Platform Aanvang! solliciteert. ‘Onze positie als voorzitter van de Raad voor Cultuur zou de mogelijkheid bieden om praktijk en beleid dichter tot elkaar te brengen.’
Betreft: de vacature voor de functie van Voorzitter van de Raad voor Cultuur
30 augustus 2020
Geachte heer Engee,
Bij dezen solliciteren wij, Platform Aanvang!, graag naar de functie van voorzitter van de Raad voor Cultuur. Door de positie die we momenteel innemen in het kunstenveld, achten we onszelf geschikt voor de functie, wat we middels deze brief verder willen toelichten.
We hebben ons platform afgelopen jaar opgericht vanuit een behoefte aan conversatie en verandering binnen de sector. De podiumkunstensector, waarin wij werkzaam zijn, doet versplinterd aan, en als reactie hierop zijn wij begonnen met het organiseren en faciliteren van gesprekken met theaterwerkers. We hanteren de term ‘theaterwerkers’ bewust, omdat deze term het hele werkveld omvat: niet alleen de makers, maar ook de productieleiders, recensenten, technici en vele anderen. Niet alleen de zichtbare groep bepaalt immers het veld, maar allen die er deel van uit maken.
Deze gesprekken zijn onze belangrijkste methode en dienen als input voor de rest van onze werkzaamheden. Een voorbeeld van deze werkzaamheden is het organiseren van de Solidariteitsavond op 2 maart jongstleden en het lanceren aldaar van de petitie ‘Nederland maakt kunst / Kunst maakt Nederland’. Deze werd in een week tijd meer dan 12.000 keer ondertekend. Ook maken we deel uit van de Creatieve Coalitie. Hierdoor staan we in nauw verband met de belangenorganisaties van andere kunstdisciplines.
Platform Aanvang! bestaat uit een steeds verder groeiende kerngroep, die momenteel dertien theaterwerkers bevat. Wegens onze gevarieerde samenstelling weten wij het veld te vinden, maar weet het veld ons inmiddels ook te vinden. Op deze manier creëren we draagvlak voor onze acties, maar ontvangen wij ook input en ideeën voor eventuele volgende stappen. Door middel van deze horizontale werkwijze willen we een gezonde sector helpen vormgeven.
Tijdens onze gesprekken met de diverse theaterwerkers hebben we een goed beeld gekregen van wat er leeft in de sector. Niet alleen het onderlinge contact lijkt verwaterd, maar ook het contact met de politiek en maatschappij. Het systeem waarbinnen onze makers, huizen, gezelschappen, festivals en theaters bewegen kraakt. Hoewel er momenteel een grote actiebereidheid bij de theaterwerkers is, slaat deze onder andere door versplintering en bureaucratische structuren om in een breed gedragen gevoel van machteloosheid. Hierdoor blijft een groot reservoir aan waardevolle (praktijk-)kennis en ideeën onbenut.
Waar vanuit de sector dus kritische geluiden komen over het systeem, horen we daar vanuit de politiek nog weinig over. Wij zien de Raad voor Cultuur als een orgaan dat niet alleen binnen de lijntjes mag kleuren, maar meer invloed heeft in het vormgeven van de lijnen zelf; u geeft zelf immers in uw sectoradviezen ook aan dat het subsidiestelsel toe is aan verandering. Wij zijn ons er van bewust dat de Raad voor Cultuur reeds geadviseerd wordt door verschillende cultuurwerkers. Toch zien wij kansen voor het verstevigen van die verbinding. Onze positie als voorzitter van de Raad voor Cultuur zou de mogelijkheid bieden om praktijk en beleid dichter tot elkaar te brengen.
Een eerste kans op de verbinding tussen het veld en de politiek dient zich nu aan. In deze al kritieke periode wordt flink gekort op het Fonds Podiumkunsten. Momenteel zien we als direct gevolg van de bezuiniging en de verplaatsing van een deel van het budget naar de BIS dat minder gezelschappen dan voorheen ondersteund kunnen worden, en dat er minder sprake van spreiding is. Jonge makers begeven zich al met moeite op het veld, een aspect dat u al duidelijk heeft gemaakt in uw advies over de BIS-periode 2021-2024. Echter, niet alleen de jonge makers worden nu getroffen; in alle circuits dreigen nu instellingen om te vallen. Wij, Platform Aanvang!, denken graag mee in de functie van voorzitter van de Raad voor Cultuur over hoe het anders kan. Werkt de huidige vorm van ons bestel nog wel voldoende? Hoe bouwen we naar een solide en duurzame situatie toe? Hoe lopen we vooruit, zonder de crises van afgelopen jaren mee te slepen?
