Dit zijn de meest indrukwekkende voorstellingen van het seizoen

Het Nederlands Theater Festival heeft de eerste juryselecties bekend gemaakt van ‘de meest indrukwekkende’ voorstellingen van het afgelopen theaterseizoen. De Nederlandse Toneeljury, de Wijkjury Den Haag en de cabaretcommissie kozen in totaal 18 voorstellingen uit ‘een seizoen barstensvol gevarieerd en uiterst spannend en uitdagend theater’.

Officiële Juryselectie

De Nederlandse Toneeljury selecteerde de elf ‘meest indrukwekkende theaterproducties’ van het afgelopen jaar: vijf uit de Grote Zaal, vijf uit de Kleine Zaal en één op locatie. Het is volgens juryvoorzitter Abdelkader Benali ‘spannend nieuw werk, waarin nieuwe, waardevolle ontmoetingen plaatsvinden’. De jury constateerde dat het eerder gesignaleerde thematisch accent op wortels zich heeft doorontwikkeld. ‘In de lijst valt op dat meerdere voorstellingen de Westerse blik problematiseren. Het besef dat er niet langer vanuit een homogeen perspectief wordt gemaakt en gekeken wordt nadrukkelijk gethematiseerd.’

Antigone in de Amazone van NTGent / Milo Rau
Uit het juryrapport: ‘Antigone in de Amazone is even radicaal als onontkoombaar politiek theater. Het is een ontmoeting van twee werelden: tussen het Westen en het Globale Zuiden, tussen de machtige neoliberale machine en inheemse landlozen, tussen fictieve en werkelijke tragedie. Indrukwekkend zijn ook de ijzingwekkende prestaties van de inheemse actievoerders op beeld.’

Brideshead Revisited van De Warme Winkel / Florian Myjer
Uit het juryrapport: ‘In de voorstelling Brideshead Revisited gaat Florian Myjer op zoek naar zijn fascinatie voor het boek Brideshead Revisited van Evelyn Waugh en onderzoekt welke invloed dat boek, het onderwerp en de personages, op hem hebben gehad. We volgen Myjer in zijn reis door de tijd als hij elke keer een andere insteek kiest voor die te maken toneelbewerking.’

HERFST van Ryan Djojokarso
Uit het juryrapport: ‘HERFST is een briljante en aangrijpende voorstelling over dood en rouw uitgevoerd met performers uit de opera, de dans en het traditionele teksttheater. Ryan Djojokarso brengt het publiek in het laatste deel van een drieluik op spectaculaire en tegelijk verstilde wijze een theatraal en beeldend verhaal over hoe eenzaam het kan voelen als je een dierbare verliest.’

Opening Night van De Hoe (B)
Uit het juryrapport: ‘De voorstelling Opening Night is gerangschikt rond een kusscène uit de gelijknamige film van Cassavetes. Het stuk handelt over oud zijn én jong zijn. Over regels volgen én de chaos laten bestaan, het echte najagen én het gespeelde. De synthese van deze veronderstelde tegenstellingen lijkt het ingrediënt te zijn waarmee de toneelavond op spanning is gezet. Het levert een bomvolle, prachtige montage op, waarin alle acteurs even gloedvol en warm staan te acteren.’

Tijd zal ons leren van Het Nationale Theater / Romana Vrede
Uit het juryrapport: ‘Tijd zal ons leren was een van de grote theatergebeurtenissen van afgelopen seizoen. Je kan het zelfs een theater interventie kunnen noemen: verplichte kost op scholen en in woonkamers. In de voorstelling doet Vrede diepgaand onderzoek naar hedendaagse vraagstukken gekoppeld aan historische discussiepunten die men vaker schuwt dan openlijk bespreekt.’

A Case for the Existence of God van Theater Rotterdam / Erik Whien
Uit het juryrapport: ‘A Case for the Existence of God is een intelligente, gevoelige verkenning van de complexiteit en de onwennigheden rond hedendaagse masculiniteit en vaderschap. Een ontmoeting tussen twee jonge mannen, die met elkaar in gesprek raken over geld, werk, zichzelf, hun dochters en hun mogelijke vriendschap.’

A noiva e o boa noite cinderela van Frascati Producties / Carolina Bianchi y Cara de Cavalo & Metro Gestão Cultural 
Uit het juryrapport: ‘The Power of the Bitch, zo laat de titel zich vertalen, en het levert indrukwekkend, overrompelend en unheimisch theater op. Halverwege de performance kondigt Bianchi aan een cocktail met een date rape drug te zullen nemen en langzaam zakt ze weg totdat ze bewusteloos is. Daarop volgt een bad trip opgevoerd door dansers en performers.’

SPAfrica van Studio Julian Hetzel
Uit het juryrapport: ‘In SPAfrica slaat meester-provocateur Julian Hetzel de handen ineen met de briljante Zuid-Afrikaanse performer Ntando Cele. Het resultaat is een indrukwekkende performance die je ethische denkkaders door elkaar husselt en die je als toeschouwer uitdaagt je eigen vooroordelen en privileges onder de loep te nemen.’

