Gedupeerde zakelijk en artistiek leiders reageren op de afgelopen subsidieslag. 

Marc van Warmerdam, Orkater
(€ 540.000 Amsterdams Fonds voor de Kunst, € 0 Fonds Podiumkunsten)

‘Hoe kan het dat het Fonds Podiumkunsten ons vier jaar geleden een positief advies – en geld – gaf, ons een half jaar geleden in een voortgangsgesprek nog vertelde hoe geweldig goed we bezig zijn, nu weer een positief advies afgeeft, en we toch geen geld krijgen?’, vraagt Van Warmerdam zich de middag na het advies af. ‘Dat is toch niet uit te leggen?’

Van Warmerdam benadrukt dat zijn gezelschap in het rapport van de commissie ‘positief scoort op ronduit alle criteria’. ‘We zijn een van de weinige fondsgezelschappen die volgens fatsoenlijke normen werken, we betalen via cao, hebben ons altijd sterk gemaakt voor de sector, een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van jonge makers en ze ook een plek gegeven in de grote zaal. Dat wordt nu in één pennenstreek van tafel geveegd.’

Het gezelschap ziet voorlopig geen uitweg. ‘De subsidies van het Fonds Podiumkunsten stoppen al op 1 januari. Wat kunnen we nu nog bedenken? Ongeveer de helft van onze begroting bestaat uit eigen inkomsten, maar die kunnen we alleen maar verwerven met de voorstellingen die we maken met subsidiegeld. Een derde komt van Amsterdam, twee derde van het Rijk. Zonder die laatste subsidie zit er niets anders op dan te stoppen. Er staan een aantal grote coproducties voor de deur, zoals met Via Berlin en de Culturele Hoofdstad. Die kunnen nu ook geen doorgang meer vinden. Het besluit heeft daarom ook grote gevolgen voor gezelschappen die wel geld krijgen.’

Van Warmerdam denkt nog na over vervolgstappen. Hij hoopt op steun van het veld. ‘Ik kan wel 100 keer roepen hoe erg het is, maar de grote namen die ooit iets bij Orkater gedaan hebben en alle theaters waar we spelen, zouden ook iets moeten zeggen. Als het hele veld nu opgelucht adem haalt, dan geef ik het op.’


LeineRoebana:
(€ 160.000 Amsterdams Fonds voor de Kunst, € 0 Fonds Podiumkunsten)

Harijono Roebana is met vakantie en reageert per mail:
‘Als we artistiek of beleidsmatig aan het zwalken zouden zijn, zonder ideeën voorstellingen zouden maken of geen visie hebben op de toekomst, kunnen we ons bij een negatief advies iets voorstellen. Maar niet nu. We hebben heel aansprekende voorstellingen gemaakt, onszelf artistiek tegen het licht gehouden, keuzes gemaakt en ons beste beleidsplan ooit geschreven, met een heldere visie op artistieke ontwikkeling en consequenties voor de toekomst. Vol zelfvertrouwen, vol plannen en ideeën. Over die visie op de toekomst en de daarmee samenhangende artistieke verkenning en ontwikkeling echter geen woord van de commissie, noch over de door pers en publiek juichend ontvangen voorstelling LIGHT, waarin veel van die ideeën zichtbaar worden.

Om te adstrueren dat we onszelf visieloos herhalen, voert de commissie Ghost Track (2011!) ten tonele als voorbeeld van een sleetse sjabloon-voorstelling die aan zeggingskracht heeft ingeboet en het publiek niet vermag te boeien. Niets is minder waar: De interculturele ontmoeting was totaal nieuw voor ons en de uitkomst onbestemd. GHOSTTRACK is een van onze meest succesvolle voorstellingen, die overal staande ovaties kreeg, in Nederland en Indonesië, in Europa en Azië. GHOSTTRACK werd door professionals in Indonesië geroemd als de nieuwe standaard voor interculturele samenwerking en heeft veel betekend voor de ontwikkeling van alle medewerkers, dansers, musici, componist en choreografen.

