De financiële schade door de coronacrisis is enorm, en het einde is nog niet in zicht. Wat zijn de verhalen achter de cijfers? Theaterkrant gaat in gesprek met zzp’ers uit de theatersector. Waar doen ze het van? Hebben ze nog werk en inkomen? En hoe gaan zij om met de onzekerheid die de coronacrisis brengt? Deze keer: Kiki Jaski.

Samen met haar man, pianist en liedschrijver Jan Groenteman, vormt Kiki Jaski (1985) het theatergezelschap Groenteman & Vrouw. Hiermee maken ze voorstellingen voor volwassenen, waarbij ze de grote thema’s niet schuwen. Het echtpaar leidt daarnaast het jeugdtheatergezelschap Theater Jaski, dat in nauwe samenwerking met het Concertgebouw muziekproducties realiseert met topmusici en acteurs als Amsterdam Sinfonietta, rietkwintet Calefax en Rop Verheijen.

Hun meest recente project was Meesters van de tijd, met slagwerkensemble Percossa en zangeres Sofie Habets. Duizenden kinderen, ouders en leerkrachten zongen in het Concertgebouw hartstochtelijk mee met de pakkende liedjes van Jan Groenteman. Jaski is tevens hoofd educatie bij Poldertheater, een gezelschap voor middelbare scholieren in Amsterdam. Ze regisseerde daarnaast Welkom bij mijn zielige jeugd van Aaf Brandt Corstius en speelde in verschillende voorstellingen van Golden Palace.

Anders dan veel collega’s kijkt Jaski met een goed gevoel terug op de eerste lockdown in maart 2020. ‘Het was alsof we in een spannende film zaten: er gebeurt iets enerverends in ons leven! Omdat de situatie toen nog tijdelijk leek, kon ik er erg van genieten. Na jaren hard werken aan veel projecten tegelijkertijd voelde het als een welkome vakantie. Het was heerlijk weer, wij zaten elke dag met een wijntje in de voortuin te kijken hoe onze kinderen nieuwe vriendschappen maakten (en wij met hun ouders). Ik heb veel boeken gelezen en mijn leven eens kritisch bekeken. Zo heb ik keuzes gemaakt om bepaalde verplichtingen te laten vallen en te investeren in nieuwe plannen.’

Financieel zag het er aanvankelijk minder rooskleurig uit: ‘Mijn man had grote projecten liggen voor ná de zomer, maar niet in deze periode en zelf zou ik net veel les gaan geven. We wisten al dat het krap zou worden, maar zonder corona zouden we het net kunnen redden. Om niet in de problemen te komen hebben we onze hypotheek overgesloten met een gunstigere rente en geld bijgeleend om een extra vangnet te hebben. Jan heeft voor een maand Tozo aangevraagd, maar aangezien er her en der toch wat klusjes binnenkwamen zijn we daar snel mee gestopt. De Tozo maakte ons vooral erg zenuwachtig. We vreesden alsnog geld terug te moeten geven.’

Als eerste sneuvelde de voorstelling Meesters van de tijd: ‘We stonden aan het begin van een landelijke tournee. Die werd uitgesteld en nog eens verschoven en is afgelopen maand geannuleerd. We hopen hem volgend seizoen te kunnen uitvoeren. Ik zou zelf spelen in de herneming van Death by Powerpoint bij Golden Palace, maar ook dat werd afgezegd. Wel kreeg ik de gemiste inkomsten volledig vergoed. Poldertheater ontving noodsteun van de gemeente en kon de afgelaste activiteiten eveneens compenseren.’

Bij het Concertgebouw werden enkele reprises afgezegd. ‘Die werden helaas niet vergoed, dat kostte me zo’n 1500 euro. Een script met regie voor het Concertgebouworkest werd omgezet naar een online registratie, maar is volledig vergoed. Voor komende april zou ik voor hen een bewerking maken van Romeo en Julia, maar die wordt een jaar doorgeschoven.’

Ook de solo Welkom bij mijn zielige jeugd van Aaf Brandt Corstius ging niet door. ‘We hadden een prachtige tour voor de boeg, waarvan uiteindelijk maar twee voorstellingen zijn gespeeld. Voor TapasTheater regisseerde ik Nina van Overbruggen in haar solo Afscheid & Tijgerprint. Die is welgeteld één keer doorgegaan, maar deze parel ligt op de plank en kan hopelijk snel worden afgestoft.’

