Haar dagelijkse training volgt ze nu vanuit haar huiskamer. Ballet, Gaga, een fitness-workout, yoga of een rondje hardlopen, dat wisselt per dag. Gelukkig er een overaanbod aan online lessen voor dansers waar Charlotte Mathiessen uit kan kiezen. Ook Charlie Prince zit thuis, in plaats van dat hij de geplande tour afmaakt en voor de première van zijn eigen voorstelling in SPRING repeteert.

Afgelopen herfst sprak ik beiden voor een artikel over de training van freelance dansers. Hoe richten zij hun training in, en hoe verschilt dat van de dansers met een contract bij grote gezelschappen? Wat in januari nog actueel leek, is ingehaald door de realiteit: inmiddels zitten ze thuis en is van het drukke schema waar ze het destijds over hadden niets over. Hoe houden zij zichzelf in vorm in tijden van corona?

Voor Prince is de thuisisolatie ‘prima te doen’, met een ruim appartement. ‘Ik train meer dan gewoonlijk. Ik heb de tijd en ruimte in mijn hoofd om in mijn lichaam te duiken. Ik produceerde voor het eerst eigen werk als choreograaf, waardoor ik veel bezig was met administratieve zaken en telefoontjes. Nu kan ik eindelijk volledig op mijn lichaam te focussen. Het is fijn dat ik toegang heb tot online lessen van hoge kwaliteit. Ik doe nu bijvoorbeeld een qi gong-cursus (Chinese gezondheidsleer, red.). Ik lees teksten en kijk video’s over hoe deze leer het lichaam ziet als energetisch medium met meridianen. Maar ik volg ook online ballet- en Gaga-lessen. Dat kan via Instagram of Zoom tegen een donatie.’

Mathiessen traint ook meer. ‘Wanneer ik op tour was, trainde ik niet op mijn vrije dagen. Nu train ik elke dag.’ Ze zoekt naar wat werkt en wat niet. In sommige lessen mist ze de energie die je met andere dansers in een studio kunt opbouwen. Yoga is juist fijn om te doen, omdat je daarbij meer op jezelf bent gericht.

Desondanks is het verschil met een les in de studio groot. De interactie via een scherm creëert een heel andere dynamiek en werkproces, vertelt Prince. ‘Je hebt te maken met een aantal nieuwe parameters, zoals het feit dat je alleen bent. Dat verandert het soort informatie dat wordt geproduceerd. Er ontstaat een intimiteit en privacy die we in een studio met andere dansers niet hebben.’

Ook Mathiessen ervaart de verschillen. ‘Dans gaat voor een groot deel over hoe je samen met andere dansers in een ruimte bent. Dat aspect mis je nu totaal. Elkaar aanraken, lichamen voelen, ervaren dat iemand anders ook warm is en zweet… In een online training kun je bepaalde informatie simpelweg niet ontvangen, zoals de visuele informatie over andere lichamen in een ruimte. Onbewust ben je tijdens het dansen bezig met het kopiëren van andermans lichaamstaal. Dat valt nu voor een groot deel weg.’

Ook de Henny Jurriëns Stichting, die danslessen faciliteert voor professionals, is sinds vorige week begonnen met het aanbieden van online lessen via Zoom op basis van een donatie. De HJS voelt de verantwoordelijkheid om juist in deze tijd lessen aan te bieden. Na wikken en wegen is de keus op een livestream-les gevallen, en niet op een vooraf opgenomen les. Programmeur Ineke Drabbe: ‘Veel mensen zitten nu alleen op een kamertje, dus contact met collega’s is dan heel belangrijk. Via een livestream ervaren mensen dat sociale aspect. Daarnaast speelt mee dat de professionele dansers voor wie wij lessen verzorgen, hun eigen lichaam goed kennen. Ze weten hoe ze in training moeten blijven en online is er een overaanbod aan lessen. Wij onderscheiden ons met het sociale netwerk dat ze bij ons tegenkomen.

Daarnaast helpt een livestream om ’s ochtends je bed uit te komen: als je te laat bent, dan mis je de les. Dat resulteert overigens ook in een danseres die nu in de Verenigde Staten zit en speciaal voor de les om vier uur ’s ochtends haar bed uitkomt, zodat ze ondanks het tijdverschil toch mee kan doen. We merken dat ook dansers uit Spanje en Italië meedoen, die zijn enorm dankbaar voor deze mogelijkheid.’

Drabbe ziet ook dat de online lessen heel anders werken. ‘De feedback is veel minder natuurlijk, een docent kan de dansers minder makkelijk corrigeren. Afgelopen week gaf een docent een opdracht waar de dansers zelfstandig aan werkten, zodat hij via Zoom bij iedereen kon kijken en feedback kon geven. Maar dat is wel veel minder direct. Het draait nu meer om het stimuleren van zelfstudie en motivatie.’

Hoelang de online lessen nog gegeven worden, ligt open. Vast staat dat het dans als medium in ieder geval tijdelijk enorm verandert. Nu wordt het online medium de dans zelf, reflecteert Prince. ‘Iedereen filmt zichzelf en zet dat online. Is dat de richting die wij op willen met elkaar? We missen de lichamen nu. Ik geloof dat de energie van een lichaam dat ook echt aanwezig is in de ruimte heel waardevol is. Ik hoop dat deze online trend de vraag naar live voorstellingen uiteindelijk niet zal verminderen.’

Lees meer over de training van freelancers vóór corona: Yoga, ballet, zwemmen, Gaga, improvisatie in Theatermaker januari 2o20. Foto: Passie in Beeld