Willem Nijholt leunt voorzichtig op een blauwe wandelstok als hij in de Koninklijke Schouwburg vertelt over zijn jeugd op Java: een blauwe roeispaan redde hem als kind eens het leven, toen hij oog in oog kwam te staan met een giftige witbuikslang. Hij herinnert het zich vooral als een spannend avontuur. Het is 8 oktober 2018 en de première van De Indië Monologen, zijn laatste toneelrol na een imposante carrière in het theater en daarbuiten. Vandaag is hij op 88-jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats Amsterdam. (meer…)
De financiële schade door de coronacrisis is enorm, en het einde is nog niet in zicht. Wat zijn de verhalen achter de cijfers? Theaterkrant gaat in gesprek met zzp’ers uit de theatersector. Waar doen ze het van? Hebben ze nog werk en inkomen? En hoe gaan zij om met de onzekerheid die de coronacrisis brengt? Deze keer: Dennis Willekens.
Dennis Willekens (1984) studeerde aan de Willem Nijholt Academie voor Musical- en Muziektheater. In 2010 voltooide hij zijn opleiding en sindsdien heeft hij een indrukwekkende carrière opgebouwd. Zo toerde hij door Nederland met de muziektheatervoorstelling Koning van Katoren (Theater Terra), speelde de rol van Mr. Braithwaite in Billy Elliot en zong een hoofdrol in De Marathon. In seizoen 2018-2019 was hij te zien in de komische musical Expeditie Eiland en in 2019-2020 in Kinky Boots, waarvoor hij de Musical Award voor Beste Mannelijke Bijrol ontving. De komende maanden speelt hij in ZODIAC de musical in de voormalige Koepelgevangenis in Breda.
‘Toen Rutte op 11 maart 2020 de intelligente lockdown afkondigde, viel het doek voor Kinky Boots’, zegt Willekens. ‘We hadden op 7 maart nog in Apeldoorn gespeeld en totaal niet aan zien komen dat dit onze laatste voorstelling zou zijn. We zouden vanaf 12 maart in Breda spelen en zijn die dag zelfs nog naar de opstapplek van de toerbus gegaan, waar we te horen kregen dat de voorstellingen voorlopig waren afgelast. We waren vol goede moed en hoopten Kinky Boots later nog een aantal keren te mogen spelen, maar dat zat er helaas niet meer in. Doodzonde, want het was een prachtige voorstelling met een boodschap die gedeeld moet worden.’
De annulering was niet alleen een teleurstelling, maar ook een aderlating: ‘Anderhalve maand van de tour met Kinky Boots ging in rook op en en zelfs de korte inhaaltournee die in 2021 gepland stond is niet doorgegaan. Omdat ik was ingehuurd als zzp’er stopte mijn salaris per direct, degenen in loondienst kregen wel doorbetaald tot einde contract. In de zomer van 2020 zou ik spelen in Hello Again bij de Kernploeg, maar die productie werd een jaar uitgesteld. Vanaf september 2020 zou ik gaan repeteren en spelen in de musical Titanic, maar ook die is een jaar verplaatst. Als het mee zit beginnen we daar aankomende september mee. Ik zat dus een jaar zonder “vaste” inkomsten. Weliswaar doe ik naast mijn werk in het theater ook inspreekklussen en voice-overs maar dat is niet genoeg om mijn vaste lasten te dekken.’
Zoals veel lotgenoten zocht ook Willekens naar mogelijkheden om toch actief te blijven. ‘Ik heb met een aantal collega’s geprobeerd een workshoptraject voor volwassenen op te zetten, maar dat is helaas niet van de grond gekomen. Door de plotselinge “vrije tijd” heb ik wel een voorstelling kunnen maken met studenten van een musicalacademie. Ik word daar vaak voor gevraagd, maar meestal heb ik er geen ruimte voor. Nu was die tijd er wel en het was een ontzettend leuk project met een meer dan geslaagd eindresultaat. De voorstelling is geregistreerd op camera, met drie docenten in de zaal. En als cadeautje hebben we de liedjes opgenomen in een professionele studio.’