Showmeister van Theater Oostpool / Jan Hulst en Kasper Tarenskeen
Uit het juryrapport: ‘Onder de vlag van Theater Oostpool maakten Jan Hulst en Kasper Tarenskeen de publiekslieveling Showmeister, een voorstelling over een gesubsidieerd toneelgezelschap in zwaar weer. Per toeval ontstaat er een samenwerking met de stervoetballer Mario Peters (Jim Bakkum). De terminaal zieke voetballer wil een musical maken over zijn ziekte. En waarom zou dat nu geen doorwrocht en diepgaand toneel kunnen opleveren?’

Who’s afraid of Oscar Wilde van Compagnie Red Yellow & Blue
Uit het juryrapport: ‘De voorstelling, die in taal en vorm een riff vormt op Who’s afraid of Virginia Woolf van Edward Albee, is een scherpzinnig relatiedrama waarin hedendaagse queer dilemma’s rondom het krijgen van kinderen en ouderschap ter discussie staan. Twee stellen bespreken de verlangens en (on)mogelijkheden om (samen) kinderen te krijgen.’

De Waarheidscommissie van Chokri Ben Chikha/Action Zoo Humain (B)
Het juryrapport: ‘Toenmalig minister-president Mark Rutte en koning Willem-Alexander boden recent excuses aan voor het slavernijverleden. De Waarheidscommissie pakt daarop door en ging aan de slag met hetgeen er na de fameuze komma zou kunnen volgen. Het toont op weldoordachte wijze een onbekend racistisch fenomeen uit het verleden en toont het heden ervan op een manier die je mede dankzij de locatie ook nog lang bijblijft.’

Naast voorzitter Benali, bestond de Nederlandse Toneeljury dit jaar uit Marjorie Boston (programmeur De Schuur en directeur RIGHTABOUTNOW INC.), Tommie van Eck (directeur De Purmaryn), Rehana Ganga (programmamaker Het Nationale Theater), Patricia Lim (kostuumontwerper), Han van Wieringen (schrijver, vertaler, criticus), Dianne Zuidema, (directeur Schouwburg Amstelveen0 en Peter Hendrikx (directeur performing De Nieuwe Oost & Theater a/d Rijn).

De keuze van de Wijkjury Den Haag

De WijkJury werd in 2009 op initiatief van Adelheid Roosen in het leven geroepen en is ondertussen uitgegroeid tot 22 WijkJury’s in Nederland en België. Een nieuwe groep frisse ongeoefende ogen bezoekt ieder jaar een flinke reeks voorstellingen en hun favoriete voorstelling wordt gekroond als Keuze van de Wijkjury. Dit jaar was die eer voor het eerst aan WijkJury Den Haag (Andjanie, Aryewinder, Ayoub, Bruce, Frandjescka, Magdalena, Mehamed, Monika).

De Bananengeneratie van Theater Oostpool / Charli Chung
Uit het juryrapport: ‘De Bananengeneratie is een actuele must-see voorstelling waarin (Oost-)Aziatische Nederlanders met een lach en een traan hun verhaal vertellen en afrekenen met de clichés en stereotypen waar zij mee te maken hebben.’

De Cabaret Collectie

De Cabaret Collectie is een gezamenlijk initiatief van het Nederlands Theater Festival en De Kleine Komedie. Een commissie onder leiding van Jörgen Tjon a Fong (directeur van De Kleine Komedie) verzamelt voor de collectie ‘de meest in het oog springende cabaret- en kleinkunstvoorstellingen van het afgelopen seizoen’. In deze jury zaten dit jaar Sander Janssens, Cyanne Moe-Tjon, Floor Nicolas en Dick Zijp.

Jaloezie is een bitch van Kirsten van Teijn
Uit het juryrapport: ‘Een programma in vijftig tinten neon, met vette, schuimende beats en sterk fysiek spel. Kirsten van Teijn bouwt een geweldig queer feestje en speelt slim het contrast uit tussen burgertrut en vrijgevochten minnaar. Het taboethema jaloezie werd nog nooit zo komisch en theatraal bij de kladden gegrepen.’

Schau van Rundfunk
Uit het juryrapport: ‘Een beangstigend strak vormgegeven en gemonteerd programma. Laverend tussen meligheid en absurdisme voeren Tom van Kalmthout en Yannick van de Velde een reeks gemankeerde mannen op bij wie geweld slechts de aandacht moet afleiden van een dieperliggende gekwetstheid. Rundfunk heeft het maken van sketches tot een hogere kunst verheven.’

Makkelijk in de omgang van Lisa Ostermann
Uit het juryrapport: ‘Lisa Ostermann is één brok energie en overtuigingskracht. Ze speelt pas haar tweede solovoorstelling en lijkt nu haar stem al gevonden te hebben. Ze houdt een urgent pleidooi voor zachtheid en empathie, zonder de woede die haar drijfveer is, te temperen. Een geweldig goed doordacht programma, even komisch als ontroerend.’ 

In de komende weken maakt het festival de nominaties bekend voor de BNG Bank Theaterprijs, de Mime/Performance Prijs, de Zilveren Krekels (Jeugdtheater) en de Vlaamse Juryselectie.

Foto: Bas de Brouwer