De voorstelling begint met beelden van een schip dat aan een dikke slang een robot neerlaat, ergens op de bodem van de Stille Oceaan. Op vier kilometer diepte, waar geen mens de immense waterdruk zou overleven, begint de robot kaarsrechte sporen te trekken, als een moderne mechanische ploeg uit de industriële akkerbouw. (meer…)
In Fraslab onderzoeken jonge theatermakers hun ideeën en concepten in korte processen van drie weken. Theatermaker en actrice Sinem Kavus en het duo Danish Blue presenteerden in deze editie hun wankele personages, maar wel ieder op geheel eigen wijze. Vette zelfspot met een knipoog stond lijnrecht tegenover donkere introversie. Een ding hebben beide stukken gemeen: de stortvloed van woorden.
Sinem Kavus is nog maar net afgestudeerd aan de Amsterdamse toneelschool. Met I Used To Be Snow White But I Drifted – The (World)Tour zet ze het begin neer van een stand-up show over meisjes, die verdwaald zijn in de clichés van de liefde. In een strak, mooi vormgegeven decor met twee witte doeken en een groen neon vrouwensilhouet (wie deed de vormgeving?) zet ze haar standpunten uiteen. Als een ware gangsterrapper zet ze direct de toon, nogal eens valt het woordje ‘motherfucker’ in de bitcherige aftrap. De vaart zit erin. Kavus heeft zich aangekleed als een ware blonde bunny-snol, inclusief blonde pruik, roze latex hotpants en bontjas.
Aan haar zijde twee bunny-heren met masker, die haar bewegingen op de beste momenten kopiëren zodat een fysieke humor ontstaat. Minpuntje is wel dat die fysieke taal bij een vondstje blijft en nergens wordt doorgezet in de voorstelling. De blonde bitch blijkt minder snauwerig dan gedacht en na enkele illustratieve songs op de gitaar – wat heet – zien we de andere kant van deze mevrouw: een meisje boordevol zelftwijfels. Vooral Kavus’ grappige taalvondsten – met woorden als geestachtelijkheid – zijn veelzeggend. Haar twee mannelijke bunny’s blijven op achtergrond en omdat het statement al vroeg is gemaakt kabbelt de voorstelling uiteindelijk wat voort. Toch heeft Kavus ongetwijfeld materiaal in handen dat tot de verbeelding spreekt van een jong publiek.
Hoe anders is de tweede voorstelling van deze Fraslab. Onkenbaar is de titel van een introvert werk van Danish Bleu, het nieuw gezelschap van Babette Engels en Jordy Vogelzang. Twee naakte lichamen bevinden zich in de ruimte, die gevuld is met modderige klei en een waterbassin. De gezichten van het duo zien we nauwelijks, vooral hun edele delen zijn uitgelicht. Licht dat dankzij de spiegelingen van het water een dimensie toevoegt aan de voorstelling. In een stortvloed van woorden hoor je de twee hardop denken, dan weer de een, dan weer de ander. Elke gedachtekronkel krijgt een plek, van verhandelingen over kaas tot en duistere zelfreflecties. Dat terwijl het alter-ego vorm krijgt in een gesuggereerde derde persoon.
In de strakke regie van Koen van Etten wordt Engels’ lichaam monumentaal en is Vogelzang hyperbeweeglijk. Steeds ploffen ze na een monoloog terug in de klei, om uiteindelijk samen in een ritmisch woordenspel bol van herhalingen tot inkeer te komen en op aarde te belanden. Zij bubbelend met haar lichaam in het water, hij in een wonderlijke dialoog met een telefoon die muziek maakt. Onherkenbaar is een fascinerende, zwarte, poëtische dialoog over een rusteloos mens. Mechanismen van te veel denken en te veel controle worden met simpele middelen blootgelegd.
Foto I Used To Be Snow White But I Drifted – The Worldtour: Bas de Brouwer
Serieus, gaan we tegenwoordig ook al Fraslabs recenseren? De tijd van even in de schaduw rustig opgroeien is echt voorbij.
Hey Timen Jan, terechte vraag. Voor ons is Fraslab grijs gebied. Meestal doen we het niet, maar in dit geval wel omdat Frascati heel graag wilde dat we kwamen en aangaven dat dit werk rijp genoeg was om te bespreken. Ik denk dat jonge makers zeker gebaat zijn bij werken in de luwte, maar het is zaak om daar niet te paternalistisch of te voorzichtig in te zijn. Kortom, het is per keer een afweging of er een recensent naartoe moet – we proberen daar zorgvuldig in te zijn. Groet, Simon, hoofdredacteur
Ha Simon, ik realiseer me dat het een besluit is van zowel TK als Frascati. En ik weet – en blij nog een keer te horen – dat jullie daar zorgvuldig in proberen te zijn. Maar toch maak ik me er zorgen om. Als TK zetten jullie de laatste tijd in op wat meer beschouwende stukken, bijvoorbeeld over het ITs en het Fringe. Hoewel sommige van die stukken lezen als recensies vind ik dat eigenlijk een goede benadering. Zonder meteen overal sterren op te plakken krijgen de makers feedback. En jullie geven jezelf de ruimte tot reflectie over de tendensen of voorkeuren van nieuwe makers, wat weer fijn voor de sector is. Maar om nieuwe makers meteen in de recensies mee te nemen… Of het nou 4 sterren zijn of niet, er komt meteen een oordeel over een experiment. Dat zien andere nieuwe makers ook en zij gaan zich daartoe verhouden. Wellicht weten ze nu dat bij een volgende Fraslab (of wat voor project dan ook) een recensent (kan) komen. Dan maak je meteen ander werk. Wellicht neem je een bepaald risico wel of niet, misschien ben je gestresster omdat je weet dat je experiment door meer mensen gezien wordt, of omdat het hele proces onveiliger voelt. Wat ik maar wil zeggen: dit heeft effect. Daarnaast is het een vlietend oordeel over iets wat vaak slechts een eerste aanzet is, maar door die verdomde sterren en het blijvende van recensies (op het web of de geest van de maker) sorteert het een veel groter effect. Ik ben niet overtuigd dat dit de beste richting is die wij als sector, makers en beschouwers, moeten inslaan. Er is al zo weinig ruimte voor luwte, experimenteerdrift en probeersels (en mogen falen!). Laten we daar alsjeblieft conscientieus mee omgaan.
Anyway, TL;DR: Ik maak me zorgen. :-)
Groet!
Het klopt dat Fraslab doorgaans niet wordt gerecenseerd. Dat er nu wel is geschreven, is een uitzondering en bevestigt dus de regel. Concrete reden: dit is alweer het tweede werk van Jordy Vogelzang na zijn afstuderen, het eerste zelfgeschreven Nachtwerk (regie Marijn Graven) werd door omstandigheden niet gerecenseerd. Nu, samen met Babette Engels, schreef/maakte Jordy alweer een boeiende voorstelling. Reden voor twijfel: misschien toch iets voor TK?? Dan is theater zo vluchtig… Maar helemaal waar dat we de luwte moeten koesteren en proeves niet te snel blootstellen aan meningen of sterren.
Groet!
Berthe (dramaturg Frascati)