‘Dit is geen corona-project. Dit is de toekomst’, zei regisseur Guy Weizman vorige week in NRC over de virtuele première van Before/After in het NITE Hotel. ‘It’s not the right platform for showing this piece, it’s the only platform’, zei choreograaf Roni Haver gisterenavond in het inleidende gesprek in de virtuele hotellobby.

Of dit de toekomst is, of moet zijn, betwijfel ik, maar dat de context van het digitale hotel een bijzondere dimensie aan de vertoning van de registratie van Before/After gaf, staat buiten kijf. De première stond aanvankelijk gepland op 14 maart, twee dagen na de theatersluiting. Op 13 maart werd de voorstelling alsnog gespeeld, zonder publiek, maar mét camera’s.

Met NITE NIGHTS – het vierdaagse online festival van het samenwerkingsverband van het Noord Nederlands Toneel, Club Guy & Roni, Slagwerk Den Haag en Asko|Schönberg, met daarin de wereldpremière (letterlijk: de hele wereld kon meekijken) van hun enscenering van Before/After – laat Weizman opnieuw verschillende kunstdisciplines met elkaar in dialoog gaan. Het NITE Hotel is een virtuele cross-over van theater, dans, muziek, beeldende kunst en video-installatie.

Het hotel opent om half acht, een uur voor aanvang van de hoofdvoorstelling, haar deuren. Links is een bar, waar je aan verschillende gesprekken deel kan nemen en na afloop met elkaar wat kan drinken (NITE bier bijvoorbeeld, als je dat op tijd besteld had tenminste). Rechtdoor de theaterzaal: die opent, zoals het een goede theaterzaal betaamt, pas om kwart over acht. Sla je rechtsaf, dan kun je kiezen uit 22 verschillende hotelkamers waarin korte performances en installaties te zien zijn.

In elke kamer bevindt zich een verzameling aan digitale ‘objecten’. Teksten, audio-berichten, foto’s en video’s zweven door de lucht. Als bezoeker wandel (scroll) je door die kamers heen en klik je op wat je wil zien of horen. In sommige kamers is de performer bovendien live in de ruimte ‘aanwezig’ – door middel van een livestream. Zo reflecteren aan NITE verbonden theatermakers en kunstenaars op de actualiteit van corona en isolatie.

In de kamer van Sarah Janneh horen we een poëtische bespiegeling over oneindig wachten op de post, en hoe ze voorts overvallen wordt door het wegvallen van ritme en structuur. Joost Bolt bracht door middel van stopmotion het immer rondslingerende plastic kinderspeelgoed in zijn huis tot leven en Olaf Ait Tami nam korte audioboodschappen in isolatie op. Je verlaat de kamers – eventueel nadat je een donatie hebt achtergelaten – wanneer je wilt.

De verschillende micro-performances zijn associatief gestructureerd en hebben in hun uiteenlopende vormen één expliciete gemeenschappelijke deler: ze bevinden zich allemaal in dat virtuele hotel. Wat dat betreft kun je ze in gezamenlijkheid lezen als een, weliswaar zeer rigoureuze, hertaling van Roland Schimmelpfennigs toneeltekst Vorher/Nachher, die vanuit een soortgelijke eenheid van plaats – ook een hotel – handelt over relatief kleine verschuivingen met grote impact.

Kwart over acht verzamelen we ons in de theaterzaal voor de inleiding, gehost door een aanstekelijk opgewonden Guy Weizman, live gestreamd vanuit een gestripte theaterzaal. Via Zoom zie je het publiek binnendruppelen, praat je nog even snel bij met wat bekenden, het is allemaal net echt. Behalve dan dat de performers ditmaal óók in de zaal zitten, en naar zichzelf kijken.

Van Before/After is overigens een uitstekende registratie gemaakt: technisch kwalitatief en met artistiek doordacht camerawerk. In close-ups word je als toeschouwer in de woonkamer rechtstreeks aangesproken en kijken de performers je soms ineens diep in de ogen; op andere momenten worden met totaalshots vanuit inventieve perspectieven de prachtige groepschoreografieën van Haver op spannende wijze in beeld gebracht. De vervreemdende verdubbeling van video en video-op-video draagt bij aan de hallucinante ervaring van deze collagevoorstelling, waarin werkelijkheden voortdurend met elkaar aan de haal gaan.

Na afloop volgt een kort maar vrolijk nagesprek, waarin Weizman nietsvermoedende toeschouwers unmute en een eerste reactie ontlokt. Dan neemt de dj plaats achter zijn booth, het is immers première. Terwijl hij plaatjes draait zien we achter hem het publiek dansen. Er is champagne en er zijn bitterballen, maar je kan er, zoals doorgaans op premières, steeds nét niet bij.

Beeld: Herman van Bostelen met daarin een scènefoto van Before/After door Andreas Etter

Gezien: NITE NIGHTS met Before/After op 30 april in het NITE Hotel. Het virtuele (gratis) theaterfestival van NITE is tot en met zaterdag 2 mei online te beleven. Lees ook: regisseur Guy Weizman en componist Luke Deane over de afgelasting van Before/After en onze tekstbespreking van Before/After.