In de functie van voorzitter zien we onze rol als volgt voor ons. Allereerst willen we het gevoelde gat tussen het veld en de beleidsmakers dichten door centraal het gesprek te faciliteren tussen (vertegenwoordigers van) alle betrokkenen. In gesprek met hen willen we zoeken naar een systeem waarbij culturele instellingen en makers hun werk kunnen doen zonder de fundamentele onzekerheid die nu in het subsidiesysteem ingebakken zit. Het proces van beleidsvorming, dat zich nu grotendeels achter gesloten deuren afspeelt, willen wij graag inzichtelijk maken voor het veld. Daarnaast kunnen actuele kwesties en thema’s besproken worden en kunnen we vervolgens de input gebruiken om van binnenuit naar een gezondere sector toe te werken.
Wat wij bijvoorbeeld al van plan zijn en kunnen uitbreiden in de functie van voorzitter, is het opstarten van gesprekken rondom (seksueel) overschrijdend gedrag, diversiteit en inclusie met zowel werkenden als studenten die aan het begin van hun carrière staan. Met de in deze gesprekken verworven inzichten kunnen we culturele instellingen en scholen adviseren over het inrichten van een veilige werkstructuur.
Ook zien wij ruimte om ons in de functie meer uit te spreken over kunst- en cultuuronderwijs. Beoefening en waardering van kunst en cultuur in het onderwijs zijn noodzakelijk voor een succesvolle toepassing in de maatschappij daarna. Een gezonde sector heeft een gezonde basis nodig. Waar is de sector van morgen zonder onderwezen publiek en onderwezen cultuurwerkers? We zouden een gebouw bouwen zonder eerst een fundering te leggen. Ook hier ligt voor de Raad voor Cultuur de verantwoordelijkheid om aan het gesprek deel te nemen en advies te geven.
De in deze brief genoemde punten, en thema’s als diversiteit en inclusie, fair pay, klimaat, solidariteit, spreiding en vele anderen zijn allemaal van belang in het huidige gesprek over het kunstenbestel en de toekomst daarvan. Wij, Platform Aanvang!, zijn echter van mening dat het discours en daarmee de sector te sterk door kortetermijndenken wordt bepaald, waar een gezonde sector slechts op de lange termijn gerealiseerd kan worden.
Het feit dat wij als collectief solliciteren op de functie van voorzitter illustreert dan ook onze visie. Wij geloven in een kunstenveld waarin wij, de mensen in het veld, een groter onderdeel van het gesprek over datzelfde veld uitmaken. Een kunstenveld waarin niet de in het verleden uitgetekende grenzen bepalend blijven, maar waar de inhoud het gesprek blijft voeden. Waar het systeem de mens nu lijkt te vormen, zou de mens het systeem moeten vormen.
Wij hopen verder uit te weiden over onze plannen in de vorm van een gesprek. Wij zien graag uw antwoord tegemoet. We zijn bereikbaar op het e-mailadres platformaanvang@gmail.com.
Met vriendelijke groeten,
Platform Aanvang!
Foto: Solidariteitsavond De Aanvang, Tim Hillege
De culturele sector heeft 477 miljoen euro per jaar extra nodig. Dat schrijft de Raad voor Cultuur in een brief aan informateur Tjeenk Willink. De Raad berekende het bedrag op basis van een analyse en doorrekening van adviezen uit de afgelopen kabinetsperiode. ‘Een sterke culturele sector heeft een belangrijke economische en maatschappelijke aanjaagfunctie.’ (meer…)
Bij de beoordeling van subsidieaanvragen voor de Basisinfrastructuur (BIS) 2017-2020 houdt de Raad voor Cultuur meer rekening met het profiel van een instelling. ‘Dat betekent dat bij sommige instellingen het ene criterium zwaarder kan wegen dan het andere criterium’, schrijft de raad in zijn Beoordelingskader Basisinfrastructuur 2017-2020 van 3 november. ‘Juist de diversiteit in de cultuursector vraagt om […]
De Raad voor Cultuur moet ruimte maken voor een jonge kunstenaar of denker. Dit voorstel van Tweede Kamerlid Vera Bergkamp (D66) wordt omarmd door zowel minister van Cultuur Jet Bussemaker als Raadsvoorzitter Joop Daalmeijer. Bergkamp lanceerde haar idee tijdens het debat over de uitgangspuntenbrief van de minister afgelopen woensdagavond, vanuit de noodzaak om ‘met de […]
De Raad voor Cultuur, het adviesorgaan voor de regering en het parlement op cultuurgebied, is per 1 januari 2014 verkleind van negen naar zeven leden. Mirjam de Meijer, Rocky Tuhuteru en Gerard Rooijakkers hebben de raad verlaten. Zij worden gedrieën vervangen door een nieuw raadslid. De Raad voor Cultuur ontvangt in 2014 een kleiner budget […]
‘Slagen in Cultuur’ is de titel die de Raad voor Cultuur heeft gegeven aan zijn advies over de culturele basisinfrastructuur 2013-2013. Er werd voor 375 miljoen euro subsidie aangevraagd, er is voor bijna 310 miljoen euro subsidie verleend. In het advies heeft de Raad een oordeel geveld over 118 aanvragen. 73 Aanvragen kregen een positief […]
Ik klap voor jullie!