Theaterkrant maakt de komende weken een (virtuele!) wereldtour en kijkt hoe locale theatersectoren omgaan met de coronacrisis. De situatie in Rusland wijkt ten principale niet af van de situatie in ons land.

Ook in Rusland is het theater op slot gegaan en breekt de theatersector zich het hoofd over en is hij in afwachting van de datum en de voorwaarden waaronder de deuren weer mogen worden geopend. En ook in Rusland is daarbij een markant verschil tussen grote en kleine theaters, waarbij zij opgemerkt dat de Russische theaters huis en groep ineen zijn.

Volgens Tamara Arapova, hoofd Internationale projecten van het Gouden Masker Festival in Moskou, komen de problemen waarvoor de leiders van de grote theaters in de hoofdstad zich gesteld zien overeen met die van de grote en kleine theaters in de regio. Voor allen is de financiële situatie de grootste zorg.

De budgetten van de door de staat ondersteunde theaters, of ze gesteund worden door de federale overheid of door de regionale cultuurdepartementen, bestaan uit staatssubsidie aangevuld met eigen inkomsten. De verhouding daartussen varieert, maar de succesvolle (regionale) theaters halen ongeveer de helft van hun budget uit eigen inkomsten. De overheidssubsidie wordt besteed aan salarissen en exploitatiekosten. De eigen inkomsten worden aangewend voor aanvullende salarissen voor de staf, nieuwe producties en overige activiteiten.

Toen de theaters eind maart op slot moesten, bleef de overheidssubsidie intact zodat de spelers en de technische staf, kortom iedereen op de loonlijst, zijn basissalaris doorbetaald kreeg, maar zonder eventuele extra’s. Een groot aantal theaters kwam in de problemen doordat ze het geld dat ze al binnen hadden vanuit de kaartverkoop moesten terugbetalen. Dat geld was al besteed aan de producties die gepland stonden voor het eind van het seizoen.

Het is momenteel nog niet duidelijk wanneer de theaters weer open kunnen. Er bestaat ook grote vrees dat een groot deel van het publiek – zelfs het meest loyale deel – daar niet bij zal zijn, om de eenvoudige reden dat mensen te weinig geld zouden hebben om voorstellingen bij te wonen. In elk geval zullen extra marketinginspanningen nodig zijn. Ook gaan veel theatermanagers ervan uit dat de prijzen voor de kaartjes omlaag moeten, met name in Moskou waar de ticketprijzen enorm hoog kunnen oplopen.

Aanvullende subsidies zijn in principe mogelijk; de door de staat ondersteunde theaters wenden zich daartoe tot de voor hen relevante departementen, regionale en gemeentelijk ondersteunde instellingen tot de betreffende regio of stad. Of hun aanvragen worden gehonoreerd hangt uiteindelijk af in hoeverre de verschillende budgetten toereikend zijn om extra steun toe te kennen.

Hoewel officieel nog geen datum is genoemd waarop de theaters weer open mogen, is er sprake van heropening half september, onder restricties zoals die ook elders in Europa gelden. De meeste theaters repeteren hun nieuwe producties momenteel online, in afwachting van officiële toestemming om weer terug te mogen naar hun repetitieruimten.

De situatie voor de theaters die door de staat worden ondersteund is moeilijk, maar zij kunnen in elk geval terugvallen op de doorlopende subsidies en overleven. Theaters die niet door de overheid worden ondersteund, de onafhankelijke theaters, kunnen in veel gevallen de huur voor hun zalen en kantoren niet opbrengen en moeten hun activiteiten staken. Het aantal onafhankelijke theaters in Rusland is klein en er is geen zicht op maatregelen om onafhankelijke theaters te redden. Mogelijkerwijs kunnen zij proberen om een of andere vorm van private subsidie of beurzen binnen te halen.

Net als elders in Europa zullen beperkingen en voorwaarden, de zogenoemde protocollen, voor theaterinstellingen en het publiek op een goed moment worden uitgevaardigd. Hoewel dat voor de grote theaters niet eenvoudig is, moet het in acht nemen van social distancing haalbaar zijn. Wat dat aangaat zitten kleine theaters in een veel lastiger positie.

De theaters zijn zich ervan bewust dat zij de restricties dienen op te volgen en zijn bereid zich daarvoor in te zetten. Iedereen wil weer aan het werk, al blijft de vraag levensgroot of en in hoeverre de nieuwe regels straks op het toneel en onder het publiek kunnen worden geïmplementeerd.

Foto: Golden Mask National Theater Award in Bolshoi Theater, yandex.net