Al met al zag Willekens zo’n 85% van zijn reguliere inkomen verdampen. ‘De buffer die ik had gespaard voor als ik eens zonder werk zou zitten en als overbrugging van periodes tussen twee projecten in, ging er redelijk snel doorheen. En mijn vrouw werkt ook in de cultuursector, dus we zaten samen in hetzelfde schuitje.’ Zijn aanvraag voor ondersteuning vanuit Tozo I werd afgewezen: ‘Alleen mijn vrouw bleek daar recht op te hebben, waarom precies weet ik niet. Het is weinig geld voor een gezin met een kind. Ik heb echt respect voor mensen die in de bijstand zitten of van een uitkering moeten leven. Voor Tozo II kwamen we beiden niet in aanmerking.’
Drastisch bezuinigen bleek desondanks niet nodig, verklaart Willekens. ‘De maandelijkse verplichtingen kon ik financieren door in te teren op mijn buffer en door zoveel mogelijk inspreekwerk aan te nemen. Dat heeft door de crisis ook een behoorlijke dip gehad, maar trok gelukkig redelijk snel weer aan. Bovendien ben ik beter gaan opletten waar ik mijn geld aan uitgeef, simpelweg door er meer gefocust mee om te gaan.’
Het tamelijk zwabberende beleid qua openstelling van de theaters voor almaar wisselende aantallen publiek maakte voor zijn dagelijkse praktijk weinig uit. ‘Ik speel voornamelijk in musicals en dat zijn groots opgezette producties, die sowieso niet doorgaan met 30 man. Dat is absoluut niet rendabel. Daarbij was al vrij snel duidelijk dat de projecten waarvoor ik geboekt was gecanceld of verplaatst zouden worden.’
Willekens ziet wel een ander knelpunt: ‘Producenten kunnen niks met dat ge-jojo. Zij kunnen pas knopen doorhakken als er duidelijkheid is, maar die was er het afgelopen jaar nooit. Dat vond ik het allerzwaarst, want het maakt het voor ons niet makkelijker maar juist moeilijker. Kan ik een project aannemen? Gaat het wel door? Wedden op twee paarden had evenmin zin, omdat je nooit wist of producties wel doorgang zouden vinden en of de overheid überhaupt zou toelaten dat er weer gespeeld kon worden.’
Inmiddels heeft hij geleerd om te gaan met de voortdurende onzekerheid: ‘In eerste instantie leek het me handig zoveel mogelijk audities te doen, vanuit de gedachte dat er van al die mogelijke plekken tenminste één zou overblijven die door kon gaan. Maar zo werkt het helaas niet. Je committeert je aan een voorstelling en tekent een contract, dat kun je niet bij meerdere opdrachtgevers tegelijk doen. Dus je moet afwachten of een productie doorgaat of niet en kunt pas daarna weer verder zoeken. Die onzekerheid is killing maar het is wat het is.’
Na ruim een jaar lockdown heeft Willekens vooral moeite met de sociale impact: ‘Het vervelendst is dat je geen contact met je naasten mag hebben. Als ik mijn ouders bezoek ga ik alleen met mijn dochtertje, mijn vrouw blijft thuis. En we knuffelen niet. Dat mis ik enorm: samenzijn met de hele familie, ook mijn broer en zusje en hun kinderen.’ Dat betekent overigens niet dat hij de maatregelen veroordeelt, benadrukt hij: ‘Het positieve is dat we corona ermee indammen! Ik kan echt boos worden op mensen die de regels aan hun laars lappen. Je wilt zelf niet ziek worden en al helemaal niet iemand anders ziek maken.’
De toekomst ziet hij met vertrouwen tegemoet: ‘Ik heb steeds meer zin om weer aan de slag te gaan. We hebben in februari al gerepeteerd voor ZODIAC de musical, met regelmatige coronatests en hebben op 19 april de draad weer opgepakt. Met een beetje geluk staan we in juni op het toneel in de koepelgevangenis in Breda. Daar kijk ik enorm naar uit. Er is licht aan het einde van de tunnel, we hebben het einde bijna bereikt. Nog even volhouden, we kunnen dit!’
Inkomen verloren? Ja, € 50.000 bruto
Werk verloren? Ja, Kinky Boots, Hello Again, Titanic
Uitkering? Nee (mijn vrouw kreeg Tozo I)
Foto: Karen Scheffers