We moeten het theatergebouw opnieuw veroveren, volgens Mark Timmer, artistiek directeur van Frascati. Theater is tenslotte ‘een plek van vrije verbeelding en niet van strikte verkeersregels’. Vanaf 18 juni opent het theater aan de Nes in Amsterdam weer haar deuren voor publiek. In een serie korte gesprekken blikt Theaterkrant vooruit op mogelijke scenario’s voor het anderhalvemetertheater.

‘Ik had nooit kunnen bevroeden dat het theaterbezoek zelf nu de grootste bedreiging zou zijn’, zegt Mark Timmer aan de telefoon. ‘Ons gebouw is nu ineens geen zegen maar een beperking; ons vastgoed is ons grootste obstakel.’

‘In onze beleidsplannen beschrijven we het theater als de kunstvorm van de toekomst’, licht Timmer toe. ‘Een plek van samenkomst waar we de gemeenschap opnieuw kunnen vormgeven en waar we op zoek gaan naar gedeelde verhalen. Maar ondertussen dreigt theater in deze fase van de crisis alleen over angst, beperkingen en looprichtingen te gaan – en helemaal niet meer over verbeelding en vrijheid.’

Dus de enige optie is volgens hem om alles ‘radicaal om te gooien en het gebouw opnieuw te veroveren.’ Timmer: ‘De vlakkevloer is ooit ontstaan als beweging om de afstand tussen publiek en podium in de schouwburg te slechten. Het komt voort uit de behoefte aan een open, democratische en vrije ruimte die andere relaties onderzoekt en die draait om de intimiteit tussen maker en toeschouwer.’

Precies die waarden dreigen met alle beperkingen onder druk te komen staan, vreest Timmer. ‘Ik wil straks niet vier zalen opengooien met daarin publiek verspreid over de tribune – dat is een soort horrorscenario. Dus we gaan steeds per voorstelling bepalen waar het publiek komt te zitten. Op die manier creëren we voor een kleiner publiek een bijzondere ervaring die niet de beperkingen benadrukt, maar gaat over verbeelding.’

De traditionele publieksopstelling – waarbij het publiek aan de korte zijde van de theaterzaal zit – levert op dit moment het minst op, vertelt Timmer. ‘Dat betekent overigens niet dat we zeggen dat dat niet mag; we kunnen daar een compacte tribune bouwen. Maar we zijn vooral aan het zoeken naar nieuwe publieksopstellingen: wat gebeurt er als je het publiek aan de lange zijde plaatst, verspreid op stoelen in de zaal zet of in een ronde om de speelvloer heen zet? Frascati 1 heeft natuurlijk die balkonnetjes: wat kunnen we daarmee doen? We willen loskomen van de traditionele setup en onze zalen weer zien als een grote, flexibel in te vullen ruimte.’

Dat ‘heroveren’ van het theater geldt voor alle partijen, volgens Timmer. ‘Dat moeten we samen doen: met het publiek, met ons personeel en natuurlijk met de kunstenaars.’

Om de afgenomen publiekscapaciteit deels te compenseren, is bovendien het idee dat een voorstelling twee tot drie keer op een dag kan spelen. ‘En dat zou op alle momenten op de dag kunnen. We hebben nu niet de ruimte daar de organisatie op in te richten. Dus daarin zullen we maximaal flexibel moeten zijn. Ik kan ook zelf met een technicus en een medewerker van de afdeling communicatie zo’n voorstelling in goede banen leiden.’

Volgens Timmer is het bovendien belangrijk dat het niet alleen maar over vorm en setting gaat, maar dat je juist nu de inhoud niet uit het oog verliest. ‘Welke verhalen zijn nu urgent? Wat zijn de onderwerpen die we aansnijden en vooral voor wie? Die vragen zijn relevanter dan ooit. Hoe kunnen we theater maken met en voor een veelheid aan gemeenschappen en publieken’.

Mede daarom richt Frascati vanaf augustus voor vier maanden de kleinste zaal in als radiostudio van waaruit Radio Futura wordt uitgezonden. Samen met Amsterdamse partners onderzoekt het theater in veertig uitzendingen de wereld in verandering en de rol van theater en kunst hierin. ‘Radio Futura slaat hierbij een brug met de stad, het legt onder meer verbinding met het Pop-up Theater van Deyssel in Nieuw West maar ook met internationale partners.’

Frascati opent vanaf 18 juni haar deuren en biedt in ieder geval tot het eind van het jaar een aangepaste programmering, met onder andere hernemingen van Anoek Nuyens, Luit Bakker en La Isla Bonita en premières van Floor Houwink ten Cate en makersduo Florian Myjer en Kim Karssen. Meer (actuele) informatie vind je hier.

(Foto Pronk van Anoek Nuyens: Julian Maiwald)