten van Codarts
Beeldontwerp: Franziska Froebe