Acteur Laurens van Lottum liet zijn sleutelbos in een Arnhemse put vallen. Of iemand van de gemeente hem even kan helpen een putdeksel op te tillen? Geen probleem, totdat hij de precieze locatie aan de gemeenteambtenaar onthult: op de Mariënburgstraat, een gewone winkelstraat in het centrum van de stad. Ineens krijgt hij consequent nee op het rekest.
Op de basisschool hoorde hij een verhaal over geheime tunnels die onder de Arnhemse binnenstad zouden lopen, en kerken, kloosters en oude panden met elkaar in verbinding zouden stellen. Serieus onderzoek, sprookjes en mythes lopen op internet vrolijk in elkaar over. Maar één ding valt hem op: nergens wordt gerept over de Mariënburgstraat. Gewapend met opnameapparatuur, gaat Van Lottum zelf op onderzoek uit.
Zo ontmoet hij onder meer de aanvankelijk behulpzame Bep, medewerker bij Het Gelders Archief, die ineens dramatisch naar adem hapt als hij de straatnaam in kwestie noemt. Stamelend over kopjes koffie verlaat ze de ruimte. Na lange tijd komt ze terug: het archief gaat sluiten. Als hij het bijna op wil geven, wordt hij via Facebook benaderd door Rachel, een onbekende vrouw die hem de volgende middag om 2 uur wil ontmoeten. Het blijkt een oud-medewerker van het stadsarchief. ‘Blijven doorlopen, Laurens, blijven doorlopen.’
Gisterenavond ging de eerste aflevering van Ondergronds online, een absurdistisch, thrillerachtig hoorspel (dat zich in de openingsaflevering hardnekkig voordoet als journalistieke onderzoekspodcast) van tgECHO en De Vlieg – geregisseerd door Marc Wortel. De komende week verschijnt er dagelijks een nieuwe aflevering, waarin het mysterieuze onderzoek van deze goedbedoelende protagonist (hij wil alleen maar zijn steutelbos terug) zich verder ontvouwt.
Op de beste momenten van aflevering 1, speelt Ondergronds een vrolijk-verwarrend spel met fictie en documentaire – en weet je niet waar de ene begint en de ander ophoudt. De aanvankelijk behulpzame Bep en de geagiteerde Rachel zijn eigenlijk enorme karikaturen, maar niettemin ontkom je niet aan het besef dat zulke karikaturen echt bestaan. Kortom: het zijn echte tgECHO-personages. Het gezelschap voert in zijn voorstellingen vaker uitvergrote personages op, die ze vervolgens met ingeleefd en integer spel toch diepgang inblazen. Ook De Vlieg toonde zich eerder al bedreven in het ontrafelen van schijnbaar voorspelbare personages.
De eerste aflevering leunt voornamelijk op de expositie. Personage, locatie en context worden in strak gemonteerde audioscènes geïntroduceerd, de anekdote wordt afgetrapt, het drama loopt warm. Ik ben benieuwd waar deze podcast – voorbij vorm en anekdote – de luisteraar heen gaat brengen: welke thematieken er onderzocht worden, op welke manier mijn eigen doen en laten bevraagd worden? Ik weet niet of dat gaat gebeuren, maar de signatuur tgECHO doet een omvangrijker en kritischere agenda vermoeden, die het absurdisme en de banaliteit naar een hoger plan tillen. Gelukkig eindigde het openingsdeel met een onvervalste cliffhanger; vanavond ben ik er weer bij.
Gehoord: Ondergronds (aflevering 1) van tgECHO en De Vlieg (tekst: Leon Brill), 7 juni 2020. Tot en met 14 juni dagelijks een nieuwe aflevering om 20:30 uur via de website van tgECHO en de gebruikelijke podcastkanalen. Beeld: Herman van Bostelen met daarin een publiciteitsbeeld van Petra Bouwens.
