Zes Broadway-musicals maken tijdens de 75ste editie van de Tony Awards kans op een beeldje. Wat voor musicals zijn er voor aanstaande maandag genomineerd en wat zeggen ze over de toekomst van Broadway? 

Over de Tony Awards hoor je niet zoveel in Nederland. Dat is niet zo vreemd: in tegenstelling tot de Oscars kun je niet Netflix opzetten of naar de bioscoop gaan om alle nominaties te zien. Theater is een traag medium: het duurt vaak even voordat de grote spraakmakers op Nederlandse bodem komen, als ze al geproduceerd worden. 

Toch zijn de Tony Awards een belangrijke graadmeter voor met name het internationale musicalveld. Het geeft een boost aan innovatieve musicals die dikwijls een tweede leven krijgen in andere landen en geeft een indruk van de stand van zaken op ‘The Great White Way’. Dat laatste is dit jaar van extra belang. Na een historische sluiting van anderhalf jaar en de nog steeds gaande ziekte-uitvallen is het de vraag hoe de toekomst van Broadway-musicals er in de komende jaren uitziet.

De coronacrisis kan het einde betekenen van zo’n tien jaar aan artistieke bloei van de Broadway-musical. De shows draaien weer, maar worden overeind gehouden door understudies en swings die ziek geworden spelers vervangen. Het toerisme waar Broadway sinds de jaren ‘90 op drijft, moet weer opnieuw worden opgebouwd. Het zou logisch zijn om net als in Nederland veilige publiekstrekkers te hernemen, maar die indruk krijg je niet als je naar de zes Tony-nominaties voor Best Musical kijkt. Integendeel: de frontrunner is radicaler in vorm en thematiek dan men vaak verwacht van een Broadway-musical. 

De filmbewerkingen
Welke musicals maken er dit jaar kans op het felbegeerde beeldje? Er zijn zes nominaties – normaliter zijn het er vier of vijf – die variëren van conventionele bewerkingen van films tot geheel nieuw materiaal dat experimenteert met de vorm van het genre. De meest traditionele kandidaat is Mr. Saturday Night, een bewerking van de gelijknamige film uit 1992, waarin stand-upcomedian Buddy Young Jr. (in de film en musical vertolkt door Billy Crystal) zijn haperende carrière probeert te redden.

Filmbewerkingen zijn niet weg te denken uit het hedendaagse Broadway en lijken voorlopig ook niet te verdwijnen. In de komende seizoenen kunnen we bewerkingen verwachten van Some Like It Hot (1959), Almost Famous (2000) en The Devil Wears Prada (2006). Mr. Saturday Night is wat minder bekend en de film lijkt te drijven op de star power van de hoofdrolspeler, maar de kans dat de musical de Tony Award binnenhaalt is nihil.

De jukebox-musicals
Nog zo’n vaste kracht zijn de jukebox-musicals: musicals waarin gebruik wordt gemaakt van bestaande muziek. De drie genomineerde musicals van vorig jaar waren allemaal jukebox-musicals, en dit seizoen zijn het er twee: MJ, een biografische jukebox-musical over het leven van Michael Jackson en Girl From the North Country, een origineel verhaal op de muziek van Bob Dylan.

MJ wordt natuurlijk geroemd om de muziek en dansmoves van Michael Jackson, maar ook om de bijzondere acteur die de titelrol vertolkt. De 21-jarige Myles Frost had nog nooit in een professionele voorstelling gespeeld toen hij werd gescout. Nu is hij een van de twee grote kanshebbers om de prijs voor beste mannelijke hoofdrol in een musical in de wacht te slepen. 

Girl From the North Country zet een trend voort die eerder in The New York Times werd gesignaleerd. Recensent Ben Brantley merkte op dat een nieuwe generatie jukebox-musicals buiten de gebaande paden gaat en veel creatiever is met de muziek die gebruikt wordt. In Nederland hebben we dat eerder gezien bij Lazarus (2015, Nederlandse première in 2019), op Broadway zijn Jagged Little Pill (2019) en Moulin Rouge (2019) prominente voorbeelden. De van oorsprong Britse Girl from the North Country gebruikt de muziek van Bob Dylan in een origineel verhaal dat ogenschijnlijk weinig met hem te maken heeft. Centraal in dit verhaal staan de inwoners van de stad Duluth, Minnesota, die zich in 1934 staande proberen te houden temidden van de Grote Depressie. Dylan zou zeven jaar later in deze stad geboren worden.

De geschiedenis-musicals 
Naast twee jukebox-musicals en een bewerking van een film bestaat de helft van de nominaties voor Beste Musical uit geheel nieuwe verhalen, waarvan er twee de grenzen oprekken van wat een musical kan zijn. Paradise Square is een geschiedenis-musical die al gegroepeerd wordt in wat een ‘post-Hamilton era of historical musicals’ wordt genoemd.

