Over 26 voorstellingen was de Nederlandse pers afgelopen jaar unaniem enthousiast. Voor onze recensenten waren ze ‘Keuze van de criticus’ en in andere media kregen ze minstens vier sterren. 38 voorstellingen in 2019 waren omstreden, met zowel een of twee sterren als vier of vijf. Hierbij de Jubel- en Omstredentop 2019.

Meest bejubeld in 2019 (in alfabetische volgorde)

  1. (…..) (12+) door Theater Artemis 
    ‘Vooral Zevenhuijzen is geweldig in haar passiviteit. Als een rots staat ze op haar plateauzolen, met een onhandige pluk haar over haar bril en een rug als een vraagteken.’
  2. 1991 door ’t Barre Land 
    ‘Heel knap weet Van den Berg het moment in te bouwen dat het hele idee van zuivere lucht omslaat in het negatieve: het streven naar vaderlands zuiver licht is niets anders dan het begin maken van etnische zuiveringsacties.’
  3. Back to Oz (8+) door Het Filiaal theatermakers, Slagwerk Den Haag, K.O.Brass
    ‘feestelijk, hartverwarmend familietheater dat duidelijk door iedereen met bakken liefde is gemaakt’
  4. Best of Balanchine III door Het Nationale Ballet 
    ‘Maia Makhateli mag wel de koningin van dat hof worden genoemd, met haar muzikale en technische virtuositeit.’
  5. Cathedral door Scapino Ballet Rotterdam en Sinfonia Rotterdam
    ‘De bewegingen hebben de elegantie van klassiek ballet, het schokkerige van robots en het dwarse van ongelukken.’
  6. Citizen K. door Het Nationale Theater en Trouble Man 
    ‘De voorstelling gaat dieper, kruipt meer onder de huid. En doet vooral een groot beroep op onze empathie. Luister eerst, oordeel later.’
  7. Don Caravaggio door Frascati Producties en Charli Chung 
    ‘Het script van Bart van den Donker speelt op verbluffende wijze met de beproefde regels van de Italiaanse en Franse komedie.’
  8. Eindspel door Erik Whien, Theater Rotterdam 
    ‘Het is razend knap hoe Van ’t Hof zo vorm geeft aan een personage dat aan de ene kant zegt dat hij “nooit een moment van geluk heeft gekend” en er aan de andere kant toch voor kiest om bij Hamm te blijven.’
  9. Game Over (14+) door Toneelgroep Oostpool en Theater Sonnevanck 
    ‘Wat Game Over zo sterk maakt, is dat vragen en problemen niet opgelost worden, maar de voorstelling bovenal een liefdevol pleidooi is om ja te zeggen. Niet eens zozeer tegen het leven, maar ook tegen alle shit die daar ook bij komt kijken.’
  10. Hanna van Hendrik door Stichting Hanna van Hendrik in samenwerking met Schouwburg Hengelo 
    ‘De kracht van Hanna van Hendrik schuilt in de indrukwekkende weergave van het gevecht dat Hanna moet leveren.’
  11. Immens door Theater Utrecht 
    ‘In een schitterend vertolkte discussie met zichzelf zie je in de eerste plaats de innerlijke strijd van een mens die zich vrij wil maken van alle illusies.’
  12. Kunst door Tarik Moree en Tim Olivier Somer 
    ‘Voorbij alle pret is het mooi om te zien voor hoeveel uiteenlopende interpretaties een en hetzelfde werk vatbaar is.’
  13. Kunstkamer door Nederlands Dans Theater 
    ‘Een mooier hommage aan de eigen geschiedenis had het Nederlands Dans Theater zich niet kunnen wensen.’
  14. Lost Tango door Via Berlin in samenwerking met Orkater en Ragazze Quartet 
    ‘Dat Meral Polat zo hartverscheurend mooi en diep doorleefd uit de voeten kan met de tango, is werkelijk een openbaring.’
  15. Merkel door Nineties Producties en Orkater 
    ‘De wanhopige manier waarop de spelers Merkel in een mal proberen te persen waarin ze niet past biedt een gelaagd portret van de politieke verwarring van een jonge linkse generatie.’
  16. Pagliacci/Cavalleria Rusticana door De Nationale Opera 
    ‘Vooral tenor Brandon Jovanovich maakte grote indruk als Canio, de ongelukkige Paljas die door zijn vrouw wordt bedrogen en toch het toneel op moet.’
  17. People, Places & Things door Toneelgroep Oostpool 
    ‘Precies dit conflict en de bijbehorende pijn en onmacht wordt op indrukwekkende wijze voelbaar gemaakt door Hannah Hoekstra, die in een grote variatie van speelstijlen alle Emma’s vertolkt en in een ware tour de force vrijwel constant op het podium staat.’
  18. Requiem door Nationale Opera & Ballet en Het Balletorkest 
    ‘Met het nieuwe Requiem heeft het Nationale Ballet een sterk programma staan met een enorme rijkdom aan ideeën in de dans en de muziek.’
  19. Rijsen & Rooxman, DeDikkeMuiz & Sjors door Mugmetdegoudentand en Adelheid+Zina
    ‘De acteurs slagen erin om je in korte tijd van je geloof in zorgeloze liefde af te helpen, om je vervolgens toch weer met een sprankje hoop naar huis te sturen.’
  20. Soir historique door Nederlands Dans Theater
    ‘Gabriela Carizzo creëerde een bloedstollende crime scene met ‘The missing door’, ‘Situation’ (1970) van Hans van Manen is thematisch gezien actueler dan ooit en de indringende wereldpremière van Edward Clug, ‘Aperture’, is de wereld in negatief.’
  21. Speer door Bo Tarenskeen 
    ‘In de afwezigheid van een harde confrontatie of afwijzing resoneert iets anders. De vraag waar bevlogenheid ontspoort.’
  22. The way she dies door Tg Stan en Teatro Nacional D. Maria
    ‘Taalverwarring wordt komische begripsverwarring. Het is een briljante vondst.’
  23. Verte door Sara Kroos 
    ‘Vol dynamiek en voortdurend geestig verhalend banjert ze over het toneel.’
  24. Vincent Rietveld gaat voor de Louis d’Or door De Warme Winkel en Grand Theatre Groningen
    ‘Al met al is het een even verrassende als ontregelende, even spitsvondige als hilarische voorstelling.’
  25. Wendes Kaleidoscoop door Wende en gasten
    ‘Wende horen we ook in een paar schitterende duetten, waaronder het beklemmende Voor alles altijd bang geweest met S10 (Stien den Hollander), dat het absolute hoogtepunt van deze etalage-festival-voorstelling was.’
  26. Zwijnenstal (8+) door Theater Sonnevanck en De Nederlandse Reisopera 
    ‘een allegorisch verhaal dat voor de kinderen nieuw én ontzettend spannend is, dat alle ouders in de zaal zouden moeten kennen, omdat ze allebei te vaak als makke schapen meelopen, ongeacht politieke kleur.’

