Rond 4 mei zetten theatermakers in heel Nederland zich weer in om de Nationale Dodenherdenking van extra betekenis te voorzien. Onder de noemer Theater Na de Dam spelen gelijktijdig meer dan honderd voorstellingen die ieder op hun eigen manier betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog. Tien tips van Theaterkrant.

Theater Na de Dam op TV!, NOS
De NOS maakt samen met Wageningen45 een uur televisie rond de 4 mei herdenking. De avond wordt geregisseerd door Nina Spijkers, de presentatie is in handen van Winfried Baijens. Vanuit Wageningen zien we onder anderen Jamai Loman, Paul van Vliet, het cabaretduo YENTL EN DE BOER, Karsu Donmez, Meau en Jungle by Night. Ze sluiten met muziek en soms speciaal geschreven teksten aan op het thema oorlog en herdenken. Acteurs dragen fragmenten voor uit de ‘dagboekbrieven’ die de geliefden Ellis Cohen Paraira en Bernie Spier elkaar tijdens de oorlog schreven.
4 mei op NPO1

Vergeten Helden, Urban Myth
In samenwerking met De Kleine Komedie en Theater na de Dam produceert Urban Myth een muziektheatervoorstelling over verzetshelden uit Suriname, Aruba en Indonesië. Met Monique Klemann, Berget Lewis, Jeangu Macrooy, Sjors van der Panne en Shirma Rouse.
In een gelijknamig drieluik bij Omroep Max verdiept Jörgen Tjon A Fong van Urban Myth zich in de levens van een aantal van deze heldhaftige strijders uit de voormalige Nederlandse koloniën. Mannen en vrouwen die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog met gevaar voor eigen leven aansloten bij het Nederlands verzet, maar .- anders dan de Nederlandse verzetshelden – de geschiedenisboeken niet haalden.
3 mei om 20:15 uur in de Koninklijke Schouwburg Den Haag en 4 mei om 21:00 uur in De Kleine Komedie, Amsterdam.
2, 3 en 4 mei om 22.15 uur op NPO2.

Meer dan Bauxiet, Emma Lesuis
Ook Emma Lesuis doet onderzoek naar Suriname tijdens de Tweede Wereldoorlog. Suriname viel onder het Koninkrijk der Nederlanden en was dus ook van 1940 tot 1945 in oorlog. De Amerikanen haalden er bauxiet voor de wapenindustrie, dat is wel bekend. Maar er zijn zoveel meer verhalen. Lesuis ging naar Suriname, sprak met mensen die die periode beleefd hebben en nog herinneringen hadden en bezocht de plekken van belang. Het resultaat van haar onderzoek presenteert ze in een open toonmoment, met muziek van Rory Ronde.
3 en 4 mei om 21:00 uur in Frascati, Amsterdam (ook op 12 mei bij Theater Rotterdam)

De Oost bevrijd?, Theater Na de Dam
Theater Na de Dam belicht in deze voorstelling de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië en de overgang naar de gewelddadige onafhankelijkheidsstrijd die daarop volgde. In De Oost bevrijd? wordt het verhaal verteld vanuit drie perspectieven: het Indonesische, Indische en Molukse perspectief. Met teksten van Reggie Baaij, Dido Michielsen, Sylvia Pessireron en Bo Tarenskeen, gebracht door Charlie Chan Dagelet, Marcel Hensema en Denise Aznam.
4 mei om 21:00 uur in Koninklijk Theater Carré, Amsterdam

De Joodse Raad, Mugmetdegoudentand
Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt op initiatief van de Duitsers een Raad opgericht die de Joodse gemeenschap in Nederland moet controleren en besturen, om uiteindelijk alle Joden naar vernietigingskampen te deporteren. David Cohen, al zeer actief binnen de vooroorlogse Joodse gemeenschap, is samen met Abraham Asscher de aangewezen voorzitter van de Raad. Hij plaatst zichzelf daarmee voor een duivels dilemma. De makers gaan behoedzaam Cohens beweegredenen na.
Diverse data en locaties, onder andere op 4 mei m 21:00 uur in Theater Bellevue, Amsterdam.

