Cabaretier, zanger, acteur en tekstschrijver Rients Gratama is woensdag op 85-jarige leeftijd overleden. De vertegenwoordiger van de Friese kleinkunst was al langere tijd ziek.
Na een korte kantoorbaan met af en toe een optreden op bruiloften en partijen, begon Rients Gratama (1932, Pingjum) zijn professionele theatercarrière in 1957 bij Tetman de Vries, de leider van het enige professionele theatergezelschap van Friesland in die jaren. Zes jaar later richtte hij samen met twee andere leden een eigen groep op, die Friestalige programma’s bracht als ‘Jo moatte it mar witte’ en ‘Nou ha wy de hichte’. In 1966 speelde hij zijn eerste Friese one-man-show, Moai waar en lange dagen.
Als zodanig werd hij in 1967 ontdekt door Wim Sonneveld, die hem aanspoorde om ook Nederlandstalig cabaret te schrijven. Op 16 september 1967 ging ‘Vingertjes in de pap’ in première. Daarna toerde Gratama in diverse formaties (onder andere twee programma’s met Gerard Cox) door het hele land. Toen hij in een interview vertelde dat in een Nederlands programma meer mogelijk was dan in een Fries kwam hem dat op kritiek uit de Friese Beweging te staan. Gratama bleef zijn Nederlandse voorstellingen echter steeds afwisselen met Friese.
De meeste programma’s schreef hij zelf, maar voor de Nederlandse deed hij soms een beroep op tekstschrijvers als Jan Boerstoel, Friso Wiegersma en Hans Dorrestijn. Zelf leverde hij als tekstschrijver bijdragen aan de theaterprogramma’s van onder meer Jenny Arean, Joke Bruijs en Robert Paul, en aan verschillende radio- en televisieprogramma’s. Hij schreef ook een musical Mata Hari, die zowel in het Fries als in het Nederlands werd gespeeld, en de toneelstukken In eintsje libben en De goudfisk.
Als acteur speelde hij rollen in de films De dream en Nynke, de musicals Fien en Heerlijk duurt het langst en in toneelproducties als De twaalf gezworenen (NNT) en Kening Lear (Tryater).
Rients Gratama was in 1990 de eerste die de Fryske Anjer – het eerbewijs van het Prins Bernhardfonds voor mensen met een grote verdienste voor de Friese cultuur – kreeg uitgereikt. Ook kreeg hij als eerste de cultuurprijs van de gemeente Smallingenland. Dat was in 1997. Sindsdien heet de driejaarlijkse prijs Gratama.
Cabaretier en regisseur Fred Florusse is dinsdag op 85-jarige leeftijd overleden. Dat maakte Het Parool vandaag bekend. Florusse maakte deel uit van Don Quishocking, een van de meest toonaangevende theatergroepen van de jaren ’70. Hij was al enige tijd ziek. (meer…)
De Groningse entertainer en podiumkunstenaar Arno van der Heyden is op 61-jarige leeftijd overleden. Van der Heyden was onder meer cabaretier, zanger, acteur en presentator. Hij maakte twintig jaar lang een dagelijkse talkshow tijdens festival Noorderzon. (meer…)
Cabaretier en liedjesschrijver Jeroen van Merwijk is vandaag in de vroege ochtend in zijn Franse woonplaats Sainte-Juliette overleden. Dat maakte Theaterbureau De Mannen bekend. Van Merwijk schreef zo’n duizend liederen, columns, hoorspelen en televisie- en radiosketches. Hij overleed op 65-jarige leeftijd aan de gevolgen van darmkanker. (meer…)
De laatste keer dat de Friese cabaretier Rients Gratama in volle glorie een grote bak publiek (1400 mensen) bespeelde, was in het Friese Paardencentrum aan de rand van Drachten in 2003. In de regie van Jos Thie en met Joop Wittermans als de nar, speelde Gratama op een enorme zandvlakte King Lear. Bij Tryater en […]