Omstreden in 2019

  1. Amadeus door Het Nationale Theater, de Theateralliantie en OPERA2DAY 
  2. Am Köningsweg door Deutsches Schauspielhaus Hambur
  3. Breek door Nathalie Baartman 
  4. Christine van Stralen, de musical door De Gemeenschap 
  5. Clybourne Park door Well Made Productions
  6. De Kersentuin door Internationaal Theater Amsterdam 
  7. De koning sterft door Toneelschuur Producties en Olivier Diepenhorst
  8. De nacht, de moeder van de dag door Theatergroep Suburbia
  9. De thuiskomst door Internationaal Theater Amsterdam 
  10. De tolk van Java door Hummelinck Stuurman Theaterbureau 
  11. De toverfluit (7+) door De Toneelmakerij en Silbersee 
  12. De waarheid door MORE Theater Producties 
  13. Dood in Venetië door Internationaal Theater Amsterdam en het Koninklijk Concertgebouworkest 
  14. Er was eens een pretpark! door Theatergroep Suburbia
  15. Freud door Internationaal Theater Amsterdam 
  16. Girls of the Golden West door De Nationale Opera, Rotterdams Philharmonisch Orkest, San Francisco Opera en Dallas Opera
  17. Het duel door Het Nationale Theater en Toneelgroep Oostpool 
  18. Het temmen van de feeks door Toneelschuur Producties 
  19. Hufterproof, part 1 door Frascati Producties en Stephen Liebman 
  20. In wankel evenwicht door Maren E. Bjørseth, ITA-2 en Toneelschuur Producties
  21. Ion door Christos Papadopoulos en Leon & The Wolf
  22. Kinky Boots door De Graaf & Cornelissen Entertainment 
  23. Los Incontados: un tríptico door Mapa Teatro
  24. Mammoet door Stichting Het Pauperparadijs
  25. Met de kennis van nu door Youp van ’t Hek 
  26. Onze straat door Het Nationale Theater en Adelheid+Zina
  27. Opgediept door De Theatertroep 
  28. Pagliacci & Il Tabarro door Opera Spanga
  29. Porgy and Bess door De Nationale Opera en English National Opera
  30. Rebound door BackBone 
  31. Shake Shake Shake door De Dansers
  32. Tannhäuser door De Nationale Opera
  33. Transmute door Sandman 
  34. Vallende man door Internationaal Theater Amsterdam 
  35. Waar was ik? door Najib Amhali 
  36. Wat we normaal niet horen door Laura van Dolron en Het Zuidelijk Toneel
  37. Woestzoeker door Theater Antigone en Theater Artemis
  38. Zin door Arjen Ederveen & Jack Wouterse en Alles voor de Kunsten

Foto: Sara Kroos