Dus, hoezo sjabloon? Hoezo worden de nieuwe, door ons aangedragen samenwerkingspartners aangemerkt als ‘voorspelbaar’ en niet als ‘een consequente volgende stap’? Doelen ze op het gebruik van live muziek bij dansvoorstellingen? Dat gebruik is geen gimmick, maar de essentie van ons werk, waar we steeds verder en dieper mee willen gaan en steeds verdergaande conclusies uit trekken. Zie ons beleidsplan. Alsof je een beeldend kunstenaar verwijt dat hij beeldende kunst maakt.’


Manuel Segond von Banchet, Danstheater Aya
(€ 160.000 Amsterdams Fonds voor de Kunst, € 0 Fonds Podiumkunsten)

”Dat kan niet!’, was mijn eerste reactie. Onbegrip en woede. Vooral het artistieke oordeel kwam heel hard aan. Het is zo op de vrouw gespeeld. Het lijkt wel alsof de commissie een soort van persoonlijke weerstand tegen Wies Bloemen heeft. Het voelt voor ons als karaktermoord.

De commissie heeft ons werk duidelijk met een volwassen blik bekeken. Het zou bijvoorbeeld te ‘letterlijk’ zijn. Maar kids moet je op weg helpen in een voorstelling. De hippe dochter van Jet Bussemaker was nog bij ons jubileum. ‘Eindelijk eens een voorstelling die ik begrijp’, was haar reactie.
Heel goed dat er wordt ingezet op de doorstroming van jonge en nieuwe makers. Maar moet de 50+ generatie daarvoor wijken? Veel expertise en know how gaat zo verloren. Het is een enorme kapitaalvernietiging.

Wij hebben een netwerk met honderden scholen opgebouwd en veel kennis van jonge doelgroepen. Is er straks wel voldoende dansaanbod voor jongeren vanaf 12 jaar? Wijs mij maar een groep aan die ook in een grote zaal honderden moeilijk bereikbare jongeren kan enthousiasmeren.’


Michiel Morssinkhof, Theater Terra
(€ 0 Amsterdam, € 0 Fonds Podiumkunsten)

‘De kritiek van de fondsen klopt deels. Tussen 2010 en 2013 hadden we een zakelijk leider die het niet op orde had. Het was een roerige tijd. Er was weinig geld meer voor producties en dat had zeker artistieke gevolgen. Maar sinds 2014 is er zowel zakelijk als artistiek herstel gekomen. We hebben gigantische stappen gemaakt. Met internationale opvoeringen, 96.000 bezoekers per jaar en positieve recensies. Daar wordt door de beoordelingscommissies volledig aan voorbij gegaan.’


Theatergroep Suburbia
(€ 0 Fonds Podiumkunsten)

“Almere is een stad in ontwikkeling. De bevolking is groeiende terwijl er relatief weinig cultureel aanbod is. Juist daarom betreuren we deze keuze van het Fonds Podiumkunsten”, reageert artistiek leider Albert Lubbers per mail. Zakelijk leider Jos van Hulst: “Juist de afgelopen jaren kenden we een grote groei en waardering van ons werk. Het is zeer te betreuren dat we de opgaande lijn niet op gelijke wijze kunnen continueren.”

De komende maanden beraadt de artistieke en zakelijke leiding op de verdere toekomst en ontwikkeling van Theatergroep Suburbia. ‘Juist nu er een groeiende behoefte aan cultuur in new town Almere is.’

 

Jonge Harten Festival
(€ 0 Fonds Podiumkunsten)

Jonge Harten reageert in een persbericht: ‘We zijn blij met de positieve waardering en inhoudelijke feedback. Tegelijkertijd constateert het festival een onmogelijke opdracht. Er wordt waarde gehecht aan talentontwikkeling en cultuur voor jongeren, maar het geld dat hiervoor wordt toegekend vanuit het Rijk is volkomen ontoereikend. Jonge Harten wil zijn ambitie – zoals geformuleerd in de plannen voor 2017-2020 – vol enthousiasme voortzetten. Maar het festival moet daarbij ook reëel zijn. Met de bezuinigingen van afgelopen jaren en de uitkomst van vandaag wordt Jonge Harten in haar voortbestaan bedreigd. Een festival als Jonge Harten draait op energie, veerkracht en enthousiasme van mensen en samenwerkingspartners. Op die manier heeft het festival de afgelopen vier jaar weten te overleven, maar deze bronnen zijn niet onuitputtelijk.’


