Holistic Strata Screen van de Japanse choreograaf Hiroaki Umeda presenteert de wereld als een eindeloze storm aan pixels – waaruit hij vanuit leegte en stilstand een enorme bak aan dynamiek, ritme en leven destilleert. In nog geen vijf minuten toont de film een pulserende danssequentie die even snel ook weer is verdwenen als dat hij uit het ruisend zwart ontsproten is – ongrijpbaar, want: pixels.

Dat pixelperspectief is kenmerkend voor de huidige staat van de theatersector, die zich al sinds half maart in de fysieke ruimte gedeisd moet houden, maar in digitale omgevingen aanweziger is dan ooit. Umeda’s voorstelling Haptic Installation ging dan ook niet door – gisterenavond opende Rainer Hofmann vanuit een lege Stadsschouwburg Utrecht op Zoom de afgelaste editie van SPRING 2020: een openingsspeech van een festival dat niet doorgaat.

De voorstellingen die eigenlijk op SPRING zouden staan, worden zoveel mogelijk verplaatst naar SPRING in Autumn of SPRING 2021, maar om toch niet helemaal van de radar te verdwijnen presenteert het festival de komende tien dagen SPRING on Screen: uitdrukkelijk géén verzameling registraties van theatervoorstellingen, maar een bescheiden programma van werk dat speciaal voor scherm gemaakt is, van artiesten die eigenlijk op het festival hadden gestaan.

Zo toont Christiane Jatahy, wier voorstelling The Lingering Now gisteren eigenlijk het festival zou openen, een documentaire die onderdeel was van haar installatie-performance The Walking Forest (vier jaar geleden te zien tijdens het Holland Festival in Amsterdam). En Lotte van den Berg gaat in de online voorstelling Digital Silence, in april ontwikkeld tijdens de corona-lockdown, samen met een groep deelnemers op zoek naar een hybride ruimte, die zowel virtueel als fysiek is.

Daarnaast doet SPRING wat het al jaren zo goed doet: inbreken op de publieke ruimte, waar de laatste weken weer zichtbaar meer beweging in is gekomen. Onder de noemer Bericht vanuit quarantaine hangen door heel Utrecht grote affiches met daarop tekst of beeld van kunstenaars die aan deze editie van SPRING verbonden zijn. Julian Hetzel vraagt voorbijgangers of ze hun droom willen delen via een telefoonnummer. (Ik bel helaas buiten kantooruren, ik mag mijn droom achterlaten op een voicemail.) Philippe Quesne toont een afbeelding van een theatertribune, zonder toeschouwers maar in plaats daarvan vol met reddingsbootjes. Milo Rau schrijft: ‘If you are not relevant for the system, perhaps the system is not relevant for you.’

Hofmann citeerde in zijn openingsspeech dat statement van Rau. Hij moedigde aan om deze tijd te gebruiken voor reflectie, in plaats ons overhaast tot ‘het nieuwe normaal’ te verhouden. ‘De huidige situatie is niet het nieuwe normaal. Ik wil me geen wereld met anderhalve meter afstand voorstellen. Ik wil geloven in samenkomen, elkaar ontmoeten in de theaters, geraakt worden door wat we zien, samen in een gedeeld moment.’ En daarmee verklaarde hij deze editie van SPRING officieel niet geopend.

Beeld: Herman van Bostelen met daarin een still uit Holistic Strata Screen van Hiroaki Umeda

SPRING on Screen biedt tot en met 23 mei dagelijks nieuwe content.