In de afgelopen maanden hebben theaters laten zien dat ze goed kunnen omgaan met de veiligheidsregels. Maar nu is het tijd voor de volgende stap. Hoe maken we theaterbezoek niet alleen veilig, maar ook weer bijzonder? In een korte serie gaat theaterbelevingsexpert Terry Brochard op zoek naar voorbeelden van theaters en makers die deze bizarre tijd zien als een kans om iets nieuws te proberen. Deze keer: Tracks in Theater Rotterdam. 

Theater Rotterdam presenteert dit jaar zogenaamde ‘tracks’, series korte presentaties door het hele gebouw. Iedere kunstenaar kan de track anders invullen. De ene maker maakt gebruik van het carrousel-principe waarbij om het half uur een nieuwe groep aan de track begint, de andere maker geeft alle bezoekers hetzelfde begin en einde. Dit maakt iedere Track anders, zowel inhoudelijk als qua vorm. Volgens mij is dit een interessante vorm waar ieder theater eens goed over na zou kunnen denken, ook na corona-tijden.

Twee weken voordat Alida Dors aantrad als artistiek leider werd de eerste lockdown aangekondigd, vertelt ze me na afloop van mijn bezoek. ‘We vroegen ons al snel af: wat kunnen we nog wél doen, op basis van de zalen die we hebben en de makers en talenten in deze bruisende stad? En ik dacht: hoe gaaf zou het zijn als je nu het pand mag omarmen en onszelf en het publiek mag trakteren op een totale onderdompeling, een theatrale vertelling, een theatrale route.’

Mijn bezoek
Mijn track vindt plaats op woensdag 28 oktober 2020 en de voorstelling is Swan Lake van Club Guy & Roni, Slagwerk Den Haag en Tomoko Mukaiyama.

Mijn bezoek begint met het kopen van het kaartje. Een van de eerste dingen die ik zie op de homepage van het theater is ‘Veelgestelde vragen’, hiermee krijg ik gelijk mijn vragen over een veilig theaterbezoek beantwoord. Het zorgt ervoor dat ik gerustgesteld een voorstelling kan uitzoeken. Een paar dagen voor de voorstelling krijg ik nog een mail, waarin de logistieke opzet en de regels nogmaals worden herhaald. Daarnaast word ik alvast in de sfeer gebracht door de trailer en een podcast over de voorstelling.

Bij aankomst ben ik verrast door het gebouw zelf. Het hele theater is ingepakt in houten schotten, die in alle kleuren geschilderd zijn. Dors: ‘Zo willen we letterlijk een nieuw, leeg canvas bieden aan makers.’ Even later kom ik erachter dat de kunstenaar net klaar is, want er zit ondertussen ook verf op mezelf. Eerst even balen, maar uiteindelijk bijzonder; ik voel me onderdeel van het kunstwerk.

Daar sta je dan met wat medebezoekers, te wachten tot je naar binnen mag. Hier zou, als de regels het weer toelaten, een klein buitenbarretje met koffie een fijne toevoeging zijn. Bij binnenkomst is er namelijk geen ‘voorzit’. Klachtencontrole, handpompje en draadloze koptelefoons uitdelen en de introductie begint. We lopen onder begeleiding door het gebouw, waar we verschillende scènes tegen zullen komen. Dit theaterbezoek is vanaf aankomst al gelijk anders dan normaal. Ik heb er gelijk helemaal zin in.

De voorstelling bestaat uit verschillende scènes die in verschillende ruimtes plaatsvinden. Iedere scène heeft een andere opstelling waar iedere keer goed rekening wordt gehouden met de anderhalvemeterregels. Alle bezoekers dragen ook de hele tijd een mondkapje. Geen moment voelen andere bezoekers te dichtbij.

Aan het einde van iedere scène worden we naar de volgende ruimte begeleid. Van de foyer een trap op, naar de erker, via de grote zaal door de backstage weer naar beneden en eindigend in de kleine zaal. Het lopen door het pand is een hele leuke manier van naar theater gaan. Dit is bijna immersive theater. Alle audio gaat over de koptelefoon, zodat je andere groepen die in het pand rondlopen niet stoort en je tussen de scènes door ook een beetje de sfeer van de voorstelling vasthoudt. De begeleiders van de groepen zijn helaas niet in stijl van de voorstelling en halen mij daardoor juist uit de sfeer.

In deze specifieke track zien alle bezoekers maar één van meerdere verhaallijnen. Je ziet dus niet alles. Dit maakt mij nieuwsgierig naar meer, maar tegelijk heb ik ook het idee dat ik dus maar een halve voorstelling volg. Het verhaal werd daardoor ook niet duidelijk. Als bezoeker moet je een keuze maken die invloed heeft op de laatste scène. Een tof idee om interactie met het publiek op te zoeken, maar omdat ik een duidelijk verhaal miste, voelde ik geen belang bij de keuze die ik moest maken.

Het einde is wel even wennen. Via de zijdeur sta je ineens op straat. Dit doet mij heel erg denken aan naar theater gaan op Broadway of West-end. Geen nazit, gelijk weg.

Kansen
Dit theaterbezoek inspireerde mij op meerdere manieren. Aan de ene kant zie ik hier een hele slimme manier om meer dan 30 bezoekers in je gebouw te krijgen. Door het carrouselprincipe zijn er wel 6×25=150 bezoekers die de voorstelling op één avond kunnen zien. Tegelijkertijd wijkt deze vorm van theater zodanig veel af van hoe ik vóór corona naar theater ging, dat ik het niet kan vergelijken. Het voelt het niet als een light versie en ook niet alsof ik inlever op de ervaring – dit is juist een hele andere ervaring.

Ik zie kansen om bestaande gezelschappen uit te dagen met het format van een theaterbezoek te spelen en tegelijkertijd biedt dit jonge en kleine makers de kans om samen soortgelijke tracks op te zetten.

Na afloop zegt Dors: ‘Juist in deze tijd kan je laten zien wat de kracht en meerwaarde van theater is. Theater is goed voor onze geestelijke gezondheid, mensen kunnen even escapen, verbeelding krijgen, troost vinden, misschien weer even in de aanwezigheid zijn van anderen, ook al is dan op anderhalve meter. We zijn sociale wezens en hebben elkaars nabijheid en energie nodig.’

‘Het is een spannende tijd, waarbij de reflex kan zijn om in een groef te schieten of om op de rem te trappen. Maar ik denk dat het aan ons is om te blijven zoeken wat we kunnen betekenen voor onze samenleving. Hoe klein of innovatief dan ook. We hebben elkaar nodig’.

Ken je een inspirerend initiatief dat met iedereen gedeeld moet worden? Laat weten via terry@theateradvies.nl

Terry Brochard is ontwerper/creative facilitator bij Theateradvies. Het adviesbureau maakt deze serie op Theaterkrant mogelijk.