Rayen Panday staat nu een kleine tien jaar op het podium en is een echte stand-upper. Hij is niet voor niets een van de drie Nederlandse comedians die binnenkort met een eigen special op Netflix komt. Kleine ergernissen extreem uitvergroten, verbijsterde blikken werpen naar het publiek, dubbelzinnigheden aanzetten met lichaamstaal, een enkel muziekje spelen op de piano: Panday kan het allemaal.

Het decor van Fenomeen bestaat uit een skyline. Bij binnenkomst worstelen banen licht zich door de mistige zaal vol theaterrook, en links op het podium staat een imposante vleugel. Het zou associaties kunnen oproepen met een fenomeen als Frank Sinatra, en een verwachting kunnen scheppen van een stijlvolle avond plechtstatige liedjes aan de grand piano.

Met de opkomst van Panday is de rook weggetrokken, blijkt de skyline een soort lego-bouwwerk en is er van die statige associaties niets meer over. Eigenlijk heel treffend voor de voorstelling, waarin Panday een meester blijkt te zijn in het opwerpen van intelligente observaties, het creëren van hoge verwachtingen, om die dan haast ongemerkt om te vormen tot een grapje.

Iedereen ervaart de wereld anders, zegt Panday bijvoorbeeld over de fenomenologie van Kant. Neem de Hindoestaan die naar hem toe kwam en vroeg hoe hij zijn voorstelling speelt als er geen Hindoestanen in de zaal zaten. ‘Je hebt het over allemaal Hindoestaanse dingen!’

Panday kijkt vervolgens sprakeloos om zich heen terwijl hij zich probeert voor te stellen wat er Hindoestaans is aan de lift waar hij net een goede tien minuten over heeft gepraat. ‘Zie je wel’, zegt hij uiteindelijk. ‘Iedereen kijkt vanuit zijn eigen achtergrond naar een voorstelling. Voor hem is het een Hindoestaanse lift.’ Vervolgens doet hij een knappe poging zo’n lift te imiteren; zijn interessante les knap afgebogen naar een bevrijdende lach.

Veel houvast is er niet. Er is een running gag over de pakketbezorging van PostNL, er zijn oneliners die zijn broer heeft geschreven en een paar terugkerende anekdotes. Niet genoeg voor een rode draad, maar met de regie van Wimie Wilhelm is het precies genoeg om er één geheel van te maken.

Panday toont tomeloze energie en geeft een originele draai aan elke grap die hij maakt. Wanneer hij zegt: ‘Ik ben kort geleden een vriend verloren. Hij is niet dood, hij zit in een relatie.’ is dat maar een bijzin, op weg naar het echte verhaal. Dat maakt de voorstelling interessant en opvallend in het grote woud der stand-up comedy. Smeuïge verhalen, goed verteld.

Foto: Jeroen Les