Met ingang van 2025 vangt een nieuw Kunstenplan aan en dat betekent dat er veel verandert in het Nederlands theaterveld. Theaterkrant blikt vooruit op het komende theaterjaar: wat zijn opvallende verschuivingen en op welke bijzondere voorstellingen kunnen we ons in 2025 verheugen?

Sinds vorige zomer werden de consequenties van de nieuwe subsidieverdeling voor de komende vier jaar steeds duidelijker en dat was voor veel makers en groepen een bittere pil: collectief BOG. verliest alle structurele subsidie, Orkater schrapte meerdere voorstellingen (waaronder de geplande Suriname-marathon), ITA gaat door als middelgroot gezelschap met minder voorstellingen en minder vast personeel, en de NDSM-werf zal komende zomer zonder Festival Over het IJ een stuk minder levendig zijn.

Dat is maar een greep uit de vele plannen, projecten en gezelschappen waar we het zonder moeten doen in 2025. Er staat natuurlijk ook moois tegenover: zo mag Theater Rotterdam opschalen en krijgen groepen als de Poezieboys, Theatertroep, Club Lam en Collectief Blauwdruk structurele subsidie.

Voor een aantal groepen, waaronder De Warme Winkel, zal 2025 allereerst in het teken staan van de lopende bezwaarprocedures die ze tegen de besluiten van het Fonds Podiumkunsten hebben aangespannen. Vanaf eind januari worden de uitkomsten daarvan verwacht.

De stoelendans van 2025
Het jaar begint met een flinke wisseling van de wacht in de theatersector. Sheralynn Adriaansz vangt per 1 januari aan als artistiek directeur van Likeminds. De afgelopen maanden is ze al ingewerkt. In september vertrok oprichter en algemeen directeur Jarrod Francisco bij de instelling, na berichten en een onderzoek over grensoverschrijdend gedag.

Sarah Moeremans is vanaf januari artistiek directeur bij Het Zuidelijk Toneel, waar ze de afgelopen jaren al co-artistiek leider was. Het gezelschap werkt vanaf komend jaar bovendien met een vast ensemble van zes spelers: Alicia Boedhoe, Gillis Biesheuvel, Joep van der Geest, Julia Ghysels, Keja Klaasje Kwestro en Louis van der Waal.

Eva Line de Boer is vanaf januari officieel de nieuwe artistiek directeur van Theatergroep Suburbia. Met producerend directeur Cheryl Moenen en algemeen directeur Jos van Hulst vormt zij de nieuwe directie van het Almeerse gezelschap. Florian Myjer verruilt De Warme Winkel voor Theater Oostpool, waar hij samen met Priscilla Vaudelle toetreedt tot de artistieke kern. Martine Manten volgt Madeleine Matzer op als artistiek leider en bestuurder van Matzer Theaterproducties.

Siart Smit is vanaf 1 januari de nieuwe directeur-bestuurder van stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden. Arjen Hosper wordt de nieuwe directeur van Toneelacademie Maastricht. Directeur Gabbi Mesters verlaat per 1 februari 2025 de VSCD. Ze wordt directeur-bestuurder van het Fonds Cultuurparticipatie (FCP). Oprichter en artistiek leider Vincent van den Elshout verlaat diezelfde maand het theatergezelschap Paleis voor Volksvlijt. Regisseur Talla Dirkzwager en schrijver Saskia de Haas zullen hem opvolgen. Arjan Duijn volgt ondertussen Rob Zuidema op als zakelijk directeur van Zwolse Theaters.

Later dit jaar stopt Ton Driessen als zakelijk directeur bij Via Zuid. Rob van Steen stopt aan het eind van dit theaterseizoen na 14 jaar als directeur-bestuurder van Schouwburg & Concertzaal Tilburg.

Een greep uit de premières
Met ruim 50 premières in januari belooft 2025 weer een bijzonder rijk en vruchtbaar theaterjaar te worden. Amsterdam Burlesque Revue tekent op 2 januari voor de eerste première van het jaar: in De Kleine Komedie trapt het podiumjaar feestelijk en verleidelijk af met Razzle Dazzle. Bij Frascati Producties haalt LENZ voor het eerst een tekst van Alice Birch (Succession, Normal People) naar Nederland: Anatomy of a Suicide is een indringend stuk over intergenerationeel trauma en de poging daarvan los te komen. Olympique dramatique en Theater Arsenaal brengen hun bijzondere versie van Tsjechovs Een meeuw naar Nederland: de voorstelling is geheel gespeeld in gebarentaal, door een gemengde cast van dove en horende acteurs.

Het Nationale Theater begint het jaar onder meer met een aantal remakes en hernemingen van eerdere successen: zowel Metgezwel, Every Brilliant Thing en Spoonface keren terug in de zalen. Eline Arbo brengt in januari bij Internationaal Theater Amsterdam een bewerking van James Baldwins Giovanni’s Room, met onder meer Eelco Smits en Jesse Mensah. Toneelgroep Maastricht maakt een voorstelling rondom tv-icoon Sonja Barend, vertolkt door Angela Schijf. De Veenfabriek rolt met Lof der Zotheid een periode in waarin het experimentele muziektheatergezelschap zich laat inspireren door ‘de onbevangen dwaas’. En Het Zuidelijk Toneel onderzoekt wat de kern van de gemoedelijke Brabander is, in We Are The World, We Are The Brabant. 

Het jaar trapt bovendien af met een flinke waaier aan uiteenlopende cabaretprogramma’s: van Soundos tot Musa, Tim Hartog, Martijn Kardol en Plien & Bianca. En Donny Ronny maakt een dansvoorstelling.

Later dit jaar voegt Alida Dors een nieuw hoofdstuk aan haar interdisciplinaire dance chronicles toe met (Sur)Render. De Verleiders komen terug met Bureau Buitenschot en Stephanie Louwrier hervindt haar stem in Let’s Get Louder. Char Li Chung komt met zijn eigen antwoord op Puccini’s opera Butterfly en Erik Whien brengt een bijzondere Hamlet, met Jacob Derwig en zijn zoon Roman tegenover Hannah Hoekstra op het toneel.

Ook in 2025 verzamelt Theaterkrant weer alle theaterpremières, -festivals en -evenementen in de online theateragenda. 

Foto Razzle Dazzle van Amsterdam Burlesque Revue: Rinse Fokkema