De financiële schade door de coronacrisis is nu al enorm, en het einde is nog niet in zicht. Wat de theatersector te wachten staat, is nog ongewis. Wat zijn de verhalen achter de cijfers? Theaterkrant gaat in gesprek met zzp’ers uit de theatersector: waar doen ze het van? Hebben ze nog werk en inkomen? En hoe gaan zij om met de onzekerheid die de coronacrisis brengt? Deze keer: actrice Sytske van der Ster.

Voor Van der Ster kwam de grootste financiële klap twee maanden vóór de coronacrisis. Een ‘precoronasituatie’, noemt ze het zelf. ‘Ik zou in een grote theaterproductie gaan spelen, maar die werd in december geannuleerd. Een half jaar werk viel in één keer weg. Dus ik was al voorgemasseerd voor de coronacrisis, en ging er daardoor ondernemend in.’

Van der Ster is dan ook druk bezig met het uitvoeren van haar eigen creatieve plannen. Ze schrijft mee aan ideeën voor nieuwe producties en maakt momenteel het ‘Anderhalvemeterjournaal’ op YouTube, waarin kinderen van over de hele wereld verslag doen van hun leven tijdens de coronacrisis.

Een deel van haar reguliere werk gaat in aangepaste vorm door. Onder protocol vond een opname plaats voor een SNS-reclame, waarvan ze de vaste stem is. Ze spreekt nog steeds luisterboeken in, die vanwege de coronacrisis veel meer geluisterd worden, en ze geeft nu online acteerlessen op theaterschool De Trap.

Van der Ster weet dat ze inkomsten verliest door de crisis, maar hoeveel is onduidelijk. ‘Ik weet niet hoe mijn draaidagen geweest zouden zijn wanneer niet de hele filmwereld was stilgelegd. Ik weet niet wat voor aanvragen of audities er dan zouden zijn geweest. Alles wordt opgeschoven. Maar als zelfstandige had ik altijd al zekere en onzekere tijden. Daar ben ik aan gewend.’

Als bestuurslid van ACT, de bond voor acteursbelangen, komt Van der Ster op voor de financiële situatie van acteurs. ‘Het is super dat er een financiële regeling is voor zzp’ers vanuit de overheid. Maar daar zitten ook haken en ogen aan. De helft van de zzp’ers die recht hadden op een uitkering vielen bijvoorbeeld buiten de vastgestelde SBI-codes of activiteitenlijst. Wanneer jouw code er dan niet tussenstaat wanneer je de aanvraag doet, schrikt dat af.’

Daarnaast maakt ze zich hard voor een ander probleem: acteren is nog niet aangemerkt als contactberoep door de overheid. Daardoor geldt vooralsnog dat met inachtneming van anderhalve meter afstand en met een beperkt aantal mensen gerepeteerd moet worden. ‘Ik speel mee in de film Zwaar Verliefd 2, maar die opnames zijn uitgesteld. Het is een romantische komedie. Ik heb geen zoenscènes, maar de hoofdrolspelers wel. Hoe pak je dat aan? Stel je het uit, of doe je het helemaal niet?’ Vanuit ACT is ze bezig om acteren te laten registreren als contactberoep. ‘Dat zou bijvoorbeeld kunnen door alle betrokkenen van tevoren te testen op corona, zodat iedereen veilig op het toneel kan staan en geen afstand hoeft te houden.’

Er moet een goed protocol komen voor acteurs volgens Van der Ster. ‘Op dit moment wil iedereen heel graag starten en aan het werk. Dan kunnen er situaties voorkomen waarin aan de acteurs zaken worden gevraagd als: “Zijn jullie er oké mee om te zoenen? Dan kunnen we draaien”. Dat kan niet zo snel en mag niet op die manier.’

Vanuit ACT zou dit voorjaar een workshop plaatsvinden met Ita O’Brien, die acteurs coacht op intieme scènes en er onder meer voor pleit om bij seksscènes van tevoren een choreografie af te spreken, net zoals nu vanzelfsprekend is bij bijvoorbeeld zwaardgevechten. ‘Het coronavirus maakt die materie nu nog urgenter. Acteurs willen heel graag werken en zijn dan soms geneigd om hun eigen veiligheid niet voorop te stellen. Vanuit ACT zeggen wij: doe niets wat niet goed voelt. Maar in financieel onzekere tijden is het lastiger om nee te zeggen tegen bepaalde scènes. Dat maakt het aanmerken van acteren als contactberoep extra belangrijk.’

Werk verloren? Ja, hoeveel onduidelijk.
Worden er opdrachten doorbetaald? Nee.
Uitkering? Nee.

Foto: Ruud Pos