De weggevallen producties hadden ook een positieve kant, zegt Jaski: ‘De laatste jaren ben ik steeds meer gaan schrijven. Omdat ik tijdens de eerste lockdown zo genoot van de opbloeiende vriendschap tussen mijn zoontje van drie en een vriendinnetje van een paar huizen verderop ben ik hun verhalen ’s avonds op gaan schrijven. Omdat toch alles plat lag, heb ik die opgestuurd naar een uitgever. Dat had ik anders nooit gedurfd, maar nu dacht ik: waarom niet? – Tot mijn verrassing bleken ze het te willen uitgeven, dus na de zomer verschijnt mijn eerste kinderboek, Sjakie & Jopie, bij uitgeverij Leopold!’

Er waren meer meevallers: ‘Jan schreef een liedje voor kinderen over corona, dat we samen hebben opgenomen en heel goed werd ontvangen door scholen. Het Concertgebouw heeft enkele van mijn projecten omgezet naar registraties en Thijs Borsten heeft me uitgenodigd voor een aantal mooie muzikale livestream-projecten. Dat levert financieel niet zoveel op, maar het geeft vertrouwen en blijdschap. Je voelt weer even hoe belangrijk en fijn ons werk is. Ik maakte trouwens een enorme klapper doordat ik kon optreden in een lucratieve commercial. Dat heeft me drie maanden inkomen opgeleverd!’

Blijmoedig als ze is, erkent Jaski wel moeite te hebben met de almaar wisselende maatregelen. ‘Geestelijk is het het zwaarst, die voortdurende onzekerheid is erg vermoeiend. Dan is het moeilijk de motivatie vast te houden. Sommige projecten werden continu aangepast, waardoor het oorspronkelijke plan uit beeld dreigde te raken. Zo schreef en regisseerde ik een familievoorstelling voor het Concertgebouworkest. Die stond gepland in de Kleine Zaal, een intieme plek waar je echt contact kunt maken met de kinderen. Vervolgens ging hij vanwege de 1,5 meter-regel naar de Grote Zaal en uiteindelijk werd het een livestream zonder publiek. Heel gek, een stuk voor kinderen, zonder kinderen.

Overwogen ander werk te zoeken heeft ze niet: ‘Om mezelf maak ik me sowieso niet zo’n zorgen, mijn basis met man, kroost, familie en vrienden is goed. Wel heb ik medelijden met de jeugd. Toen we na de eerste lockdown weer even aan de slag konden met Poldertheater merkten we welk een flinke weerslag deze op de scholieren had gehad. Zeker op startende leerlingen in een brugklas. Ze hebben nog geen tijd gehad om een groep te vormen en missen een gevoel van veiligheid.’

‘Persoonlijk vind ik het meest vervelende dat ik mijn ouders en schoonouders op afstand moet houden’, zegt Jaski. ‘En dan de onrust die een snotneus oproept, van jezelf of van een ander!’ Positieve kanten ziet ze ook: ‘Een verplichte pas op de plaats is heel gezond. Ik heb een boek geschreven. We hebben, net als ons zoontje, een dierbare vriendschap gesloten met de ouders van zijn bestie. En ik word gelukkig van het besef hoeveel lieve vrienden, familieleden en collega’s ik om me heen heb.’

De toekomst ziet ze vol vertrouwen tegemoet. ‘Doordat mijn kinderen nu naar school c.q. crèche mogen, kom ik weer een beetje aan mezelf toe. En de projecten blijven komen, zowel op korte als op lange termijn. Zo ben ik recentelijk gevraagd om voor de Cello Biënnale een familievoorstelling te schrijven en te regisseren. Weliswaar pas in 2022, maar dat is wel zo veilig op dit moment. Verder kan ik nu lekker doorplannen vanuit Theater Jaski en Poldertheater, dus mij hoor je niet klagen.’

Inkomen verloren? Ja, circa € 5.000,-
Werk verloren? Ja
Uitkering? TOZO? Nee