Verwonderlijk, verwarrend en soms verontrustend als het paringsgedrag zelf. De Balts van Mirthe Dokter en Tim Hammer is een zeer vermakelijke biologieles, gestoken in een vorm die niet louter objecttheater, theatercollege, muziektheater of performance is, maar dat allemaal tegelijk en meer.

Er zijn insecten waarvan de mannetjes zo op voortplanting gericht zijn, dat de vrouwtjes zich vermommen als mannetjes om zo aan die opdringerige soortgenoten te ontsnappen. Ik wist het niet. De albatros is een ontzettend monogame vogel, dat was ik vergeten. Dat sommige vrouwtjesspinnen het mannetje opeten na de daad, dat wist ik, en de kogelvis zag ik onlangs in een andere vorm. Maar hoe zat het ook al weer met de prieelvogel? We krijgen het allemaal te zien in De Balts.

De voorstelling komt wat moeizaam op gang. De makers betrokken gedrags- en evolutiebiologen van de Rijksuniversiteit Groningen bij de voorstelling om te praten over hoe verschillende diersoorten omgaan met verleiding. Een van die wetenschappers geeft eerst een minicollege van een klein kwartier. Dokter en Hammer creëren een ontspannen sfeer, maar echt theatraal is het nog niet. Het doet eerder denken aan de manier waarop wetenschappers worden geïnterviewd in praatprogramma’s als De Wereld Draait Door. De spelers overtuigen dan ook nog niet.

De ietwat gezapige stemming verandert meteen als de voorstelling aan de andere kant van de zaal daadwerkelijk begint – het publiek moet de stoelen zelf omdraaien. Terwijl Hammer met uiteenlopende instrumenten, live gemaakte loops en zijn stem een soundscape creëert, illustreert Dokter zeer inventief met tekeningen, water, verf en zand en een ouderwetse overheadprojector het wonderbaarlijke paringsgedrag van meerdere diersoorten.

Het geheel krijgt een aangenaam absurdistisch en vooral komisch tintje als ze met allerhande rekwisieten ook het dierlijke gedrag naspelen. Ondertussen tonen Dokter en Hammer ook de menselijke balts. Wil Hammer een gevoelig liefdesliedje voor Dokter spelen, nota bene vanuit vogelperspectief, dan is zij te druk met de vogels. Als zij een keer het mannetje speelt en prompt wordt opgegeten, blijft ze nukkig liggen: ik ben toch dood. Prompt neemt hij daarop haar rol achter de projector over en toont een fraaie scène over de prieelvogel, gevolgd door een sterke finale.

Het International Pop Arts Festival presenteert voorstellingen niet nadrukkelijk als familie- of jeugdvoorstelling. De Balts is niet alleen een aanrader voor volwassenen, maar geeft ook kinderen (8+) een aangenaam gênant en didactisch volkomen verantwoord inkijkje in hoe het zou zit met die balts. Want die balts, ‘dat is een waltz, maar dan voor dieren’.

Fotograaf: Menno van der Meulen