Ex-medewerkers en dansers beschuldigen de Belgische choreografe Anne Teresa de Keersmaeker van grensoverschrijdend gedrag bij haar dansgezelschap Rosas. In gesprekken met de krant De Standaard omschrijven ze haar leiderschap onder meer als toxisch, autoritair, onvoorspelbaar en manipulatief. ‘Ze is een fantastische kunstenares, maar een incompetente manager’, zegt een anonieme medewerker.

De Standaard verzamelde getuigenissen van 21 ex-medewerkers en dansers. Die verwijten de 64-jarige choreografe onder meer een ‘passief-agressieve’, ‘autoritaire’ en ‘onvoorspelbare houding’. Dansers voelden zich tot tranen toe vernederd tijdens repetities. Ook fysieke grenzen zouden niet gerespecteerd zijn. Dansers zeggen dat ze door stress en uitputting vaker met blessures te maken hadden, terwijl ze onder druk werden gezet om toch te blijven optreden. Het toxische werkklimaat had een grote impact op de getuigen. Sommige Rosas-medewerkers verlieten gedesillusioneerd de cultuursector, anderen moesten na hun werk in therapie of vielen langdurig uit door ziekte.

De spanningen bereikten volgens de krant een hoogtepunt tijdens de coronacrisis. De Keersmaeker, die zichzelf niet liet vaccineren en de pandemie zou hebben afgedaan als ‘een complot van de medische industrie’, weigerde met ‘demonstratieve nonchalance’ coronavoorschriften op te volgen en noemde zieke dansers ‘zwak’. Ze aten niet gezond genoeg of kregen kwalen door het vaccin.

De krant citeert ook uit een rapport, waarvoor een externe vertrouwenspersoon in 2022 het gezelschap doorlichtte. Een medewerker noemt de choreografe onder meer ‘de volgende Jan Fabre, met uitzondering van het seksueel grensoverschrijdend gedrag’. Volgens de conclusie is er sprake van ‘onvoldoende psychologische veiligheid op de werkvloer, grensoverschrijdend gedrag door taalgebruik, kwetsende opmerkingen, subtiele pesterijen en silence treatment, een zwijgcultuur, een hoge mentale en/of fysieke prijs om voor Rosas te werken, het gevoel niet gehoord te worden door het senior management en onvrijwillig medeplichtig te worden aan een ongezonde werkdynamiek en -sfeer.’

Omdat hun baan bij Rosas een te hoge tol eiste, zouden sinds 2022 minstens acht gezichtsbepalende dansers zijn vertrokken. Ook verschillende bureau-, productie- en directiemedewerkers stapten op.

De Keersmaeker wil zelf niet reageren op de beschuldigingen. De Standaard plaatste een reactie van de huidige en voormalige voorzitter van de raad van bestuur. Ze erkennen dat het gezelschap ‘uit een bijzonder uitdagende periode komt, waar de wetmatigheden van onze werking fundamenteel op de proef werden gesteld. We begrijpen dat dat niet altijd evident is geweest, en dat mensen zich gekwetst of onvoldoende gerespecteerd hebben gevoeld.’

De bestuursleden schrijven concrete acties uit te voeren met professionele begeleiding, ‘zoals het installeren van gestructureerde overlegmomenten met de dansers en het team, communicatietraining rond het geven en krijgen van feedback, de aanwerving van een externe vertrouwenspersoon, de installatie van een werkgroep welzijn en de begeleiding van de directie door een externe bedrijfspsychologe.’

Foto: John Macdougall AFP/ANP