Verenigde Podiumkunstenfestivals

‘Het moet anders’, reageren de Verenigde Podiumkunstenfestivals in een persbericht. ‘De landelijke podiumkunstenfestivals staan centraal in (inter)nationale en lokale culturele infrastructuren, maar staan aan de zijlijn als het gaat om cultuurbeleid en budgetverdeling.’ De belangengroep hoopt ‘dat de Tweede Kamer met Prinsjesdag besluit structureel extra geld beschikbaar te stellen voor cultuur en voor de podiumkunstenfestivals.’ Volgens hen is een structurele budgetverhoging van 2,5 miljoen in de jaren 2017 – 2020 broodnodig.


Laura van Dolron
(€ 0 Fonds Podiumkunsten)

Laura van Dolron reageert op Facebook: ‘Triest natuurlijk over het verliezen van mijn vierjarige subsidie, maar ook dankbaar voor de zes jaar die ik heb gehad, een tegenslag als deze doet je oog in oog staan met je eigen twijfels maar ook met je brandende noodzaak. Dus hoe dan ook, four more years! (Minstens!) Ps Mijn hart gaat uit naar alle anderen die in dit bootje zitten, een heel respectabel bootje dat wel als ik zie wie erin zitten, een bootje dat getuigt van het Nederlandse gebrek aan respect voor lange lijnen en de obsessie met vernieuwing. En gefeliciteerd natuurlijk degene die in die andere boot zitten, dat ook.’


Dood Paard
(€ 0 Fonds Podiumkunsten, € 245.000 Amsterdams Fonds voor de Kunst)

Toneelgezelschap Dood Paard op Facebook: ‘Het gezelschap is erg teleurgesteld over de beslissing van het Fonds Podiumkunsten. Gisteren heeft het Amsterdams Fonds voor de Kunst zijn positieve advies over Dood Paard bekend gemaakt en een subsidie van 245.000 euro per jaar toegezegd. Na deze verwarrende advisering gaan we met het Amsterdams Fonds voor de Kunst in overleg over welke voorgenomen projecten we toch kunnen realiseren in de komende kunstenplanperiode 2017-2020. U hoort nog van ons.’


Frederieke Cannegieter, Het Amsterdams Marionetten Theater
(€ 0 Amsterdams Fonds voor de Kunst)

‘We gaan sowieso een bezwaarprocedure starten omdat er nog heel veel feitelijke onjuistheden in het besluit staan. We hebben na het preadvies het rapport op 24 punten gecorrigeerd. Daar heeft het fonds niets mee gedaan. De mogelijkheid van repliek bleek een wassen neus.’

‘Het is vooral wrang dat wij beoordeeld worden op ons ondernemingsplan op papier en niet op onze voorstellingen. Zelfs al zouden meerdere commissieleden zijn komen kijken – wat ik betwijfel-, schrijven ze daar niets over op. Wij hebben de afgelopen dertig jaar echt iets neergezet en daar wordt niet op gereflecteerd. De bezoekers die we spreken en veel recensenten – ook internationaal – zijn razend enthousiast. Vorig jaar gaf Kester Freriks ons nog voor twee voorstellingen een lovende vier sterren recensie op Theaterkrant. In de beoordelingscommissie zat trouwens niemand met een achtergrond in het poppenspel. Dat is op zich niet erg, maar ze hadden wel bij een kenner advies kunnen inwinnen.’

‘We hebben het geld heel hard nodig, vooral voor het pand dat we van de gemeente huren. Als dat wegvalt wordt het heel moeilijk. Maar we gaan ons theater niet opheffen. We beraden ons over nieuwe vormen van financiering. Als we moeten stoppen, betekent dat het onherroepelijke verlies van een voor Nederland volstrekt unieke theatervorm. De ambachtelijke expertise van de houtsnijder, de complexe techniek van het klassieke marionettenspel, en bovenal: de marionetten zelf, dreigen voorgoed verloren te gaan voor volgende generaties.’

Foto Marc van Warmerdam: Getty Images