Donderdag begint het Delft Fringe Festival, dat deze editie vanwege corona volledig online te beleven is. Het programma biedt anderhalve week lang dagelijks uiteenlopende voorstellingen van circa een half uur, opgenomen vanuit de Sigarenfabriek in de binnenstad van Delft. Theaterkrant bekeek alvast drie voorstellingen waarin aanstormend talent zich verhoudt tot de doorgeslagen prestatiesamenleving. Bregt van Deursen en Ilse Dorine vallen op met hun verstilde ode aan de nummers 2 in onze maatschappij.

In Zweeftijd presenteren spelers Judith Borges en Rick Snelderwaard van Tgallesvalt het leven in de hedendaagse prestatiemaatschappij als een achtbaan. Hun wereldbeeld is weinig optimistisch: in het openingslied bezingen ze hoe dagelijkse beslommeringen worden afgewisseld met nachtelijke twijfels: ‘Ben ik wel perfect geweest?’, ‘Heb ik alles kunnen doen?’ en ‘Het lijkt alsof iedereen een leuker leven heeft dan ik.’

Het is jammer dan Borges en Snelderwaard geen spannend licht op de toch al niet bijster originele thematiek werpen. In een rijgdraad aan korte sketches en liedjes tonen ze hoe de mens haast ten onder gaat aan eigen en andermans verwachtingen. Dat beeld wordt geproblematiseerd noch genuanceerd.

Een choreografie waarin ze één-op-één een achtbaanritje verbeelden, is exemplarisch voor de letterlijkheid waarmee ze hun thematiek aanvliegen. De metafoor krijgt volop ruimte, maar blijft hangen in algemeenheden. Ook de meer persoonlijke invalshoeken krijgen weinig betekenis en zijn per saldo een herhaling van zetten: bijvoorbeeld als ze vertellen wat ze met deze voorstelling wilden bereiken, en daarin de lat voor zichzelf en elkaar hoger en hoger leggen. Zo vertellen Borges en Snelderwaard een aantal keer hetzelfde verhaal via andere aanvliegroutes.

Pas in de slotsequentie vliegt Zweeftijd (eindelijk) enigszins uit de bocht: in een absurd, poëtisch en meerduidig toekomstbeeld laten Borges en Snelderwaard zien hoe groot hun fantasie eigenlijk is. Je zou willen dat de rit daar pas begonnen was.

Prestatiedruk en (zelf)opgelegde normen staan ook centraal in de voorstelling van theatercollectief De Gestampte Meisjes. Zij presenteren in een twintig minuten durende video nieuw materiaal voor hun voorstelling Lext Nevel.

Esmée van Liere, Thenera van der Pluijm en Ymke van Hoof brengen een montage aan brutale, vrolijke en overmoedige scènes. Ze imponeren vooral in de uiteenlopende vormen waarin ze deze korte show gieten: van verstilde danssolo’s tot vechtscènes en teksttoneel. Inhoudelijk blijft ook deze voorstelling door de uitwaaierende benadering te veel aan de voorspelbare kant.

De Gestampte Meisjes parodiëren erop los, met wisselend resultaat: van een uiterst zwakke satire op lege YouTube-vlogs tot een opzwepende sneer aan mindfulness Bikram Yoga-publiek (‘nama-fucking-sté’). Deze korte preview maakt vooral nieuwsgierig naar wat er achter het schild van hun satire ligt.

Met hun solo Over winnen slagen regisseur Bregt van Deursen en actrice Ilse Dorine er wel in om een boeiend licht te werpen op het leven in een vooral op prestaties georiënteerde maatschappij. Over winnen is een ode aan Buzz Aldrin, de tweede man op de maan, en in het verlengde daarvan aan alle mensen die niet voor het goud of de voorpagina’s kiezen: van secretaresses tot de mensen die na sluitingstijd de winkelcentra dweilen of secties verrichten op overledenen. De anonieme ‘radartjes’, niet omdat ze dat moeten zijn, maar omdat ze dat willen zijn.

Van Deursen en Dorine studeerden vorig jaar met deze korte voorstelling af aan respectievelijk de docentenopleiding en de acteursopleiding van ArtEZ. Vanuit verschillende invalshoeken bouwt de monoloog langzaam toe naar een ode aan de nummer twee. Ilse Dorine maakt daarbij indruk met sober en beheerst spel. Met Over winnen trappen ze niet in de valkuil van al te voor de hand liggende kritiek op de prestatiesamenleving, in plaats daarvan presenteren ze de ‘magnificent desolation’ die de nummers 2 van onze maatschappij prefereren, als lovenswaardig alternatief. De nummer 2 is immers per definitie de voorwaarde voor de nummer 1, en ze verdienen daarom van harte het voetstuk waar ze zo ontzettend hard niet op zitten te wachten.

Delft Fringe Festival, 27 mei t/m 6 juni, online. Foto: Over winnen van Bregt van Deursen en Ilse Dorine