Op 3 juli jongstleden was het D-Day in de culturele sector.
Het Fonds Podiumkunsten en de Raad voor Cultuur brachten beide hun advies uit voor de komende vier jaar.
Een feestelijk moment, zou je denken.
Maar dat was het toch niet.
Natuurlijk: instellingen van wie de aanvraag wordt gehonoreerd zijn opgelucht. Maar blij?
Nee, dat is toch bijna niemand. Want op de adviezen die zijn uitgebracht, valt veel aan te merken. Bovendien is pijnlijk duidelijk geworden dat wie nu tot de gelukkigen behoort er straks, bij een volgende adviesronde, weer net zo gemakkelijk uit kan liggen.
Wij zijn een afspiegeling van de podiumkunsten van Nederland. We zijn een bont gezelschap. 59 grote en kleine groepen en festivals; gevestigde namen die velen kennen en jonge makers die nog in een vroege fase van hun ontwikkeling staan; gezelschappen in de Randstad en in de andere regio’s van Nederland. Van Tilburg tot Ede, van Maastricht tot Groningen, van Nijmegen tot Amsterdam. Allemaal mensen met talent en met ambitie. En met een publiek dat hun werk wil volgen.
Gezamenlijk geven we de cultuur van Nederland kleur. Ieder van ons draagt bij aan een veelvormige ontwikkeling, aan verrijking en aan toegankelijkheid voor een breed publiek. We denken niet in ‘doelgroepen’, maar richten ons juist op álle mensen in Nederland. En dus ook op de mensen die tot uw politieke aanhang behoren.
Samen vormen we een keten: de keten van levende podiumkunsten die zich iedere dag ontwikkelt. Die vormen onderzoekt, die thema’s aan de orde stelt, die onbekende verhalen vertelt en die oude verhalen een nieuwe glans geeft. Wij zijn de cultuur van nu en we maken het erfgoed van morgen.
Niet alleen dit alles verbindt de schrijvers van deze brief. Wat we ook delen is dat over onze plannen voor 2025-2028 door Fonds Podiumkunsten positief is geadviseerd, maar dat we toch dreigen te sneuvelen vanwege een tekort aan financiële middelen. De subsidiebureaucratie manoeuvreert ons naar een plek onder wat wij ervaren als een fictieve zaaglijn. Fictief, omdat hij niet over kwaliteit, intenties en ambities gaat maar enkel over een te klein budget.
Op deze manier verwordt de vierjarensystematiek tot een vierjaarlijkse amputatie. Een harde operatie, die zowel culturele als economische schade zal berokkenen. Verspreid over Nederland zullen honderden voorstellingen niet gespeeld worden en honderden banen gaan verloren; talloze cultuurliefhebbers wordt de mogelijkheid ontzegd om avontuurlijke podiumkunsten te zien en overal komen mensen die als leverancier of als dienstverlener betrokken zijn in de kou te staan. Net nu de zware covid-periode eindelijk achter ons ligt, wordt er opnieuw een harde klap aan onze sector uitgedeeld. We hebben keihard gewerkt aan zowel inhoud als organisatie en goed werkgeverschap – maar wat we hebben gedaan dreigt nu toch een desinvestering te worden.
Vier jaar geleden was er ook een FPK-advies. Ook toen dreigden bloeiende instellingen in de podiumkunstensector ondanks positief advies niet gehonoreerd te worden. En ook toen hebben makers zich verzet tegen wat dreigde te gebeuren. Mede dankzij wat er in die tijd in uw Kamer is gezegd en besloten is er toen iets gedaan aan de tekortschietende cultuurbegroting en is het budget gerepareerd.