De titel verwijst naar een saloon in Five Points, een wijk in Manhattan ten tijde van de Amerikaanse Burgeroorlog. De danswedstrijden in de saloon zorgen voor solidariteit tussen uit slavernij bevrijde Afro-Amerikanen en Ierse migranten en leidt tot de geboorte van tapdans. Een matige ontvangst van critici en schandalen rondom producent Garth Drabinsky, die na een vijfjarige gevangenisstraf voor fraude en witwassen met deze musical zijn comeback hoopt te maken, maken het onwaarschijnlijk dat Paradise Square met de hoofdprijs naar huis gaat. Hoofdrolspeelster Joaquina Kalukango wordt echter getipt als potentiële winnaar voor de categorie Best Leading Actress in a Musical.

Six – nog een historische musical – had de pech om haar Broadway-première op 12 maart 2020 te hebben, precies de dag van de Broadway shutdown. De musical (slash theatraal popconcert) leek alleen maar succesvoller te worden. Het project van Cambridge-studenten Lucy Moss en Toby Marlow werd een hit op het Edinburgh Fringe Festival in 2017, maakte vervolgens een nationale tour en belandde daarna op West End. In deze ‘historemix’ zingen de zes ex-vrouwen van koning Henry VII in een concert over hun noodlottige relatie, in de stijl van bekende hedendaagse popiconen als Beyoncé, Adele en Rihanna.

De zes queens zijn allemaal hoofdrolspelers, wat voor wat consternatie heeft gezorgd over potentiële nominaties: zou een van de zes een nominatie moeten krijgen of moet er een nominatie komen voor alle zes? Uiteindelijk is – domper – niemand genomineerd, maar Six heeft een goede kans om de award voor Beste Musical te behalen. Mochten Moss en Jamie Armitage de prijs voor beste regie van een musical winnen, dan wordt de 28-jarige Moss de jongste vrouw die tot dusver deze prijs gewonnen heeft.

De frontrunner
Het zal gaan spannen tussen de zes queens van Six en de zes thoughts van de musical A Strange Loop, maar het lijkt erop dat de laatste met de hoofdprijs naar huis gaat. Nog voordat deze musical van schrijver-componist Michael R. Jackson naar Broadway verhuisde won het een prestigieuze Pulitzer Prize for Drama: een prestatie die slechts negen andere musicals behaald hebben, waaronder A Chorus Line (1976), Rent (1996) en Hamilton (2016).

In A Strange Loop volgen we Usher, een Zwarte, dikke, homoseksuele man die overdag werkt als zaalwachter bij The Lion King en een musical schrijft over een Zwarte, dikke, homoseksuele man die een musical schrijft over een Zwarte, dikke, homoseksuele man, enzovoort. Ondertussen wordt Usher overvallen door zes gedachtespinsels, die zijn innerlijke twijfels en zelfhaat personificeren en hem confronteren met de verschillende manieren waarop hij buiten de norm valt. 

Het is zeldzaam dat een personage als Usher de ster is van een Broadway-musical (die ironisch genoeg wordt opgevoerd in het theater naast The Lion King) en nog zeldzamer dat zo’n musical een gelaagd beeld geeft over de kruising tussen de verschillende identiteiten. Het Big, Black and queer-ass American Broadway waar Usher over zingt is ver verwijderd van het conservatieve bolwerk dat Broadway nog steeds is, maar toch heeft A Strange Loop daar een gevoelige snaar geraakt onder bezoekers en critici.

Bijzonder is de nominatie van de 23-jarige Jacquel Spivey, die net na zijn afstuderen zijn Broadway-debuut maakt en het opneemt tegen de eerder genoemde Myles Frost: aan jonge talenten is er dit jaar geen gebrek. Nog specialer is de nominatie van L. Morgan Lee voor haar rol als ‘Thought 1’. Lee is de eerste openlijke trans actrice die genomineerd is voor een Tony Award. 

De 75e Tony-ceremonie lijkt dus een verrassend gevarieerd visitekaartje te worden voor een industrie die nog aan het herstellen is van een ongekend moeilijke periode. Door de sluiting van theaters zouden de meeste kandidaten al veel eerder in première zijn gegaan, dus het is vooralsnog de vraag hoe musicalmakers die op dit moment nieuw werk aan het maken zich staande gaan houden in het Broadway van de toekomst. Maar de nabije toekomst lijkt komende maandag een klein beetje hoopvoller.

Foto: A Strange Loop,  Marc J. Franklin