Männerbund, Lars Brinkman
Wat weinig mensen weten is dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog een grote daling is geweest in de vervolging van homoseksuelen in Nederland. Sterker nog, de homo-scene leek in de bezettingstijd zelfs te floreren. Getriggerd door deze bevindingen probeert acteur en theatermaker Lars Brinkman een nieuw licht te werpen op de geschiedenis die we allemaal denken te kennen. Is er een verband tussen homoseksualiteit en fascisme? Wat heeft de hechte mannenband, de aantrekkingskracht van het uniform en de verafgoding van het mannelijke lijf binnen het SS-leger met elkaar te maken? ‘Een ontluisterende geschiedenisles’, noemde Nuno Blijboom de voorstelling in zijn recensie op Theaterkrant.nl.
Diverse data en locaties, onder andere op 4 mei om 21:00 uur in Theater Bellevue, Amsterdam.

Leedvermaak Trilogie, Het Nationale Theater en New European Ensemble
In haar beroemde trilogie – Leedvermaak, Rijgdraad, Simon – schetst Judith Herzberg met veel gevoel voor humor een portret van een familie in Amsterdam tussen begin jaren zeventig en de eeuwwisseling. Een familie waarbinnen de nasleep van een oorlog nog in het dagelijks leven doorsluimert. Regisseur Eric de Vroedt brengt de drie stukken voor het eerst in Nederland op één avond samen in een marathonvoorstelling. ‘De Vroedt laat vooral de mooie tekst van Judith Herzberg tot zijn recht komen’, schrijft Max Arian in zijn recensie op Theaterkrant. ‘De ontroering komt grotendeels door haar woorden, poëtisch, grappig, verrassend of dubbelzinnig.’
Diverse data en locaties, onder andere op 4 mei om 18:30 uur in Theater aan het Spui, Den Haag.

Eens waren we vogels, Carla Hardy
Cross-media project over de uitsluiting en discriminatie van Roma en Sinti. Onder meer een installatie, een fototentoonstelling, een theatervoorstelling en audioverhalen belichten de labeling, uitsluiting en discriminatie van Roma en Sinti in de aanloop naar en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook wordt er een link gelegd naar het heden. Andere beelden en nieuwe geluiden doorbreken stereotypen en clichés.
Onder andere op 4 (19:45 uur) en 5 mei (15:00, 16:00 en 19:30 uur) op het Daniël Meijer Plein, Amsterdam.

Terug Weg, Lot van Lunteren
Een persoonlijk verhaal over twee familieleden die na de Tweede Wereldoorlog terugkeerden uit de kampen. Van Lunterens opa en oudtante zaten beiden in dezelfde kampen en verloren dezelfde familieleden. Maar hun terugkeer was totaal verschillend. Haar oudtante schreef alles op in een dagboek, terwijl haar opa zijn familie niks vertelde. Van Lunteren waagt zich aan de familiegeschiedenis en stelt zich daarbij vele vragen. Want waar begin je met een voorstelling over zo’n aangrijpend thema?
4 (21:00 uur) en 5 (20:15 uur) mei in de Verkadefabriek, Den Bosch.

Niemand wil ze hebben, NTR: Andere Tijden special
Enkele dagen voorafgaand aan Dodenherdenking presenteren Andere Tijden en Diederik van Vleuten een bijzondere ‘stand-up history’ vertelling: op een bijna leeg toneel vertelt Van Vleuten het verhaal van de Conferentie van Évian in 1938, waar vele landen waaronder Nederland diplomatiek verstoppertje speelden. Dat verhaal vervlecht Van Vleuten met dat van het dolende schip de St. Louis dat in 1939 met bijna duizend Joodse vluchtelingen aan boord nergens welkom blijkt. Terwijl in nazi-Duitsland de hel losbreekt, kijkt de wereld de andere kant op.
2 mei om 20:30 uur op NPO2

 Foto: Joodse Raad, Jan Sol