Het Catalaanse gezelschap  Zero en Conducta maakt theater waarin beweging een cruciale rol speelt. Je zou hun werk  dus bewegingstheater kunnen noemen, ware het niet dat dat begrip te veel associaties oproept met een ander genre. Het werk van Zero en Conducta is veelomvattender. De basis is poppenspel en mime maar de groep laat zich daar niet in opsluiten. Ze wil het expressieve potentieel van álle vormen van beweging onderzoeken en dat samensmeden: dans, acrobatiek, mime, poppentheater.

Het gezelschap is zeven jaar geleden opgericht en geniet ondertussen wereldwijde faam. Vanwege de warme relaties die de groep onderhoudt met het Meppelse festival Puppet International, het grootste poppentheaterfestival van Nederland, ging hun nieuwste productie Ehmanhé hier in première.

De voorstelling maakt in één klap duidelijk waar Zero en Conducta zijn roem aan te danken heeft. Het toont een staalkaart van hun kunnen met zinsbegoochelende scènes, ultieme beheersing van alle ledematen en hoogwaardig poppenspel. Na de openingsscène, waarin een rennende, mensgrote pop door vier spelers wordt voortbewogen, klinkt er een voice-over die vertelt over het te verwaarlozen verschil tussen mens en pop. In de loop van de voorstelling verdwijnt dat verschil inderdaad. Het leven verschuift langzaam van mens naar materie.

Maar voordat dat zover is hebben we al een proeve van de sublieme spiercoördinatie van vier spelers mogen zien, die met hun acht handen als vanuit het niets een hoofd van een oude man tevoorschijn toveren. Je moet het zien om het te kunnen geloven. Door middel van een pientere belichting vormen de vingers schaduwen die oogholtes en gelaatstrekken maken. Je weet dat je naar een kluwen van vingers en handpalmen kijkt, maar je ziet werkelijk een ouwe kop, vrijelijk zwevend in de ruimte. Een betoverend staaltje illusionisme.

Ehmanhé is een begrip uit de Indiaanse mythologie en verwijst naar een persoon die meerdere geesten in zich bergt. Die persoon heet hier Nolan. Nolan is dus die pop maar dat vergeet je al snel. Regelmatig wordt hij door alle vijf spelers tegelijk tot bewegen gebracht wat hem enorme expressiemogelijkheden geeft. Het is fascinerend om te zien hoe de vijf spelers om hem heen dansen om op tijd die ene armbeweging of dat kleine knikje met het hoofd te laten maken. Ze vormen een geoliede machine die alles in het werk stelt om onzichtbaar te zijn. Omdat Nolan lichte kleding draagt en de spelers zwarte, lossen zij ook daadwerkelijk op in de omgeving en nemen hun ‘geesten’ bezit van hem. De marionet wordt een levend wezen, een mens met twijfels en angsten maar ook met dromen.

In de subtiele regie vloeien de verschillende scènes, met dank aan het uitgekiende lichtplan, zacht in elkaar over. Het is prachtig gedaan allemaal. Als deze openingsvoorstelling illustratief is voor het niveau van heel Puppet International gaat Meppel een erg mooi festival beleven.

Foto: Robin Olinga