De argumenten die toen golden, zijn nog steeds relevant. Behoud wat bewezen kwaliteit heeft, maak vernieuwing mogelijk, geef instellingen de tijd en de financiële ruimte om zich te ontwikkelen. Zeker gezien het feit dat het Fonds Podiumkunsten geen frictiekosten vergoedt, getuigt het van een betrouwbare overheid om instellingen waarover positief geadviseerd wordt een jaar de tijd te geven om zich aan te passen aan een nieuwe werkelijkheid en samen met stakeholders te kijken naar nieuwe duurzame exploitatiemogelijkheden.
Er is het voornemen, onder meer bij de Raad voor Cultuur die hierover met de sector in gesprek is, om in 2028 tot een grondige vernieuwing van de huidige cultuursubsidiesystematiek te komen. Maar de 59 instellingen die nú worden getroffen hebben daar niets aan.
Daarom vragen we u om voor de komende kunstenplanperiode incidenteel 10,9 miljoen euro vrij te maken om het tekort in 2025 aan te vullen. Ook vragen we u om een toezegging om in 2025 in aanloop naar een nieuw bestel te kijken samen met ons als sector naar meer duurzame oplossingen voor de resterende 3 jaar.
Als we niets doen zal er veel verloren gaan. Zullen veel mensen op vele plekken in Nederland heel veel moois niet kunnen meemaken. Wordt zowel het populaire als het meer onderzoekende aanbod fundamenteel verschraald.
Wij maken podiumkunsten voor liefhebbers – maar dat zijn óók mensen met een smalle beurs, óók mensen zonder veel opleiding, óók mensen die met uitsluiting, eenzaamheid of andere maatschappelijke en emotionele problemen te maken hebben. Dat zijn mensen, die kunnen ervaren dat juist in onze gedigitaliseerde tijd het veel waard is om directe, unieke live ervaringen te hebben.
Het zijn jongeren en kinderen die uit hun digitale bubbel kunnen komen. Het zijn praktische ondernemers zoals toneelbouwers, licht- en geluidstechnici, cateraars, fotografen, videografen, docenten, leveranciers en andere facilitaire aanbieders die bestaanszekerheid verdienen om hun vak in uit te oefenen.
Kunst en cultuur zijn immers goed voor de gezondheid, goed voor de economie en goed voor de samenleving.
Kunst en cultuur slaan bruggen, bieden reflectie of ontspanning wanneer het leven even tegen zit.
Wij hebben de handen ineengeslagen en we roepen u op om gehoor te geven aan onze oproep. We denken daarbij niet alleen aan ons eigen, directe belang als podiumkunsten of anderszins betrokkenen, maar ook aan hoe wij willen dat de Nederlandse samenleving is ingericht.
Oost, West, Zuid, Noord, Midden,
voor Nederland.
Wij wensen u wijsheid toe bij uw beraadslagingen over de cultuurbegroting. Was getekend,
de groep van 59 instellingen die door Fonds Podiumkunsten positief zijn geadviseerd, maar om budgettaire redenen toch niet zijn gehonoreerd.
Dit kan niet. Kunst en cultuur zijn de voeding voor een gezonde samenleving, waarin kinderen en volwassenen elkaar kunnen ontmoeten en zij leren van wat zij ervaren.
Kunst is de grote bindende factor!
Theater/ muziek in al zijn vormen is zuurstof voor de maatschappij!
Wat een kaalslag vreselijk
Ik steun de groep van 59 en roep de regering op het benodigde geld vrij te maken voor behoud van deze culturele instellingen en festivals
Positief advies en geen geld. Dat noem ik onbehoorlijk bestuur. Dat kleine bedrag moet toch wel te vinden zijn? Ik steun de actie van de groep van 59!
Muziek, theater, we hebben het nodig, nodig om in de wereld van alledag waar we constant worden geconfronteerd met oorlog, natuurrampen, ellende etcetera, even te kunnen ontspannen, te kunnen ademhalen, te kunnen genieten. Dat is essentieel. Op een natuurlijke wijze even alles loslaten en je laten meevoeren naar nieuwe inspirerende werelden en de verbinding met anderen te voelen.