Essay

In hun werk steken theatermakers graag middelvingers op naar het patriarchaat, het kapitalisme of welk ander normatief systeem dan ook. Maar hoe geloofwaardig is dat als buiten het toneel die machtsverhoudingen nog voortdurend worden bevestigd? Een nieuwe generatie makers zoekt naar manieren om wat óp het toneel gebeurt ook in de wereld buiten het toneel toe te passen.

In onze huidige prestatie- en consumptiemaatschappij hebben we het vermogen de Ander te herkennen verloren. We zien de wereld in schakeringen van onszelf. De film Anomalisa en de voorstelling Orfeo tonen de deprimerende gevolgen van deze ‘hel van het gelijke’. Met figuren die misschien wel enger zijn dan zombies of vampieren: identieke poppen, die ons met levensechte ogen aanstaren.

Essay van Suzanne Knip-Mooi, beeld Gemma Pauwels

De wereld staat in brand en wij branden stralend op. Is het tijd om stil te staan of juist tijd om in actie te komen? We bevinden ons in een patstelling: we moeten tegelijkertijd stilstaan én in actie komen. Dat hangt samen met de soorten brandhaarden waarmee we te maken krijgen. Die vallen grofweg uiteen in twee categorieën: welvaartsziekten en wereldcrises. In beide gevallen worden er remedies aangedragen die elkaar tegenspreken. Met betrekking tot welvaartsziekten als depressie en burn-out wordt geopperd: sta eens stil! Stap uit de mallemolen. Als we worden geconfronteerd met ‘vluchtelingenproblematiek’ en de gevolgen van de economische crisis is het credo: kom in actie! Spreek je uit.

Schrijver, curator en oud-filmfestivaldirecteur Rutger Wolfson ziet hoopvolle en opwindende ontwikkelingen in het theater. Maar wil het theater weer meer impact op de samenleving krijgen, dan zal het systeem zichzelf opnieuw moeten uitvinden.

Statement van Hans-Thies Lehmann